Κιλκίς: Μαγικοί εναλλακτικοί προορισμοί

Εικόνες: Γιώργος Τούλας / Αλέξανδρος Λιτσαρδάκης

Η φυσική ομορφιά σε όλο της το εύρος. H πλούσια ιστορία. H ενδιαφέρουσα ποικιλία τουριστικών επιλογών. O νομός του Κιλκίς συνθέτει ένα ασυνήθιστο παζλ, προσφέροντας μια ανεπανάληπτη εμπειρία στον επισκέπτη.

Υπάρχει ένα άνοιγμα μεταξύ Πάικου και Κερκίνης, που σχηματίζει τις εύφορες κοιλάδες του Αξιού, του Γαλλικού και των παραποτάμων τους και διασχίζει τον νομό από τον βορρά ως τον νότο. Είναι αυτό που χαράσσει και την πορεία του Βαρδάρη, ο οποίος ανέκαθεν καθάριζε την ομίχλη και την υγρασία στην περιοχή. Εδώ, ο περιηγητής θα γνωρίσει ένα σημαντικό και άγνωστο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας, στα χωριά τα προσφυγικά, στα βυζαντινά μνημεία και τις αρχαίες πόλεις. Ακολουθήστε τις καταπράσινες κοιλάδες, τις πλαγιές των βουνών, τις γαλάζιες λίμνες και τους καταρράκτες, τα βυζαντινά μοναστήρια, τα δάση με τις υπεραιωνόβιες οξιές και τα μονοπάτια για πεζοπόρους, ποδηλάτες και αναβάτες, δοκιμάστε τοπικές συνταγές και αφεθείτε στη μαγεία του Κιλκίς με κάθε τρόπο.

1. Καταρράκτες Σκρα – Σμαραγδένια Λίμνη Ένας επίγειος παράδεισος στο βάθος ενός μονοπατιού μέσα στο δάσος του Πάικου, στα βορειοδυτικά του νομού. Μικροί και μεγαλύτεροι καταρράκτες ξεπροβάλλουν μέσα από βελανιδιές, πλατάνια και κισσούς, προσφέροντας ένα συναρπαστικό θέαμα, σ’ ένα ιδανικό περιβάλλον για πικ νικ, πεζοπορία, χαλάρωση ή βουτιές. Στο σημείο όπου το ρέμα συναντά τη Σμαραγδένια Λίμνη -οφείλει τα γαλαζοπράσινα νερά της σε απολιθωμένους οργανισμούς του πυθμένα-, τα νερά πέφτουν από τα έξι μέτρα, σχηματίζοντας από πίσω τους μια μικρή σπηλιά, με σταλακτίτες. Μετά την περιήγηση, κάντε μια στάση στο χωριό Φάνος -πριν το Σκρα, όπως έρχεστε από τη Θεσσαλονίκη-και απολαύστε σπιτικό φαγητό στο Μεζεδοπωλείο Φάνος, ένα παλιό ανακαινισμένο σπίτι με φιλόξενα δωμάτια και λινά τραπεζομάντηλα στα τραπέζια, μια ηλιόλουστη αυλή και μια άκρως φιλόξενη οικοδέσποινα.

2. Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων Στην Ποντοκερασιά, ανάμεσα σε φυλλοβόλα δρυοδάση του Μαυροβουνίου, της οροσειράς των Κρουσσίων, σε υψόμετρο 600 μ., χαθείτε μέσα σε 150 στρέμματα φυσικού δρυοδάσους και 160 με ποικίλα είδη της ελληνικής χλωρίδας, που θα βρείτε μόνο στα Βαλκάνια. Ένα περιβάλλον πλούσιο από φυτά, καταρράκτες, τεχνητές λίμνες, διαμορφωμένα μονοπάτια, ρυάκια, παρατηρητήρια και φυσικά λιβάδια, που μαγεύει κάθε επισκέπτη. Με ειδικές κατασκευές, όπως παγκάκια, κρήνες, κιόσκια, παρατηρητήριο και τζάκι, είναι ιδανικό για detox.

