Έλα να σε πάμε στο πρώτο στέκι που δημιούργησαν τσιγγάνοι στο Κορδελιό!

Kherel στην Ρομανί, την γλώσσα των τσιγγάνων σημαίνει κάνω, χρησιμοποιείται ως  μια λέξη που παρακινεί για δράση και αυτό αποφάσισαν τα ενήλικα παιδιά του «Φάρου του κόσμου» που ως φοιτητές και απόφοιτοι σχολών ήρθαν αντιμέτωποι με τις προκλήσεις τις εργασιακής αποκατάστασης σε μια εποχή που μαστίζεται από απανωτές κρίσεις και ανεργία.

Ο «Φάρος του κόσμου» και οι δραστηριότητες του ξεκίνησαν το 2004 από τον πατέρα Αθηναγόρα Λουκατάρη. Στόχος του ήταν να μπορέσουν να έχουν οι νέοι Ρομά τις ίδιες ευκαιρίες και δυνατότητες με όλα τα υπόλοιπα παιδιά.

Από την αρχή εστίασε στην εκπαίδευση, την εξάλειψη της σχολικής διαρροής, την προώθηση της  μη τυπικής μάθησης και έδωσε ευκαιρίες για συμμετοχή σε ταξίδια, ανταλλαγές νέων, υποτροφίες, παρακολούθηση σεμιναρίων και ανέπτυξε πολλές πρακτικές άγνωστες ως τότε όπως η ρομποτική, η δημιουργική γραφή η ρητορική.

Σήμερα, και αφού το έργο του «Φάρου του κόσμου» βραβεύτηκε ως καλή πρακτική στο «Συμβούλιο της Ευρώπης» και το «State Department» λειτουργεί ένα Κέντρο δημιουργικής απασχόλησης (ΚΔΑΠ) ενώ τα ενήλικα παιδιά πήραν την πρωτοβουλία να δημιουργήσουν μια ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ ένταξης με την επωνυμία KHEREL.

Ο Παρασκευάς Σελίμ Βιλανλακης είναι από τα βασικά μέλη της ομάδας και συμμετείχε στην σύλληψη και στην τελική  πραγματοποίηση της ιδέας. 

«Όταν εντάχθηκα στην οικογένεια του Φάρου του κόσμου συμμετείχα στις περισσότερες δραστηριότητες, ενώ παράλληλα πήγαινα σχολείο μιας και ξεκίνησα το δημοτικό στα 16 μου αφού το είχα παρατήσει για χρόνια. Ήμουν όμως και  σε μια ηλικία που έπρεπε να βγάζω το χαρτζιλίκι μου. Απέκτησα ανάγκες που αυξάνονταν όπως και άλλων παιδιών στην ηλικία μου που πηγαίνουν ακόμα σχολείο, είναι φοιτητές και τελειόφοιτοι σχολών.

Έτσι ξεκίνησε να γεννιέται η ιδέα για την δημιουργία μιας επιχείρησης στην οποία όλοι εμείς θα μπορούσαμε να εργαζόμαστε και να μας  εξασφαλίζει ένα εισόδημα. Από μικρή ηλικία μου άρεσε ο χώρος της εστίασης και ήθελα να εμπλακώ σε αυτόν παρ όλο που ο πρωταρχικός μου στόχος είναι οι σπουδές και το όνειρο μου, να μπω στην αστυνομία. Έτσι λοιπόν καταλήξαμε στην ιδέας της  κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρηση ένταξης με την επωνυμία ΚHEREL αφού  προτάθηκαν και άλλες ιδέες όπως καλαθοπλεχτική, ανακύκλωση, κομποστοποίηση, ενυδροπονία, συνεργείο καθαρισμού, θέλοντας να δώσουμε την δυνατότητα να ενταχθούν οι νέοι στο εργασιακό περιβάλλον και έτσι να γκρεμίσουμε τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που μας ακολουθούν τόσα χρόνια ότι δεν αγαπάμε το σχολείο, τα γράμματα, ότι είμαστε τεμπέληδες και δεν μας ενδιαφέρει να ενταχθούμε.

Εδώ ερχόμαστε εμείς να αποδείξουμε ακριβώς το αντίθετο μιας και όλοι είμαστε φοιτητές, σπουδάζουμε, θέλουμε να δουλέψουμε να έχουμε μια οικονομική αυτάρκεια έχουμε φτιάξει την δική μας επιχείρηση που μετά από εμάς θα μείνει στην επόμενη γενιά και αυτός ο κύκλος θα συνεχιστεί». 

