Women’s Talk: Bodyshaming στις διατροφικές διαταραχές

Επιμέλεια κειμένου: Μυρτώ Τούλα, Χρυσάνθη Αρχοντίδου 

Γυναίκα, καλλίγραμμη, όμορφη, πορσελάνινη, χωρίς ατέλειες. Αυτό δεν συναντάμε από μικρές στις τηλεοράσεις; Δεν έχουμε μεγαλώσει όλες με συγκεκριμένες προδιαγραφές; “Μην τρως πολύ, θα κάνεις ψωμάκια”, “πρέπει να είσαι αδύνατη για να φοράς ωραία ρούχα”, “είσαι πολύ λεπτή”, βάλε κανένα κιλό”, “δες την, σαν στέκα είναι”.

Ακόμη κι αν δεν έχουμε ακούσει αυτές τις ατάκες, σίγουρα τα πρότυπα ομορφιάς μας κυνηγούσαν σε όλη μας την ζωή, φοβόμασταν να φάμε, ή τρώγαμε πολύ με τύψεις, κοιτούσαμε τα πόδια μας που είχαν ραγάδες και κυτταρίτιδα και ντρεπόμασταν, τα καλύπταμε με μακριά παντελόνια και make up, κοιτούσαμε τους εαυτούς μας στον καθρέφτη και μας βλέπαμε πάντοτε ατελείς, μπαίναμε διαρκώς σε σύγκριση με όλες εκείνες που ήταν τέλειες, προσπαθούσαμε να τις φτάσουμε.

Πολλές από εμάς δεν είναι τυχερές, έχουν θυρεοειδή, χάνουν και βάζουν κιλά διαρκώς, άλλες πάσχουμε από διατροφικές διαταραχές με τις οποίες παλεύουμε ασταμάτητα, ενώ μερικές έχουμε τα ορμονικά μας και τα σώματα μας πρήζονται μέρα παρά μέρα. Αλλά τι να εξηγήσεις σε όλους εκείνους που απλώς βλέπουν ένα σώμα;

Η επαφή μας με τις διατροφικές διαταραχές

Yπερφαγία – Μυρτώ Τούλα

Στην δική μου περίπτωση, όλα ξεκίνησαν με τις απαγορεύσεις που μετέπειτα έγιναν κρυφά γεύματα, “δεν βάζουμε πατατάκια στο σπίτι”, πηγαίναμε στην γιαγιά τρώγαμε κρυφά πατατάκια. “Δεν τρώμε πολλά γλυκά”, πηγαίναμε στην γιαγιά τρώγαμε πολλά γλυκά. Μέχρι την πρώτη Λυκείου η αλήθεια είναι πως λόγω μπαλέτου είχα ένα ιδανικό σώμα. Ο μεταβολισμός μου λειτουργούσε περίφημα, έτρωγα πολύ και δεν έπαιρνα γραμμάριο. Μέχρι που μία μέρα βγήκα βόλτα με τις φίλες μου και συναντήσαμε κάποιες κοπέλες από τα διπλανά σχολεία, η μία από αυτές μόλις με είδε με το σορτσάκι μου σχολίασε τα μπούτια μου, τα οποία πράγματι μέχρι σήμερα έχουν κυτταρίτιδα -και ναι είναι οκ να έχεις κυτταρίτιδα όπως και να είσαι- εκείνη τη στιγμή το μόνο που θυμάμαι είναι εμένα βουρκωμένη να σκέφτομαι: πρέπει να χάσω κιλά για να μην αηδιάζουν οι άλλοι μαζί μου.