3. Τεχνητή Λίμνη Μεταλλείου Μετά από 10 χιλιόμετρα δασικού πυκνού δρόμου, με μήκος δύο χιλιόμετρα και βάθος 35 μέτρα, προβάλει η λίμνη που δημιουργήθηκε από την κατασκευή φράγματος στον ποταμό Μέγα Ρέμα, παραπόταμο του Αξιού. Το φθινόπωρο αποτελεί ένα θεαματικό το σκηνικό. Ρέματα κατάφυτα από πλατάνια και τρεχούμενα νερά, χώροι ξεκούρασης και πικ νικ, το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου προσφέρουν μικρές οάσεις, ενώ ενδείκνυται κυρίως για ψάρεμα πέστροφας. Κατά τη διάρκεια του Β’ Π.Π., στην περιοχή υπήρχαν ορυχεία εξόρυξης μετάλλων και κάποιες από τις τρύπες των ορυχείων είναι ορατά ακόμα από τον δρόμο.

4. Χίλια Δένδρα – Δάσος των Μουριών Το σπάνιο αυτό δάσος, που απλώνεται σε τέσσερα χιλιόμετρα βόρεια της Δοϊράνης, με κύριο στοιχείο τις βελανιδιές, αποτελεί ένα ονειρικό περιβάλλον για περιήγηση κι έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης. Σε κοντινή απόσταση, βρίσκεται το χωριό Μουριές με τον εποχικό, ομώνυμο καταρράκτη.

5. Ρέμα Στραβοποτάμου & Πρωτομαγιάς (Κοτζά Ντερέ) Μια ειδυλλιακή τοποθεσία, τρία χιλιόμετρα από την Αξιούπολη, πρόκληση για κάθε φυσιολάτρη, που επιθυμεί ψάρεμα, βόλτες, αλλά και διασκέδαση, καθώς διαθέτει χώρους αναψυχής, ταβέρνες κι εστιατόρια. Στο Πάικο, θα ανακαλύψετε κι άλλα ρέματα, όπως τα Γοργόπη, Κρύο Ρέμα και Πεπονιά.

6. Λόφος Αγίου Γεωργίου Ο σημαντικότερος πνεύμονας πρασίνου της πόλης πήρε το όνομά του από τη Μονή του 19ου αιώνα, που δεσπόζει στην κορυφή. Ο δημοφιλέστερος προορισμός για πεζοπορία, τρέξιμο ή ποδήλατο, προσφέρει την καλύτερη πανοραμική θέα. Στους πρόποδες της έκτασης των 628 στρεμμάτων, είναι χτισμένο και το εντυπωσιακό Ανοιχτό Θέατρο.

7. Σπήλαιο Κιλκίς Ανακαλύφθηκε το 1925, από έναν εργάτη που -σκάβοντας στο λατομείο ασβεστόλιθου- βρήκε τη μία από τις δύο φυσικές εισόδους του στον λόφο του Αγίου Γεωργίου. Το μήκος των διαδρόμων του είναι 300 μέτρα και η έκτασή του ξεπερνάει τα 1000 τ.μ. Στους δύο ορόφους και τους έξι θαλάμους του θαυμάζει κανείς σχηματισμούς κοραλλιών, ενώ παρουσιάζει και παλαιοντολογικό ενδιαφέρον. Η φήμη του, όμως, έχει ταξιδέψει κι εκτός ελληνικών συνόρων, καθώς ενδείκνυται για θεραπεία χρόνιων ασθενειών του αναπνευστικού συστήματος (άσθμα), δερματικών ασθενειών και αναζωογόνηση. Λειτουργεί για το κοινό από το 1985.

8. Λίμνη Δοϊράνη To φυσικό σύνορο ανάμεσα σε Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία, με την ανατολική πλευρά της να ανήκει στην Ελλάδα. Διαθέτει πεντακάθαρα νερά με ιαματικές ιδιότητες και προσφέρεται για κολύμπι το καλοκαίρι και ψάρεμα όλο τον χρόνο. Ένα μεγάλο μέρος της περιοχής είναι προστατευόμενος βιότοπος Natura 2000. Εδώ, θα απολαύσετε την παραλιακή διαδρομή από τον οικισμό της Δοϊράνης μέχρι τα Χίλια Δένδρα, το «Μνημείο της Φύσης» με τις αιωνόβιες βελανιδιές. Θ’ ανηφορίσετε στις πλαγιές του Μπέλλες, αναζητώντας τον καταρράκτη, ενώ το καλοκαίρι, θα κάνετε σέρφινγκ και κωπηλασία, θα παίξετε μπιτς βόλεϊ και ποδόσφαιρο στην άμμο, θα παρακολουθήσετε τις εκδηλώσεις «Δοϊράνεια», «Μουριώτικα» ή θεατρικές παραστάσεις στο Θέατρο Δάσους Δροσάτου. Οι ταβέρνες της περιοχής σερβίρουν φρέσκο γριβάδι και νόστιμα ντόπια κρέατα.