Η επιλογή του χώρου έγινε όταν ένα απόγευμα ο Παρασκευάς σε μια βόλτα με το σκυλάκι του, πέρασε από έξω, είδε ότι ήταν ξενοίκιαστο και από την πρώτη στιγμή του γεννήθηκε η εικόνα του πως θα μπορούσε να είναι η τελική του μορφή.

«Η ομάδα ενθουσιάστηκε, τα παιδιά στήριξαν την ιδέα. Η σκέψη μας ήταν το μαγαζί να μπορεί να παρέχει ότι θα ζητήσει ένα πελάτης. Βάλαμε τον εαυτό μας στην θέση του, και σκεφτήκαμε να έχει και κάτι από την δική μας προσωπικότητα. Θέλαμε να θυμίζει λίγο ανατολή, να είναι πολύχρωμο και χαρούμενο, να έχει άπλετο χώρο, να μπορεί κανείς να καθίσει έξω, να έχει και πολυτέλεια και άνεση». 

Αν μεταφράσουμε την λέξη  Κέρελ  από την Ρομανί στην ελληνική γλώσσα σημαίνει κάνε. Χρησιμοποιείται ως όρος  για να αναδείξει μια αξία, κάτι που είναι ωραίο, Έχει και τη σημασία του «κάντο να αξίζει» και δηλώνει παρακίνηση δηλαδή όπως μας λέει ο Παρασκευάς είναι το just do it στα τσιγγάνικα όπως έχουν μάθει τα παιδιά να κάνουν τόσα χρόνια πραγματοποιώντας τους στόχους και τα όνειρά τους. Το πρώτο βήμα του «Φάρου του κόσμου» ήταν η λειτουργεία ενός Κέντρου Δημιουργικής απασχόλησης (ΚΔΑΠ)

«Δώσαμε προτεραιότητα στο ΚΔΑΠ και σιγά σιγά στήθηκε και η ΚΟΙΝΣΕΠ. Με το ΚΔΑΠ ουσιαστικά συγκεντρώσαμε τις δράσεις που έκανε έτσι και αλλιώς ο Φάρος του κόσμου, ρομποτική, παιχνίδι, αθλητισμό, χορό, προβολές ταινιών, ζωγραφική, μουσική ότι είχε να κάνει με δημιουργική απασχόληση και έτσι τα παιδιά μας που σπουδάζουν η έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους σε συνεργασία με παιδαγωγούς και δασκάλους βρήκαν εκεί μια θέση εργασίας και έναν ιδανικό μέρος για πρακτική εξάσκηση και εθελοντική δράση. Προσπαθήσαμε να αναδείξουμε την αξία της ανάπτυξης δεξιοτήτων και να τα βοηθήσουμε στα μαθήματα του σχολείου. Επιστρέφουμε ουσιαστικά αυτά που σε εμάς έδωσε ο Φάρος του κόσμου στην νεότερη γενιά και ο στόχος μας είναι αυτό να συνεχιστεί και οι μεγαλύτεροι να είναι μέντορες στους μικρότερους και να σπάσει το γκέτο, να εξαλείψουμε την σχολική διαρροή και να συμβάλουμε στην ένταξη».

Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο. Πέρα από τις γραφειοκρατικές δυσκολίες που προέκυψαν και είναι οι ίδιες για όσους αποφασίζουν να στήσουν μια επιχείρηση το Kherel πρέπει να παλέψει με  προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. 

«Αυτό που ακούγαμε ήταν ότι Γύφτοι έρχονται στο Κορδελιό για να κάνουν μια γιάφκα ένα στέκι, αυτό έφτασε να πάρει διαστάσεις τέτοιες σε σημείο που ο εμπορικός σύλλογος του Κορδελιού σύμφωνα με τα λεγόμενα του Δημάρχου να πιέσει ώστε να φύγουμε από την γειτονιά. Να φύγουν οι γύφτοι από το Κορδελιό αυτό ήταν το ζητούμενο. Θέλω να πιστεύω ότι στο τέλος θα τους αποδείξουμε ότι όλη αυτή η στάση δεν τιμά κανέναν και ότι το Kherel μόνο καλό θα κάνει σε μια γειτονιά που τα τελευταία χρόνια την μαστίζει η κρίση και όλα τα μαγαζιά είναι κλειστά. Ίσως να αποτελέσουμε την αρχή για την ανάπτυξη. Ο κόσμος προς το παρόν περνάει από έξω κοιτάει με περιέργεια και είναι διστακτικός. Επειδή είμαστε τσιγγάνοι θεωρούν ότι θα φέρουμε κάτι πάρα πολύ κακό στην γειτονία. Η κοινωνία εμποδίζει σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό την ένταξη. Θέλουν τους τσιγγάνους ενταγμένους όταν όμως κάποιοι από αυτούς κάνουν μια προσπάθεια θα κάνουν το αδύνατο δυνατό να την σταματήσουν. Πως θα καταφέρουμε να βγούμε από τα γκέτο αν η κοινωνία δεν μας αποδεχτεί και δεν μας καλωσορίσει.

