Μέσα στην κατάληψη της Κτηνιατρικής στο ΑΠΘ

Το βράδυ της Τετάρτης, μέσα στο κατειλημμένο κτίριο της Κτηνιατρικής στο ΑΠΘ, περίπου είκοσι φοιτητές κάθονται σε έναν κύκλο και συζητούν. Την ίδια ώρα, μερικοί από αυτούς ετοιμάζουν τον χώρο για την προβολή της ταινίας που πρόκειται να ακολουθήσει.

Η Μυρτώ ανοίγει την κεντρική πόρτα και με καλωσορίζει. Μαζί με άλλα δύο παιδιά, με ξεναγούν γρήγορα στον πρώτο όροφο και με οδηγούν στο «καμαράκι», όπως το λένε, το δωμάτιο των φοιτητών. Στα περισσότερα τμήματα υπάρχει ένα αντίστοιχο μέρος, που συνήθως παραμένει κλειδωμένο εν αγνοία των σπουδαστών.

Καθώς μπαίνουμε μέσα, η Άρτεμις αναφέρει πως ο Φοιτητικός Σύλλογος της Σχολής τους ήταν για χρόνια ανενεργός. «Ξαφνικά κάνουμε συνελεύσεις  με περισσότερα από 100 άτομα, από τα οποία βέβαια πολλά έρχονται για να ακούσουν και να ψηφίσουν αποκλειστικά για την εξεταστική. Όλο αυτό το δίλλημα που έχει τεθεί από την κυβέρνηση -το εάν είμαστε κατά ή υπέρ της κατάληψης- είναι ένα ψευτοδίλημμα. Το ζήτημα είναι να κρατάμε τη συζήτηση στην ουσία».

Η Σχολή της Κτηνιατρικής τελεί υπό κατάληψη εδώ και δύο εβδομάδες. Βέβαια, το μείζον ζήτημα που έχει «αναστατώσει» τόσο τα μέλη του Τμήματος, όσο και ολόκληρη την ακαδημαϊκή κοινότητα είναι αυτό της διαδικτυακής εξεταστικής. «Το κράτος καταστέλλει με αυτόν τον τρόπο ύπουλα τις καταλήψεις μας. Είναι σαν να βάζει τους φοιτητές να διαλέξουν για το εάν θα κάτσουν σπίτι τους να διαβάσουν ή θα στηρίξουν τις δράσεις», προσθέτει η Άρτεμις, ενώ στη συνέχεια μου μιλά πιο αναλυτικά για το νομοσχέδιο Πιερρακάκη και τα μη κρατικά Πανεπιστήμια:

«Το άρθρο 16 του Συντάγματος προφυλάσσει τη δημόσια, δωρεάν εκπαίδευση. Αυτό που συμβαίνει με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο είναι ότι προσπαθούνε να κάνουν μια παράκαμψη αυτού του άρθρου, ώστε να μπορούν και σε δεύτερο χρόνο να το αναθεωρήσουν ευθέως. Η κυβέρνηση λέει ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα έρθουν και θα αναβαθμίσουν τα δημόσια, λόγω του ανταγωνισμού. Ωστόσο, έχουμε δει τι συμβαίνει όταν έρχεται η ιδιωτικοποίηση. Το έχουμε δει στην Παιδεία, στην υγεία, στις μεταφορές και στην ενέργεια. Έχουμε δει πως η ιδιωτικοποίηση ανάπτυξη δεν φέρνει».

«Αυτό που θα γίνει στην ουσία είναι ότι θα επιταχυνθεί η υποχρηματοδότηση και η διάλυση του Πανεπιστημίου μας, που είναι ήδη σε μεγάλο βαθμό έτσι. Σε εμάς το προηγούμενο εξάμηνο έπεσαν μάρμαρα στο κυλικείο, πάλι καλά δεν ήταν κανένας εκεί. Είδαμε επίσης πέρυσι στη Νομική να πέφτει ένας φοιτητής από το παράθυρο, επειδή δεν χωρούσε να κάτσει. Και αυτό γιατί δεν υπάρχουν αρκετοί καθηγητές για να χωριστούν τμήματα. Είμαστε σε μια τέτοια κατάσταση».