9. Μεταλλικό Πράσινο, κατάφυτο φυσικό περιβάλλον και μια μοναδική εμπειρία αν είστε τυχεροί και πετύχετε τα αηδόνια στη μικρή ρεματιά. Στους πρόποδες του πευκόφυτου λόφου, βρίσκεται η πηγή με το θεραπευτικό νερό, Ξυνό Νερό, ενώ στην ομώνυμη ταβέρνα, οι τοπικοί μεζέδες και το κρασί ρέει άφθονο, καταλήγοντας συχνά σε αυτοσχέδια γλέντια. Στο χωριό, δεσπόζει η μεταβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που κατασκευάστηκε από Βούλγαρους στις αρχές του 19ου αιώνα και αγιογραφήθηκε από την οικογένεια αγιογράφων Ζωσιμά από τη Χαλάστρα.

10. Καστανερή Το χωριό με την ιστορία τριών αιώνων, μόλις 10 χιλιόμετρα από τη Γουμένισσα, ξεχωρίζει για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του -παραπέμπει στα Ζαγοροχώρια-, τη μαγική θέα στην κοιλάδα του Αξιού και την πεδιάδα της Θεσσαλονίκης, αλλά και τα καταπράσινα μονοπάτια ανάμεσα σε βρυσούλες, οξιές και το μεγαλύτερο δάσος καστανιών στην Ελλάδα! Σήμερα, αριθμεί περίπου 400 κατοίκους.

11. Γουμένισσα. Τόπος ιστορικών μαχών του Α’ Π. Π., αλλά και περιοχή για βόλτες στα στενά σοκάκια με τα διατηρητέα κτίρια και πεζοπορίες στη φύση του Πάικου. Η φήμη της έχει ξεπεράσει τα σύνορά της κυρίως για τα υφάσματα, το μετάξι, το τσίπουρο και το κρασί της. Εμείς, λατρεύουμε τις μπάντες με χάλκινα πνευστά και τα μακεδονικά έθιμα που τηρούν ακόμα. Η κωμόπολη των φιλόξενων γλεντζέδων προσφέρει αξέχαστες εμπειρίες στις γραφικές της ταβέρνες.

12. Δύο Ποτάμια Γουμένισσας Ένα από τα πιο σαγηνευτικά φυσικά περιβάλλοντα, στην ένωση των δύο παραπόταμων του Αξιού, τα «Δύο Ποτάμια» που γίνονται ένα, ο Σείριος. Μόλις δύο χιλιόμετρα από τη Γουμένισσα, θα ανακαλύψετε έναν παράδεισο με κρυστάλλινα, παγωμένα νερά, μικρούς καταρράκτες, λιμνούλες, ξύλινα γεφύρια, βελανιδιές και γεροπλάτανους, παγκάκια για ξεκούραση και τραπέζια για πικ-νικ, όλα σε αρμονία με το πράσινο. Ιδανικό για πεζοπορία και ηρεμία.

13. Δίδυμες Καπναποθήκες Άγκο-Ποπώφ Από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονήματα με πλούσια ιστορία. Χτίστηκαν γύρω στο 1900 και λειτούργησαν ως καπναποθήκες έως το 1913, καθώς μετά την απελευθέρωση της πόλης, χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς. Φιλοξένησαν τους πρώτους πρόσφυγες από τη Στρωμνίτσα και τα επόμενα προσφυγικά κύματα, πριν δοθούν, το 1922, στον ελληνικό στρατό. Έκτοτε, λειτούργησαν ως στρατώνες, φυλακές, φιλοξένησαν άστεγους και έως τη δεκαετία του 1990 ως στρατιωτικό πρατήριο. Είναι χαρακτηρισμένες ως διατηρητέες.

14. Μεταξοβιομηχανία «Χρυσαλίς» Το κτίριο επεξεργασίας του μεταξιού κατασκευάστηκε μεταξύ 1928-1930 και σώζεται μέχρι σήμερα. Στο εσωτερικό, μπορείτε ακόμα να δείτε εργαλεία και μηχανήματα. Από τα τέλη του 1970 και ως το 1981, λειτούργησε εποχικά, ενώ το 1988, έκλεισε οριστικά. Κι αυτό το κτίριο είναι χαρακτηρισμένο ως «διατηρητέο μνημείο».