Αν δεν καταφέρει να βρει εργασία ο τσιγγάνος ποιες θα είναι οι επιλογές του. Αν δεν με αποδέχεται να κάνω ένα μαγαζί και να δώσω δουλειά σε δέκα ανθρώπους αυτοί τι θα κάνουν για να επιβιώσουν. Μας μαθαίνει η κοινωνία να είμαστε στο περιθώριο, μακριά της, μετά ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία ο Ρομά θα καταλήξει να κλέψει για να επιβεβαιώσει και πάλι την κοινωνία ότι δεν θέλει την ένταξη και του αρέσει να ζει στο γκέτο.  Όσο είμαστε ανοιχτά μέρα με την ημέρα είμαι αισιόδοξος και θέλω να πιστεύω ότι θα αλλάξει η γνώμη του κόσμου. Κοντοζυγώνουν, βλέπουν ένα μαγαζί με ωραία χρώματα, φωτεινό, με νέα παιδιά. Όσοι τελικά το επισκέπτονται μένουν ευχαριστημένοι γιατί βάλαμε τόσο πολύ μεράκι, τόση όρεξη και μας λένε ότι ενώ ακούσανε κάτι διαφορετικό μείνανε τελικά απόλυτα ευχαριστημένοι. Στο επιχειρήν παίρνουμε ρίσκα και εμείς πήραμε ένα ρίσκο αλλά για εμάς είναι παράλληλα και ένα στοίχημα. Θέλουμε να πετύχουμε για να αποτελέσουμε το καλό παράδειγμα και για άλλους Ρομά να  τολμήσουν. Στόχος μας είναι να δώσουμε το θάρρος σε παιδιά να κάνουν το πρώτο τους βήμα στην επιχειρηματικότητα. Ο λόγος που δεν το τολμούν είναι ο φόβος του πως θα τους αντιμετωπίσουν. Από την μια οι μπαλαμέ φοβούνται εμάς από την άλλη εμείς φοβόμαστε να βγούμε από την κοινότητα μας, από την μια η κοινωνία λέει δεν θέλω τον τσιγγάνο διπλά μου, να πάει στην γειτονία του να κάνει μαγαζί, ο φαύλος κύκλος αυτός πρέπει να σπάσει γιατί δεν βοηθάει κανέναν. 

Ο Βασίλης κατάφερε ενώ είχε διακόψει το σχολείο να συνεχίσει και να πάρει απολυτήριο Λυκείου. Στον ελεύθερο του χρόνο και τα καλοκαίρια δούλευε σε καταστήματα εστίασης για να έχει δικό του εισόδημα. Μέσω μιας υποτροφίας του «Φάρου του κόσμου»  ολοκλήρωσε σπουδές μαγειρικής και εργάστηκε σε εστιατόρια. Αποτελεί από την πρώτη στιγμή ένα από τα βασικά μέλη της ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ Κherel. 

«Ξεκινήσαμε σιγά σιγά με την βοήθεια του Φάρου του κόσμου και φτάσαμε να μπορούμε ένα όνειρο μας να γίνει πραγματικότητα. Φτιάξαμε μια επιχείρηση που μπορεί να δώσει εργασία σε κάποια άτομα που θα έχουν πέρα από τον μισθό τους, ένσημα, ασφάλεια και θα είναι μέρος μιας ομάδας που έχει στόχο να βοηθήσει και άλλα παιδιά. Νιώθω πολύ ωραία γιατί μου αρέσει η εστίαση, γ αυτό επέλεξα να σπουδάσω μάγειρας – σεφ και μπορώ να εργάζομαι σε ένα χώρο με μια ομάδα που την θεωρώ οικογένεια κάτι που με κάνει να νιώθω σιγουριά ώστε να αναπτύξω τις ιδέες μου και αυτά που έμαθα. Έχω εργαστεί κάποια χρόνια σε άλλες επιχειρήσεις, τα κατάφερα, ήμουν και ήταν ευχαριστημένοι άλλα είναι διαφορετικά να είσαι με ανθρώπους που μεγάλωσες μαζί και είστε φίλοι. Ρατσισμό δεν ένιωσα ανοιχτά, κανείς δεν με αμφισβήτησε, δεν με έκανε να αισθανθώ άσχημα  όμως από τα μάτια τους κάποιες φορές το καταλάβαινα. Δεν μπορείς να κρυφτείς το βλέμμα μπορεί να σε προδώσει.

