Λαχανόκηποι: Μια μαύρη τρύπα στη γεωγραφία της πόλης

Εικόνες: Γιώργος Νιάκας

Δυόμιση χρόνια έχουν περάσει από μια ακόμη μεγάλη επιχείρηση για να καθαρίσουν οι Λαχανόκηποι της Θεσσαλονίκης από τόνους αποβλήτων, σκουπιδιών και μπαζών.

Δυόμιση χρόνια μετά ξανά θεατές στο ίδιο σκηνικό.

Απέραντη χωματερή.

Μεταξύ Γιαννιτσών και Ανδρέου Γεωργίου, ανάμεσα σε σκουριασμένα βαγόνια τρένων και αγριόχορτα δυο μέτρα, περίπου 2000 στρέμματα ξεχασμένης γης, που κάποτε καλλιεργούσαν οι άνθρωποι της πόλης και σήμερα ανήκει στο δήμο της Θεσσαλονίκης.

Ανάμεσα σε αδόμητες εκτάσεις, νεότευκτες οικοδομές, εγκαταλελειμμένα εργοστάσια, μάντρες με παρατημένα, καμένα ή κλεμμένα αυτοκίνητα, υπάρχουν οι παλιοί Λαχανόκηποι.

Και εμείς, λες και έχουμε αποκτήσει ανοσία στην ασχήμια, τους προσπερνάμε με βαριά καρδιά.

Ένας χώρος «καταφύγιο» για τους απόκληρους της πόλης.

Ένα «φιλέτο» που ρημάζει, παρά τη στρατηγική σημασία της της συγκεκριμένης περιοχής, καθώς βρίσκεται δίπλα στο λιμάνι, παρέχει εύκολη πρόσβαση στον σιδηροδρομικό σταθμό και το κέντρο της πόλης και συνδέεται με κύριους οδικούς άξονες.

Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα τα εύφορα εδάφη της περιοχής χρησιμοποιήθηκαν για την καλλιέργεια λαχανικών και κηπευτικών και από αυτήν τη χρήση προέκυψε το όνομα που μέχρι σήμερα φέρει η περιοχή.

Η σταδιακή όμως εγκατάσταση πετρελαιοειδών και βιομηχανιών, επιχειρήσεων και γραφείων, η λειτουργία βυρσοδεψείων και η απουσία κατοικιών, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, προφανώς άλλαξαν την χρήση της γης στους Λαχανόκηπους και τους υποβάθμισαν.

Μια μαύρη τρύπα στη γεωγραφία της πόλης.

Μελλοντικό επιχειρηματικό πάρκο, χώρος για τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ. Και τι δεν έχουμε ακούσει για την τύχη της αχανούς έκτασης.

Η στρατηγική τους θέση για την οποία μιλήσαμε παραπάνω τους έφερε πριν χρόνια στο προσκήνιο ως έναν χώρο που θα μπορούσε να φιλοξενήσει τη ΔΕΘ.

Πριν κοπάσουν όμως οι συζητήσεις για την μετεγκατάσταση της ΔΕΘ το 2010, μια μελέτη για την πολεοδομική ανάπτυξη και αξιοποίηση της περιοχής, στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης, που είχε υπογραφεί μεταξύ των δήμων Θεσσαλονίκης και Μενεμένης και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τάραξε ξανά τα νερά.

Τα τότε ρεπορτάζ σημείωναν:

«Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή το προσφορότερο σενάριο για την ανάπτυξη των Λαχανόκηπων είναι αυτό της δημιουργίας στην περιοχή ενός επιχειρηματικού πάρκου όπου θα δραστηριοποιηθούν επιχειρήσεις που ασχολούνται, μεταξύ των άλλων, με την υψηλή τεχνολογία. Το πάρκο προτείνεται να έχει έκταση περίπου 376 στρεμμάτων και να αναπτυχθεί γύρω από την εκβολή του Δενδροποτάμου, καλύπτοντας το γήπεδο του Θερμαϊκού, τον χώρο των πρώην βυρσοδεψείων, τμήμα του στρατοπέδου Κακιούση και το βορειοδυτικό τμήμα του λιμανιού μεταξύ του έκτου προβλήτα και του Δενδροποτάμου.

Τα γραφεία που θα αναπτυχθούν στην περιοχή θα καταλάβουν έκταση περίπου 150.000 τ.μ. και θα φιλοξενήσουν επιχειρήσεις που ασχολούνται κυρίως με τον τριτογενή τομέα και τους τομείς των μεταφορών και της επικοινωνίας. Προκειμένου να υπάρξει ζωή και τις ώρες κατά τις οποίες τα γραφεία θα είναι κλειστά, προτείνεται η πλαισίωση του πάρκου με ζώνες πρασίνου 60 στρεμμάτων, με κατοικίες υψηλής ποιότητας και με κοινωνικές χρήσεις που θα αναπτυχθούν σε έκταση 40 στρεμμάτων.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η πρόταση για την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής ανάπλασης σε συγκεκριμένες ζώνες εντός της περιοχής των Λαχανόκηπων, οι οποίες διαθέτουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Συγκεκριμένα προτάσσονται η ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της οδού 26ης Οκτωβρίου, η ανάπλαση της παραδοσιακής συνοικίας «Αρμένικα» και των «Ξυλάδικων». Η αποκατάσταση των Παλαιών Δημοτικών Σφαγείων, και την χρήση του ως χώρου φιλοξενίας εκδηλώσεων πολιτιστικού περιεχομένου. η ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του Διατηρητέου της Αναγεννήσεως και η απόδοση του μοιάζει ως μια ελπίδα για τη γειτονιά. Στο κτίριο αυτό ο δήμος σκοπεύει να στεγάσει διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες, χωρίς να έχει διευκρινίσει ακόμη την ακριβή χρήση του διατηρητέου».

Παράθυρο ελπίδας;

Τον Ιούλιο έγινε γνωστό ότι στο σχέδιο πόλης προβλέπεται να ενταχθούν, σύμφωνα με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, η περιοχή των Λαχανόκηπων, με έκταση 800 στρεμμάτων και μια περιοχή έκτασης είκοσι στρεμμάτων στη συνοικία Τροχιοδρομικών με χρήσεις πολεοδομικού κέντρου κατοικίας και πρασίνου.

Σε ό,τι αφορά τους Λαχανόκηπους, η έκταση αποτελεί τη φυσική συνέχεια και επέκταση του επιχειρηματικού κέντρου της πόλης και έχει ιδιαίτερη αναπτυξιακή δυναμική λόγω της άμεσης γειτνίασης με το λιμάνι και τον εμπορικό σιδηροδρομικό σταθμό αλλά και με το υπό ανέγερση Μουσείο Ολοκαυτώματος.

Τα παραπάνω προβλέπονται από το νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο που αποκτά ο Δήμος Θεσσαλονίκης μετά από 30 χρόνια, καθώς η μελέτη αναθεώρησής του εγκρίθηκε, μετά από πολυετή προσπάθεια, από το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Βέβαια πολλά θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν ως προς τα όρια δόμησης καθώς και τις λειτουργίες που θα επιτρέπονται στην περιοχή.

Χρόνια θα απαιτηθούν και για την εκπόνηση και έγκριση διαγωνισμού για την πολεοδομική μελέτη, ενώ νωρίτερα πρέπει να βρεθούν και τα απαραίτητα κονδύλια για την κτηματογράφηση της περιοχής.

Εν συνεχεία οι Λαχανόκηποι θα μπορούν να ενταχθούν στο Σχέδιο Πόλης.

Χοντρικά δηλαδή μιλάμε για βάθος πενταετίας και βάλε…