15. Παραδοσιακός νερόμυλος Γιαπατζή Ο μοναδικός παραδοσιακός νερόμυλος που διασώζεται στη Γουμένισσα είναι της οικογένειας Γιαπατζή, χτισμένος στα μέσα του 19ου αιώνα. Λειτουργούσε από το 1860 έως τη δεκαετία του 1970, όταν διέκοψε την παραγωγή αλευριού και συνέχισε για λίγα χρόνια με την άλεση ζωοτροφών. Αποκαταστάθηκε και από το 2008, είναι επισκέψιμος.

16. Παλαιό Διδακτήριο Γουμένισσας Το μεγαλοπρεπές, αναπαλαιωμένο κτίριο χτίστηκε την περίοδο 1882-1894, με δαπάνες των κατοίκων, δωρεά του τοπικού ευεργέτη Θάνου Ζελέγκου και τη βοήθεια του Μητροπολίτη Εδέσσης, Τιμόθεου. Στέγασε το πρώτο ελληνικό σχολείο επί Τουρκοκρατίας και λειτούργησε ως σχολείο έως το 1970. Αποτέλεσε πνευματικό κέντρο της περιοχής, ειδικά κατά την Οθωμανική περίοδο.

17. Μεταβυζαντινό Λουτρό Πολυκάστρου Το μοναδικό μεταβυζαντινό μνημείο της κωμόπολης. Χτισμένο τον 15ο αιώνα, είναι ένα πέτρινο κτίσμα, με τις χαρακτηριστικές αίθουσες των οθωμανικών λουτρών και τους τρούλους και ξεχωρίζει για την εκλεπτυσμένη αρχιτεκτονική του.

18. Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αξιούπολης Μέσω πέντε θεματικών ενοτήτων (Βοτανική, Πανίδα, Γεωλογία, Παλαιοντολογία, Πετρώματα & Ορυκτολογία) και περίπου 2500 δειγμάτων, θα έρθετε σε επαφή με τα περιβαλλοντικά στοιχεία του Πάικου, του Μπέλλες, της Κερκίνης, όλων των μορφών ζωής αυτής της μαγευτικής περιοχής. Σημαντική είναι και η συλλογή πετρωμάτων και ορυκτών που φιλοξενεί.

19. Μουσείο Α’ Π. Π. & Μάχης Σκρα Στο χωριό Σκρα, λειτουργεί από το 2002 μουσείο με εκθέματα της φονικής μάχης που έγινε στην κορυφή Σκρα ντι Λεγκέν, τον Μάιο του 1918 -με τους 2.800 έλληνες πεσόντες. Διαθέτει πλούσιο φωτογραφικό υλικό με στιγμιότυπα από τις συγκρούσεις, πολεμικό υλικό, οπλισμό, στολές, κράνη, παράσημα και κειμήλια από τις εμπλεκόμενες στρατιωτικές δυνάμεις (Ελλάδα, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Σερβία, Αυστρία, Βουλγαρία, Γερμανία). Στη γύρω περιοχή, μπορείτε να δείτε ακόμα εγκαταλειμμένα πολυβολεία και σκόρπια απομεινάρια της μάχης, ενώ στην είσοδο του χωριού υπάρχει Ηρώο των πεσόντων.

20. Ανοιχτό Θέατρο Κιλκίς Στους πρόποδες του καταπράσινου λόφου Αγίου Γεωργίου, το Ανοιχτό Θέατρο της πόλης λειτουργεί από το 1989 και φιλοξενεί ετησίως δεκάδες παραστάσεις, συναυλίες και φεστιβάλ, όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου και Παντομίμας. Με χωρητικότητα 3.000 θεατών, έχει εύκολη πρόσβαση και φημίζεται για την άριστη ακουστική του.

21. Βρετανικό στρατιωτικό κοιμητήριο Πολυκάστρου Η επιγραφή του αναφέρει: «Η γη όπου κείται το κοιμητήριο τούτο φόρος ευγνωμοσύνης του ελληνικού λαού εδόθη προς αιώνιαν ανάπαυσιν των κατά πόλεμον 1914-1918 ενδόξως πεσόντων μαχητών των συμμαχικών στρατών. Τιμή και Δόξα εις αυτούς». Ένας ιδιαίτερος τόπος μνήμης και αφιέρωσης στους νεκρούς συμμάχους από τις χώρες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας του Α’ Π. Π., δημιουργήθηκε και συντηρείται από την Κοινοπολιτειακή Επιτροπή Στρατιωτικών Τάφων, με αρχιτέκτονα τον Robert Gorimer. Το κοιμητήριο αποτελεί την τελευταία κατοικία 1421 βρετανών στρατιωτικών και 18 συμμάχων τους.