Έτσι ξεκίνησα μία δίαιτα για δέκα ημέρες, η οποία και ήταν καταστροφική, πολύ νερό, λαχανικά και σούπες, σε κουτιά έτοιμες. Φυσικά και δεν δούλεψε, είχα ήδη μπλοκάρει τον οργανισμό μου και κάπως έτσι μετά από αυτές τις δέκα μέρες μπήκαν στην ζωή μου τα υπερφαγικά επεισόδια. Η δικαιολογία που χρησιμοποιούσα τότε μετά από κάθε γεύμα – το οποίο είχε ταχύτητα 30 δευτερολέπτων και συχνότητα ενός τετάρτου – ήταν το διάβασμα, βάδιζα στην τρίτη λυκείου οπότε και έπρεπε κάπως να καταπολεμήσω το άγχος μου. Κάπου εκεί και στα πρώτα πέντε κιλά που πήρα σταμάτησα μερικά μαθήματα χορού, πήγαινα στο φροντιστήριο και το μόνο που με ενδιέφερε μετά ήταν το τί θα φάω μόλις γυρίσω σπίτι. Ξεκινούσα με κρουασανάκια, ακολουθούσε ο γύρος και για κλείσιμο μία γλυκιά κρέπα, όλα αυτά το βράδυ διότι την υπόλοιπη ημέρα το πρωί μπορεί να έτρωγα μπουγάτσα και κουλούρι και το μεσημέρι δυο με τρία πιάτα φαγητό. Τα υπερφαγικά διήρκησαν περίπου 2 χρόνια. Έτρωγα και πονούσε η κοιλιά μου, κοιμόμουν για να ξεχάσω τον πόνο, από το τόσο φαγητό, έκανα εμετούς καθημερινά, αισθανόμουν βαριά διαρκώς και ανήμπορη να κάνω το οτιδήποτε. Τελειώνοντας τις πανελλήνιες πήρα μαζί μου 82 κιλά σε σώμα, ύψους 1.56.

Μέχρι τότε ομολογουμένως δεν με ενδιέφερε, αισθανόμουν καλά, μου άρεσε πολύ αυτό που έβλεπα στον καθρέφτη, νούμερο παντελονιού 44 και μπλούζα xl, αλλά ήμουν αυτή και με λάτρευα. Μέχρι που μία μέρα δοκίμασα το καινούριο μου μαγιό και μία δυνατή μπουνιά καρφώθηκε στο στομάχι μου, και έφτασε στο μυαλό μου με εικόνες του παρελθόντος. Κοιτούσα τα μπούτια μου και τα γρατζουνούσα, έβαζα μέικ-απ πάνω τους για να καλύπτω την κυτταρίτιδα, αισθάνθηκα ακριβώς όπως τότε με εκείνη την κοπέλα που σχολίασε την κυτταρίτιδα μου. Και φυσικά η λύση ήταν το γνωστό σε όλους όσους περνούν διατροφικές διαταραχές “δεν τρώω τίποτα” και πράγματι, για περίπου έναν μήνα έτρωγα μόνο σαλάτες και λαχανικά. Δούλεψε, έχασα 10 κιλά, άγγιξα τα 70, μου φαινόταν απίστευτο, μέχρι που άρχισα να κάνω εμετό στο πρώτο μου πιο ολοκληρωμένο γεύμα, κάπου εκεί βγήκαν τα πρώτα προβλήματα υγείας που η ίδια είχα δημιουργήσει στον εαυτό μου.

Παρέμενα άρρωστη και εξαρτημένη από το φαγητό, ψυχολογικά ράκος, ανίκανη, πεπεισμένη πως όλη μου την ζωή θα πέφτω στην λούπα αυτής της κατάστασης. Ζήτησα βοήθεια, από λάθος άνθρωπο, ελλειμματικές διατροφές, υδατάνθρακες κομμένοι για ένα εξάμηνο αλλά η ζυγαριά έφτασε στο 59, με εμένα και την φερριτίνη μου να είμαστε στο 2 με χαμηλότερο όριο το 13. Παύση διατροφής, μετά τις εξετάσεις αίματος, ακολουθεί η καραντίνα. Αλλά έχω ήδη καταλάβει τι πήγαινε λάθος τόσα χρόνια, αποτέλεσμα αυτού να παίρνω μονάχα 4 κιλά και φυσικά αγκαλιά την ζυγαριά καθημερινά μην τυχόν και τα 4 γίνουν 10. Ναι, είναι αλήθεια, με αυτόν τον φόβο ζω μέχρι σήμερα. Τον τελευταίο χρόνο χρειάστηκε να πάρω αντικαταθλιπτική αγωγή, μαζί με αυτήν, πήρα και 6 κιλά. Πρώτη φορά μετά από 4 χρόνια ζυγίζω πάνω από 60. Και ενώ στην αρχή είχα φρικάρει, γιατί πράγματι το σώμα μου άλλαξε και πάλι, η κοιλιά μου επέστρεψε, η λεκάνη άνοιξε και τα μπούτια μου φούσκωσαν, το ξέρω πως αν μπω σε πρόγραμμα και το πάρω απόφαση, το νούμερο που τόσο με απασχολούσε θα μειωθεί και θα επιστρέψει στα “πρέπει του”. Αλλά προς το παρόν, δεν θέλω να με πιέσω γιατί πάντα το φαγητό ήταν μία πίεση.  Ήξερα πως με την αγωγή η ζυγαριά θα ανέβει, αλλά ξέρω πως η σχέση με το φαγητό είναι καθαρά συναισθηματική και μπορώ να την ελέγξω. Βέβαια η αλήθεια είναι πως μέχρι σήμερα αρκετές φορές “ζηλεύω” τις γυναίκες που τρώνε και δεν βάζουν γραμμάριο, αλλά οκέι εγώ, δεν είμαι έτσι.

