Τελικά, ποιοι είναι αυτοί που ακούνε ραδιόφωνο σήμερα;

Με την μεγάλη άνοδο των podcast αλλά και του Spotify και γενικά των streaming υπηρεσιών, η ύπαρξη του ραδιοφώνου για πολλούς, δοκιμάζεται. Και πράγματι, στη χώρα μας η επιβίωση του ραδιοφώνου, τουλάχιστον με τη μορφή που το ξέραμε, είναι ένα θέμα προς συζήτηση.

Ωστόσο, παρότι δεν αποτελεί πια την πρώτη πηγή ειδήσεων ή μουσικής, υπάρχει κόσμος που καθημερινά χρησιμοποιεί το ραδιόφωνο. Κόσμος που πηγαίνει στη δουλειά του και είναι κολλημένος στην κίνηση, κόσμος που ξυπνάει στο σπίτι και θέλει να πιει τον καφέ του. Βέβαια, πλέον αυτό γίνεται από διαδικτυακά ραδιόφωνα κατά κόρον, με εξαιρέσεις πάντα.

Ραδιόφωνα του παρελθόντος έχουν γίνει πια αντίκες. Μέχρι και τα CD players τα κοιτάμε πια με μια νοσταλγία, σαν κάτι πολύ μακρινό και πολύ ξένο. Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις που συντελούνται καθημερινά δεν αφήνουν χώρο στο να φανταστούμε καν αν θα ήταν χρήσιμο τώρα κάποιο τεχνολογικό επίτευγμα του παρελθόντος. Τώρα, που μπορείς να βάλεις την τεχνητή νοημοσύνη να τραγουδάει Frank Sinatra ο Στέλιος Καζαντζίδης, το ραδιόφωνο φαντάζει ντεμοντέ.

Οι επαγγελματίες «κρατούν» το ραδιόφωνο στην Ελλάδα;

Όταν μιλάμε για ραδιόφωνο, πρώτα το μυαλό μας πηγαίνει στα ταξί. Κάθε φορά που μπαίνεις σε ταξί (αν ο οδηγός δεν ακούει playlist στο Spotify) είναι σαν να μπαίνεις σε ένα χρονοντούλαπο. Ειδικά αν ο οδηγός δεν χρησιμοποιήσει maps για την διαδρομή. Ας κάνουμε μια εικόνα: μπαίνεις στο ταξί, έρχεται η μυρωδιά του δερμάτινου καθίσματος, ακούς ενδοεπικοινωνία και ραδιόφωνο, λες καλημέρα και ζητάς να πας στο x σημείο και ο οδηγός σου λέει «πάνω από την πλατεία δεν είναι αυτό, εκεί που έχει έναν φούρνο;». «Έκλεισε ο φούρνος» απαντάς και έτσι έχεις ανοίξει την πρώτη σου κουβέντα με τον οδηγό. Αλλά έχεις και μια διαδρομή που θυμίζει κάτι απ’ τα παλιά. Και αυτό είναι κάπως ρομαντικό.

Ωστόσο, δεν είναι μόνο τα ταξί. Στους επαγγελματικούς χώρους, ιδίως στην εστίαση αλλά και γενικά σε επιχειρήσεις του εμπορίου, πολύ συχνά ακούμε ραδιόφωνα. Μάλιστα, υπάρχουν ραδιόφωνα αποκλειστικά για αυτή τη δουλειά, με εξατομικευμένα playlist και πακέτα προσφορών που βοηθούν τόσο στη διαμόρφωση «χαρακτήρα» και ύφους του μαγαζιού όσο και στο να μην έχεις το άγχος του να ψάχνεις playlists από το youtube, που συχνά αποτελείται μόνο από ήχους που δεν απαιτούν πνευματικά δικαιώματα κλπ. Αυτά είναι κατά κόρον web radio και πληρώνεις μια συνδρομή, ανάλογα με αυτό που θα διαλέξεις.

Κι όμως, υπάρχει κόσμος που ακούει πραγματικά ραδιόφωνο

Παρόλα αυτά, στον υπόλοιπο κόσμο φαίνεται πως το ραδιόφωνο όχι μόνο κρατά το κοινό του, αλλά προσελκύει και νεότερα ακροατήρια. Χαρακτηριστικά, στοιχεία δείχνουν πως το ραδιόφωνο είναι το κυρίαρχο μέσο κατά τις μετακινήσεις και παραμένει εκπληκτικά δημοφιλές μεταξύ των νεότερων ακροατών ενώ παρά τη συνηθισμένη πεποίθηση ότι το ραδιόφωνο έχει «πεθάνει» παραμένει το μέσο με τη μεγαλύτερη εμβέλεια και αποτελεί έναν αποτελεσματικό ενισχυτή διαφημιστικών καμπανιών.

Έρευνες δείχνουν πως το 55% της Generation Z στις ΗΠΑ ακούει AM/FM ραδιόφωνο κάθε μέρα ενώ οι ενήλικες ακούνε ραδιόφωνο κατά μέσο όρο 104 λεπτά την ημέρα, 12,2 ώρες την εβδομάδα! Η ραδιοφωνική βιομηχανία βλέπει ανάπτυξη μέσω των έξυπνων ηχείων και της διαδικτυακής ακρόασης και 100 εκατομμύρια Αμερικανοί διαθέτουν ένα έξυπνο ηχείο.