22. Αρχαιολογικός χώρος Ευρωπού Από τις σημαντικότερες -από αρχαιολογικής άποψης- τοποθεσίες του νομού Κιλκίς, με ευρήματα από την προϊστορική εποχή. Εδώ, βρέθηκε το περίφημο αρχαϊκό άγαλμα του Κούρου (650 π.Χ.) σε φυσικό μέγεθος (ύψος 1,80μ.), κυκλαδίτικης τεχνοτροπίας, που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Κιλκίς. Σημαντικά, επίσης, ευρήματα αποτελούν το χρυσό βραχιόλι του τάφου και το χρυσό στεφάνι, που φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Στην αρχαία πόλη της Ευρωπού, πατρίδας του Σέλευκου, στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ιδρυτή της δυναστείας των Σελευκιδών, έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά ταφικά μνημεία των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων και ο χώρος είναι πλέον επισκέψιμος.

23. Ύψωμα του Οβελίσκου (Colonial Hill) Το Βρετανικό Μνημείο της Δοϊράνης ανεγέρθηκε το 1926 στον λόφο πάνω από τη Λίμνη για να τιμήσει τις απώλειες των Βρετανών κατά τον Α’ Π. Π. Οι ντόπιοι το αποκαλούν απλώς «Λιοντάρια», λόγω των γλυπτών λεόντων. Ο οβελίσκος έχει περιμετρικά τέσσερις στήλες με αναγραφόμενα τα ονόματα των πεσόντων τους 418 αξιωματικούς και 10.282 οπλίτες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, που έχασαν τη ζωή τους στο ελληνικό και σερβικό μέτωπο την περίοδο 1915-1918, καθώς και τους 1.979 αγνοούμενους. Σχεδιάστηκε από τον Σκοτσέζο Sir Robert Lorimer, ενώ τα γλυπτά φιλοτέχνησε ο Άγγλος Walter Gilbert.

24. Κοινόβιο Αγίου Νικόδημου Στις ανατολικές πλαγιές του Πάικου, σε υψόμετρο 700 μέτρων, ανακαλύψτε το μοναστήρι του Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτη, μέσα στο πυκνό δάσος. Η μονή είναι ανδρική και αποτελεί μετόχι της Μονής Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους. Το καθολικό της είναι διπλός ναός, με το πάνω επίπεδο αφιερωμένο στον Άγιο Νικόδημο και το ισόγειο, στους Αγίους Ραφαήλ, Ειρήνη και Νικόλαο. Ξεχωριστή εμπειρία αποτελεί η ακολουθία του κατανυκτικού Εσπερινού, που τελείται κάθε Μεγάλη Παρασκευή, ενώ ξακουστό είναι το αγιογραφείο της Μονής, που φημίζεται για την παραγωγή χειροποίητων εικόνων. Το μοναστήρι γιορτάζει στις 14 Ιουλίου.

25. Πέτρινη Κρήνη «Σαλάτς» Η γραφική, επιβλητική κρήνη με τη μεγάλη στέρνα, κατασκευασμένη από λαξευμένες πέτρες, αποτελεί ένα από τα λίγα μνημεία της οθωμανικής περιόδου και ξεδιψά κατοίκους κι επισκέπτες της περιοχής περισσότερο από 200 χρόνια!

26. Μεγαλιθικό μνημείο του Χωρυγίου Δυτικά του Κιλκίς, το Καλαμπάκ, Κάστρο ή Λαζαρίτσα είναι ένα επιβλητικό μνημείο προϊστορικών χρόνων. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, στο σημείο αυτό ήταν η θέση του ρωμαϊκού σταθμού Ταυρίανα, που εξυπηρετούσε τους οδοιπόρους κατά μήκος του Αξιού.

27. Οινοποιεία Η Γουμένισσα είναι το κέντρο παραγωγής κρασιού του νομού με κρασιά ΟΠΑΠ από ποικιλίες ξινόμαυρου και νεγκόσκα. Από τα οινοποιεία αξίζει να ζήσετε την εμπειρία του οίνου στα Αϊδαρίνη, Πετεινή «Ακροθέα», Τάτση, Τίτου Ευτυχίδη, Αρχοντάκη, Μπουτάρη και Χατζηβαρύτη.