Έχω αναλάβει κυρίως το κομμάτι του φαγητού αλλά έχω όρεξη να μάθω και όλα όσα δεν ξέρω. Το Κορδελιό σαν περιοχή έχει πέσει πάρα πολύ. Οι νέοι πηγαίνουν Εύοσμο. Τα τελευταία χρόνια οι δρόμοι έχουν πεθάνει οι πλατείες είναι άδειες τα μαγαζιά είναι κλειστά. Ελπίζω να αγκαλιάσουν οι γείτονες το μαγαζί και να το δουν ως μια ευκαιρία να ανέβει η περιοχή και να ανοίξουν και πάλι καταστήματα που είναι κλειστά για πάνω από μια δεκαετία και απλά ρημάζουν. Θα ήθελα ως στόχο η ΚΟΙΝΣΕΠ να κάνει και άλλα βήματα με το πέρασμα των χρόνων. Ο Παρασκευάς ονειρεύεται ένα beach bar στην Χαλκιδική, εμένα θα μου άρεσε ένα μαγαζί στο κέντρο. Να επεκταθούμε να μπορέσουν τα νέα παιδιά, που έχουν βγάλει σχολείο, που σπουδάζουν να βγουν προς τα έξω και να φτάσουν σε όλη την πόλη. Εκεί θα φανεί για εμένα ποιοι είμαστε εμείς αλλά και πως η κοινωνία τελικά θα μας αποδεχτεί. Αν περάσουμε την πρώτη σκάλα και μας εμπιστευτούν στο Κορδελιό μετά θα είναι εύκολο να το επαναλάβουμε». 

Η Μαρία Παλόμα Μπότη είναι η μια από τις 3 γυναίκες που εργάζονται στο Kherel. Το ζητούμενο είναι να μπορέσουν και τα κορίτσια να σπάσουν τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις όχι μόνο της κοινωνίας αλλά και του ρόλου τους ως γυναίκες, τους έμφυλους περιορισμούς και την αυστηρότητα που ισχύει μέχρι και σήμερα σε μεγάλο βαθμό σε κάποιους οικισμούς Ρομά. Αν και σε μικρότερο βαθμό τα κορίτσια σήμερα σπουδάζουν, δεν παντρεύονται σε μικρή ηλικία και εργάζονται. Γ αυτές είναι ακόμα πιο δύσκολο γιατί έχουν να αντιμετωπίσουν μια εχθρική φοβική κοινωνία αλλά και μια κοινότητα που τους στερεί τα δικαιώματα τους και χρειάζεται μέσα από καλά παραδείγματα να πειστούν ότι τα κορίτσια πρέπει ισάξια να διεκδικήσουν την δική τους θέση. 

«Η ΚΟΙΝΣΕΠ είναι πολύ σημαντική ειδικά για εμάς τις γυναίκες, γιατί μπορεί να μας προσφέρει μια θέση εργασίας, μας βοηθάει να επικοινωνούμε, να είμαστε δυναμικές και αυτόνομες. Όταν άκουσα για το Kherel  μου άρεσε η ιδέα και κυρίως το σκεπτικό, ο λόγος για τον οποίο σχεδιάστηκε. Πιστεύω ότι μπορούμε με τους νέους που έρχονται για καφέ, να ανοίξουμε μια συζήτηση να γίνουμε παρέα, να λειτουργήσουμε και ως μέντορες, να επηρεάσουμε θετικά. Για εμένα ήταν δύσκολο όπως και όλα όσα έκανα στην ζωή μου από το να ολοκληρώσω το σχολείο μέχρι και το να σπουδάσω. Κάποιος μου είπε ότι το να είμαι σερβιτόρα είναι υποτιμητικό, ντροπιάζω την οικογένεια μου επειδή δουλεύω σε καφετέρια και άρα θα πρέπει να μιλάω με άντρες, To Kherel παρά τις λίγες ημέρες λειτουργίας του με  βοήθησε να κοινωνικοποιηθώ, να γινώ πιο δυναμική, να έχω το δικό μου  χαρτζιλίκι, μια στήριξη για τις σπουδές στο μέλλον. Πιστεύω πολύ στους ανθρώπους της γειτονιάς και ότι θα έχουμε πολύ καλές σχέσεις. Ήδη βλέπω ότι το σχολιάζουν όσοι έρχονται πολύ θετικά. Ότι έχει ένα ήρεμο, ωραίο περιβάλλον, ότι έχει ωραίο καφέ και νόστιμα προϊόντα». 