Οι διαφημίσεις στο ραδιόφωνο δεν είναι τόσο ενοχλητικές απ’ ότι φαίνεται

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως το ραδιόφωνο διατηρεί το υψηλότερο ποσοστό συλλογικής εμπιστοσύνης από όλα τα διαφημιστικά κανάλια, που αν το σκεφτούμε, πόσες διαφημίσεις μάς έχουν μείνει στο μυαλό από το ίντερνετ και πόσες ατάκες έχουν πραγματικά χαραχθεί από ραδιόφωνα στο μυαλό μας;

Αυτό αποδεικνύεται και από το 77% των ακροατών που λέει πως θα δοκίμαζε ένα brand ή προϊόν που προτείνει ο αγαπημένος τους ραδιοφωνικός παραγωγός. Μάλιστα, χρειάζονται κατά μέσο όρο 2,4 ημέρες για τους ακροατές ηχητικών διαφημίσεων να προχωρήσουν σε κάποια ενέργεια. Η παγκόσμια διαφημιστική δαπάνη στο ραδιόφωνο ανέρχεται σε 36,1 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Το μέσο κόστος μιας ραδιοφωνικής διαφήμισης στις μεγαλύτερες πόλεις των ΗΠΑ είναι 513,40 δολάρια. Το 47% των ακροατών πιστεύει ότι οι ραδιοφωνικές διαφημίσεις είναι ένα δίκαιο αντάλλαγμα για τον χρόνο ακρόασής τους.

Το μήνυμα της Unesco για την Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου

Και αν δε μπορούμε ακριβώς να εξηγήσουμε γιατί είναι τόσο σημαντικό το ραδιόφωνο, η Unesco τα αποδίδει πολύ καλά:

«Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από τον ιλιγγιώδη ρυθμό της τεχνολογικής καινοτομίας και την ταχεία απαξίωση της μιας λαμπερής νέας πλατφόρμας μετά την άλλη, το ραδιόφωνο μπαίνει στον δεύτερο αιώνα της υπηρεσίας του ως ένα από τα πιο αξιόπιστα και ευρέως χρησιμοποιούμενα μέσα ενημέρωσης στον κόσμο.

Κηρυγμένη το 2011 από τα Κράτη Μέλη της UNESCO και υιοθετημένη από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2012 ως η Διεθνής Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών, η 13η Φεβρουαρίου έγινε η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου (WRD). Το ραδιόφωνο συμβάλλει στην επίτευξη των διεθνών στόχων του, υποστηρίζοντας πληθυσμούς κατά τη διάρκεια κλιματικών καταστροφών, όπως τροπικές καταιγίδες και πλημμύρες. Βοηθά στη διάδοση πληροφοριών βασισμένων σε γεγονότα, στις φωνές των ακροατών και σε αφιερωμένες ραδιοφωνικές εκπομπές.

Σε όλους τους επαγγελματίες και εθελοντές του ραδιοφώνου, παντού στον κόσμο, η UNESCO χαιρετίζει το καθημερινό σας έργο και τη δέσμευσή σας για το μέλλον μας».

Αυτό είναι το μήνυμα για την φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου. Ένα μέσο που ιστορικά πέρασε πολλά. Ένα μέσο που στη χώρα μας υπήρξε ελεγχόμενο, υπήρξε και μέσο αντίστασης. Υπήρξε παρόν σε μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές της χώρας, του κόσμου. Για αυτό και το αγαπάμε πολύ.

«Εδώ Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών. Μεταδίδομεν το πρώτον ανακοινωθέν του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου. Αἱ ἰταλικαὶ στρατιωτικαὶ δυνάμεις προσβάλλουν ἀπὸ τῆς 0530 πρωϊνῆς τῆς σήμερον τὰ ἡμέτερα τμήματα προκαλύψεως τῆς ἑλληνοαλβανικῆς μεθορίου. Αἱ ἡμέτεραι δυνάμεις ἀμύνονται τοῦ πατρίου ἐδάφους», ακούγεται στο ηχητικό που μεταδόθηκε και μπήκε σε χιλιάδες σπίτια»

«Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ Πολυτεχνείο! Ελληνικέ λαέ, το Πολυτεχνείο θα μείνει το προπύργιο και η εστία του αγώνα. Όλος ο λαός να συσπειρώνεται γύρω από τους χώρους του Πολυτεχνείου, να παραμείνει στους δρόμους της Αθήνας και να κατέβει στους δρόμους κάθε μεγάλης πόλης της Ελλάδας. Το Πολυτεχνείο είναι οχυρωμένο με τα στήθη των φοιτητών… Ο αγώνας μας είναι κοινός. Είναι αγώνας αντιχουντικός. Είναι αγώνας αντιδικτατορικός. Είναι αγώνας αντιιμπεριαλιστικός. Κάτω η δικτατορία. Ζήτω η Δημοκρατία…».