28. Γεύσεις Από τα ταβερνάκια στα Κρούσσια μέχρι τα εστιατόρια του Κιλκίς και από τα Μεγάλα Λιβάδια στο Πάικο μέχρι τη γραφική Καστανερή και το καταπράσινο Κοτζά Ντέρε, τα κορυφαίας ποιότητας κρεατικά από ντόπια ζώα ελευθέρας βοσκής αποτελούν εγγύηση για τους απαιτητικούς. Στο χωριό Βάθη, παράγονται τα ονομαστά ποντιακά τυριά και ζυμαρικά Ραγιάν. Εκλεκτά γαλακτοκομικά, όπως τα τυριά Δοϊράνη, τα γαλακτοκομικά του Κουκάκη και του Λύκα, αλλά και το κασέρι Κολιός θα τα βρείτε, επίσης, στην περιοχή. Στο Κιλκίς, τα σπιτικά τουρσιά και τα γλυκά του κουταλιού είναι must try. Το φρέσκο ψάρι στη Δοϊράνη ολοκληρώνει τη λίστα για τους καλοφαγάδες. Φεύγοντας, προμηθευτείτε από τοπικές οικοτεχνίες χειροποίητες μαρμελάδες, μέλι, λάδι, κάστανα, μπαχαρικά, βότανα, ζυμαρικά και μία μεγάλη ποικιλία από παραδοσιακά γαλακτοκομικά είδη, όπως τα τοπικά τυριά τσιορτάν, παρχαροτύρι, σολγούν, τσιοκαλίκι, γαΐς.

29. Παραδοσιακή κουζίνα Βασιλιάς όλων, η ποντιακή κουζίνα! Μερικά γνήσια ποντιακά πιάτα που αξίζει να δοκιμάσετε στην επόμενη επίσκεψή σας: Τανωμένος σορβάς, τυρόπιτα με φύλλα Περέκ, κιντέατα, μαύρα λάχανα με φασόλια και ρετσέλι.

30. Γιορτές-Πανηγύρια Το Κουρμπάνι λαμβάνει χώρα στο Πολύκαστρο, την επόμενη της Κυριακής του Θωμά στον λοφίσκο του Αγίου Νεκταρίου, για να τιμήσουν τον Άγιο Γεώργιο. Το Κόλιντε πραγματοποιείται κάθε 23η Δεκεμβρίου στον οικισμό Πενταλόφου της Γουμένισσας με τους κατοίκους της περιοχής να ανάβουν μία υπαίθρια φωτιά, προσφέροντας στους παρευρισκόμενους φαγητό και κρασί, με συνοδεία από τους ήχους των χάλκινων της Γουμένισσας. Η Γιορτή της Μπάμπως αναβιώνει κάθε χρόνο στις 8 Ιανουαρίου από τις γυναίκες των οικισμών Άσπρου και Καλίνδροιας. Το έθιμο του Λαζάρου (Λαζαρίνες) τελείται το Σαββατοκύριακο πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μανδρών. Σιντιάκα είναι η καθιστή συγκέντρωση και είναι ένα εντυπωσιακό έθιμο, όπου τον Σεπτέμβριο ανάβουν μια μεγάλη φωτιά κάτω από τους ήχους τοπικών μουσικών οργάνων. Το έθιμο του Βλάχικου γάμου είναι μία παράδοση που αναβιώνει στα Μεγάλα Λιβάδια Πάικου. Στο Κιλκίς, διοργανώνονται ακόμα πολλά πανηγύρια και γιορτές, όπως της Ζωοδόχου Πηγής στη Γουμένισσα (20/7), του Προφήτη Ηλία στην Ποντοηράκλεια (6/8), του Σωτήρος στη Μεταμόρφωση (15/8). Στις αρχές Σεπτεμβρίου, η Eμποροπανήγυρης παράλληλα με πολιτιστικές εκδηλώσεις δίνουν ζωή στην πόλη περισσότερο από ποτέ. Οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις «Στου Φεγγαριού το Φως» φιλοξενούν θεατρικά σχήματα και συναυλίες στο Θέατρο Λόφου Αγ. Γεωργίου, κατά τη διάρκεια του Ιουνίου και του Αυγούστου.

Με τη συνεργασία