Ο Δημήτρης Κέρκας ολοκλήρωσε το σχολείο στο Κορδελιό, του είναι οικείο το περιβάλλον και είχε καλούς φίλους στην περιοχή. Σήμερα σπουδάζει λογιστική και ίσως να είναι αυτός που θα αναλάβει στο μέλλον και τα λογιστικά της ΚΟΙΝΣΕΠ. 

«Με όλα τα παιδιά είμαστε φίλοι και περνάμε πολύ χρόνο μαζί. Από την πρώτη στιγμή που μου είπαν για την ιδέα χάρηκα πάρα πολύ που θα ξεκινήσουν μια επιχείρηση από την αρχή μια εξ ολοκλήρου δική τους προσπάθεια. Είναι γενναίο που πήραν και την πρωτοβουλία και το ρίσκο γιατί μια επιχείρηση είναι και ένα ρίσκο. Δεν ξέρεις αν θα πετύχεις η οχι. Ως φοιτητής είχα και εγώ ανάγκη για εργασία για να έχω το δικό μου εισόδημα. Γνωρίζω αρκετά παιδιά από το Κορδελιό και όσοι έχουν έρθει χάρηκαν πολύ που υπάρχει ένας τόσο ωραίος χώρος στην γειτονιά τους. Δεν το περίμεναν τους ξάφνιασε αλλά ως μια ευχάριστη έκπληξη, χαίρονται για εμάς. Τώρα που  βλέπουμε το εγχείρημα μας ολοκληρωμένο σκέφτομαι πως θα είναι ένα επόμενο μαγαζί και που θα μπορούσε να γίνει. Στόχος είναι να αναπτυχθούν και άλλες επιχειρησιακές ιδέες οι οποίες θα μένουν στην επόμενη γενιά που θα προσθέτει και κάτι δικό της». 

Η Αγάπη παντρεμένη με δικά της παιδιά βρίσκεται από την πρώτη ημέρα στο πόστο της κουζίνας. Την ενθουσίασε πολύ η ιδέα μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης για την ένταξη νέων στην αγορά εργασίας. 

«Τα παιδιά με βλέπουν κάπως ως μαμά γιατί η ίδια έχω οικογένεια και παιδιά. Είναι πολύ ωραία η εμπειρία για εμένα να βρίσκομαι εδώ. Είμαι αισιόδοξη για το εγχείρημα, νομίζω ότι έχουμε δώσει μια θετική εικόνα και θα αποδείξουμε ότι αξίζει κάποιος να έρθει. Για εμάς τις γυναίκες είναι  πιο δύσκολο να βγούμε στην αγορά εργασίας. Οι περισσότερες γυναίκες στον κύκλο μου αν είχαν την ευκαιρία θα πήγαιναν και αυτές να δουλέψουν.

Δεν υπάρχουν ευκαιρίες, η κοινωνία δεν δίνει ευκαιρίες. Όσο περνάει ο καιρός αλλάζουν οι τσιγγάνοι, αλλάζει και ο ρόλος της γυναίκας. Θέλω να πιστεύω ότι ο κόσμος θα αντιληφθεί ότι κάνουμε ότι μπορούμε για το καλό της περιοχής και θα αποτελέσουμε ένα καλό παράδειγμά ένταξης. Αρχικά προετοιμαζόμαστε για τα εγκαίνια και περιμένουμε να έρθουν φίλοι, γνωστοί, συνεργάτες, γείτονες για να τους παρουσιάσουμε την δουλειά μας, ελπίζουμε να σας δούμε εκεί».

Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Kherel στην Εθνικής Αντιστάσεων 71 στο Κορδελιό, θα πραγματοποιήσει τα εγκαίνια της την Τετάρτη 5 Απριλίου στις 17:00.