Σήμερα ξέρω πως η υπερφαγικότητα δεν θα μου δώσει λύση σε όλα μου τα προβλήματα, σήμερα με αγαπάω πιο πολύ από ποτέ. Αυτό είναι που θέλω να σου πω, στα σχόλια που σου λένε, “διατροφή και βλακείες φάε”, θυμήσου γιατί ξεκίνησες, στους άλλους που φωνάζουν “μην φας άλλο θα σκάσεις”, θυμήσου αν αγαπάς τον εαυτό σου κάθε πρωί, σε μερικούς που σχολιάζουν “αδύνατη είσαι φάε κάτι”, θυμήσου τι μάχη δίνεις κάθε μέρα για ένα γεύμα.

Δυσμορφική διαταραχή – Χρυσάνθη Αρχοντίδου 

Το δικό μου ταξίδι άγχους με την εξωτερική εμφάνιση ξεκίνησε από την καραντίνα. Σίγουρα όμως, υπήρχαν καμπανάκια που προειδοποιούσαν και έκαναν trigger τα άγχη μου από πολύ μικρότερη ηλικία. Ένα κορίτσι αδύνατο, με λεπτά χέρια και πόδια, χωρίς καμπύλες, έτσι ήταν πάντοτε το “σκαρί” μου. Η γιαγιά μου με παρακαλούσε να φάω όλο μου το μεσημεριανό, ακόμα κι όταν είχα φουσκώσει. Οικογενειακοί φίλοι, γνωστοί και συγγενείς όταν με έβλεπαν, το πρώτο πράγμα που εκφωνούσαν ήταν “Μα τι αδύνατη που είσαι, βάλε κανένα κιλό!”, “Σαν πούπουλο είσαι”, “Θα σπάσεις άμα σε ακουμπήσω”. Τα παιδιά στο σχολείο πάντα σχολίαζαν εμένα και τις άλλες 2-3 πολύ λεπτές κοπέλες, μας έπιαναν τους καρπούς και τα μπράτσα και τα έσφιγγαν στις παλάμες τους, λέγοντας εντυπωσιασμένοι: “Δες, τα κλείνω στα δάχτυλά μου!”. Μεγαλώνοντας, τα σχόλια δεν σταμάτησαν, ούτε ελαττώθηκαν.

Και η περίοδος της πρώτης καραντίνας λειτούργησε ως καταλύτης. Όλη μέρα κλεισμένη στο πατρικό μου σπίτι, παρακολουθώντας τις τραγικές ειδήσεις με τα άγχη μου να έχουν κορυφωθεί, σκρολάροντας 24 ώρες στο κινητό. Τα μοντέλα του instagram, οι influencers του youtube και οι – άψογες, χωρίς καμία ατέλεια – κοπέλες της διπλανής πόρτας του tik tok, ήταν παντού, αναπόφευκτο να τις αποφύγω. Τώρα που το λέμε, θα μπορούσα να τις αποφύγω με ένα καλό ξεκαθάρισμα στα άτομα που ακολουθώ, αλλά δεν μπορούσα – ή μάλλον, δεν ήμουν σε θέση να το κάνω.

Άρχισα να συγκρίνω τον εαυτό μου με όλα τα πρότυπα ομορφιάς, τα οποία παρά το – όπως άκουγα από όλους – μοντελίστικο σωματότυπό μου, δεν μπορούσα να ικανοποιήσω. Άρχισαν να με ενοχλούν τα πόδια μου, τα οποία ήταν ψηλά και λεπτά, αλλά κάτι τέτοιο δεν άρεσε στα αγόρια, για τα οποία ήμουν “πολύ λεπτή”, “χωρίς καμπύλες”, “στεγνή”. Άρχισα να μην μπορώ να βλέπω την κοιλιά μου, η οποία από πάντα δεν ήταν επίπεδη και δεν συμβάδιζε απόλυτα με το υπόλοιπο σώμα μου. Μου φαινόταν – αν είναι δυνατόν – “χοντρή”, ήθελα να χάσω ό,τι λίπος υπήρχε και να έχω κοιλιακούς. Τότε ήταν που, μη έχοντας τι άλλο να κάνω σε αυτήν την καθημερινότητα που επαναλαμβανόταν σε μία κουραστική λούπα – ξεκίνησα να κάνω γυμναστική στο σπίτι, ακολουθώντας τα “ab workout tutorial”/ “full body workout”/ “how to get a flat belly in 15 minutes” βιντεάκια στο youtube. Κάτι που στην αρχή ξεκίνησε για πλάκα, κάνοντάς το με την κολλητή μου μέσω βιντεοκλήσης, εξελίχθηκε σε εμμονή. Εμμονή με το σώμα μου, με το αν θα φανούν οι κοιλιακοί, με το να κοιτάζομαι κάθε μία ώρα στον καθρέφτη, μη έχοντας το προνόμιο να βλέπω πλέον τον πραγματικό εαυτό μου.

Ωστόσο, η δυσμορφική διαταραχή, έχει πολλές εκφάνσεις και η δικιά μου η περίπτωση δεν άφησε καμία παραπονεμένη. Οι ώρες που περνούσα στον καθρέφτη γινόταν όλο και συχνότερες και με μεγαλύτερη διάρκεια. Εκτός από το σώμα μου, άρχισα να αναλύω το δέρμα μου και τα προβλήματά του. Πόσο έντονα ήταν τα σπυράκια μου, πώς φαινόταν οι μικρές σπασμένες φλέβες στο πρόσωπό μου και στα πόδια μου – που δεν έβλεπε κανένας άλλος, παρά μόνο εγώ – και να τα έβλεπε δηλαδή ο όποιος δήποτε, δεν θα έπρεπε να με ενδιαφέρει.

Προβλήματα τα οποία ήταν τόσο μικρά και στον καθρέφτη φαίνονταν τόσο μεγάλα. Η εικόνα που έβλεπα απέναντι μου δεν είχε καμία σχέση με αυτό που ίσχυε στην πραγματικότητα, η κάθε ατέλεια μεγεθύνονταν και γινόταν τεράστια. Ήρθε η δεύτερη καραντίνα, η οποία – όπως ήταν αναμενόμενο – χειροτέρεψε την κατάσταση. Γέμισα ανασφάλειες, με ενοχλούσε το κάθε τι επάνω μου, έβλεπα έναν άλλον άνθρωπο. Έφτασα σε σημείο να μην αναγνωρίζω τον εαυτό μου στον καθρέφτη. Έβγαζα ένα σπυρί και έκανα μέρες να βγω από το σπίτι. Κάλυπτα τους καθρέπτες στο σπίτι μου για να μην αντικρίζω την αντανάκλασή μου. Έτρωγα μία φορά την ημέρα για να χάσω το λιγοστό λίπος που είχε απομείνει στην κοιλιά.

Σε όλο αυτό, η σωτηρία μου ήταν δύο χρόνια ψυχοθεραπείας και η θέληση να βοηθήσω τον εαυτό μου, να καταλάβω από πού προέρχεται αυτή η – εσωτερική και εξωτερική – δυσφορία με τον εαυτό μου. Έπρεπε να εκπαιδεύσω το μυαλό μου να σκέφτεται διαφορετικά, να κάνω “zoom out” από τον καθρέφτη. Ακόμα υπάρχουν όλες αυτές οι ατέλειες που έβλεπα πάνω μου, αλλά πλέον δεν με τρομάζουν, τις έχω κάνει δικές μου. Οι καθρέφτες σταμάτησαν να με κομπλάρουν, η γυμναστική άρχισε να γίνεται ένας υγιής τρόπος ζωής, εγώ και το φαγητό αρχίσαμε να ξανά συναντιόμαστε πάνω από μία φορά την ημέρα και τελικά κατάφερα να με αποδεχτώ και να με αγαπήσω για αυτό που πραγματικά είμαι.

Bodyshaming 

Έχοντας στο μυαλό σας τα δικά μας βιώματα, θέλουμε να σκεφτείτε πόσες φορές σχολιάσατε ένα γυναικείο σώμα επειδή ήταν αδύνατο, ή παχουλό, πόσες φορές κοιτάξατε με αηδία την κυτταρίτιδα; Πόσες φορές είπατε στο παιδί σας ή στην κοπέλα σας να αδυνατίσει, ευγενικά ή με αγένεια; Πόσες φορές κάνατε ένα κορίτσι να αισθανθεί άβολα με το σώμα της; Και τελικά πόσες συμβουλές δώσατε στα σώματα μας;

Οι άνθρωποι που περνάμε διατροφικές διαταραχές, είμαστε πραγματικά πολύ ευαίσθητοι, μπορεί να κοιτιόμαστε στον καθρέφτη και να μην αντέχουμε το σώμα μας, δεν χρειαζόμαστε περιττά σχόλια για να βουλιάξουμε στην δίνη και το σκοτάδι της ταλαιπωρίας και της ανασφάλειας. Για εμάς το φαγητό δεν είναι απόλαυση, ή ακόμη κι αν είναι είναι στιγμιαία, μετά έρχεται και μας χτυπά το σύνδρομο των ενοχών και πιστέψτε μας αν μπούμε σε αυτό τον κύκλο, βγαίνουμε πολύ αργά ή και καθόλου.

Μας έχουν μεγαλώσει με όλα τα λάθος πρότυπα ομορφιάς, κανείς δεν έχει μιλήσει για το τι περνά ένας άνθρωπος γύρω από τον κύκλο των διατροφικών διαταραχών, παλεύουμε ακατάπαυστα να φτάσουμε το τέλειο, το ιδανικό για τα μάτια των άλλων κανείς δεν μπορεί να δεχθεί ότι το ιδανικό στα μάτια τα δικά μας μπορεί να είναι το πολύ στεγνό ή το πολύ αφράτο. Πάντοτε δεχόμαστε σχόλια, είτε είμαστε αδύνατες, είτε παχουλές, διαρκώς πέφτουμε πάνω σε περσόνες στα social media, και αισθανόμαστε άσχημα. Βγαίνουμε το καλοκαίρι στην θάλασσα και προσπαθούμε με νύχια και με δόντια να καλύψουμε τις ατέλειες μας, στο πιο ελεύθερο μέρος του κόσμου γιατί ξέρουμε πως το bodyshaming θα έρθει. Το βλέπουμε ακόμη και σε διασημότητες, από κάτω τα hate comments καλπάζουν, βάφουνε με μίσος ένα σώμα.

Μέχρι σήμερα, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε για ποιον λόγο, πρέπει όλοι να έχουμε λόγο σε όλα. Για ποιον λόγο πρέπει να κοιτάμε τα σώματα των άλλων; Για ποιον λόγο να λογοδοτούν οι άνθρωποι απέναντι στο πόσο και το τι τρώνε; Είναι οκέι δηλαδή να κάνουμε τους άλλους να αηδιάζουν με την εικόνα τους;

Και εν τέλει πόσο συχνά οι άνθρωποι σκέφτονται πριν μιλήσουν; Γιατί στις δικές μας περιπτώσεις “ένα πρόσεξε το σώμα σου” μας βούλωσε το στόμα για χρόνια.