«Στην πραγματικότητα ζούμε σε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο στο οποίο η φοιτητική μέριμνα κατακρεουργείται», τονίζει από πλευράς της η Αφροδίτη, αντιπρόεδρος του Φοιτητικού Συλλόγου Κτηνιατρικής και εκλεγμένη με την Πανσπουδαστική. «Από την κάρτα σίτισης μέχρι τις Εστίες που φαίνεται να οδεύουν προς τη στέγαση επί πληρωμή. Οπότε για ποιον θα είναι αυτές οι Εστίες; Βλέπουμε μείωση των μελών ΔΕΠ που δεν αντικαθίστανται». Για την Αφροδίτη, αυτή τη στιγμή δίνεται μια μάχη, όχι μόνο από τη φοιτητική κοινότητα, αλλά από ολόκληρη την κοινωνία. «Αυτό το νομοσχέδιο επηρεάζει τους μαθητές οι οποίοι θα μπουν στο Πανεπιστήμιο, επηρεάζει τους φοιτητές, αλλά και τους εργαζόμενους, καθώς τα πτυχία που έχουν πάρει ήδη οι απόφοιτοι θα πάνε στα σκουπίδια με την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Είμαστε όλοι μαζί και έτσι θα δοθεί η απάντηση».

«Πλέον σου ζητάνε προϋπηρεσία απλά για να αναπνεύσεις στην αγορά εργασίας, όχι για να βρεις δουλειά»

Καθώς συζητάμε, η Μυρτώ που είναι εκλεγμένη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Φοιτητικού Συλλόγου με το Αριστερό Δίκτυο Νεολαίας, προσπαθεί να με βάλει στο κλίμα της κατάληψης.

«Γενικά προβάλλεται μια στερεοτυπική εικόνα, ότι μπαίνουν μέσα δεκαπέντε αγροίκοι και κλείνουν τη σχολή, τη βανδαλίζουν, την σπάνε και μετά αράζουν πίνοντας μπύρες. Σε μια κατάληψη δεν συμβαίνει αυτό. Η κατάληψη είναι ένα μέσο για να ασκηθεί πίεση στην κυβέρνηση και επομένως σταματάνε οι εκπαιδευτικές διαδικασίες. Μέσα στις καταλήψεις οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να βρεθούν, να συζητήσουν, να αναπτύξουν την πολιτική τους άποψη. Κάνουμε εκδηλώσεις, βλέπουμε ταινίες, καλούμε καθηγητές και επιστήμονες να μας μιλήσουν, κάνουμε στο τέλος και τον απολογισμό μας. Μαθαίνουμε να δρούμε σε ένα σύνολο, που κανείς δεν μας το έχει μάθει».

«Όποιος μπει σε μια σχολή που βρίσκεται κατειλημμένη, θα δει ότι οι φοιτητές της σέβονται το κτίριο. Εμείς εδώ κάθε μέρα σκουπίζουμε, σφουγγαρίζουμε, έχουμε τις σακούλες μας, δεν παρατάμε τα σκουπίδια όπου να ’ναι. Ό,τι έχουμε πάρει το αφήνουμε όπως ήταν και όποιος πιστεύει κάτι διαφορετικό, μάλλον δεν έχει μπει ποτέ σε κάποια κατάληψη», σημειώνει.

Ο Θοδωρής από την άλλη, συμπληρώνει πως «ένα από τα πράγματα που έφερε η κατάληψη στην Κτηνιατρική είναι να έρθουν φοιτητές για να κάνουν πράγματα πέρα των ακαδημαϊκών τους υποχρεώσεων», κρατώντας έτσι τη σχολή τους ζωντανή. «Δεν κάνουμε κατάληψη, γιατί δεν θέλουμε να κάνουμε μαθήματα ή να δώσουμε εξεταστική. Είμαστε εδώ όλη μέρα συζητάμε πολιτικά, για το νομοσχέδιο. Υπάρχει μια πολιτικοποίηση στο πλαίσιο της κατάληψης. Υπάρχουν εκδηλώσεις, συζητήσεις και πολιτιστικά δρόμενα», μου εξηγεί η Τατιάνα, μέλος των Αγωνιστικών Κινήσεων και του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου.

Ο Δημήτρης συμμετείχε σε φοιτητική συνέλευση για πρώτη φορά φέτος. Προηγουμένως δεν είχε ασχοληθεί με τις δράσεις του Συλλόγου του. «Λόγω της προπαγάνδας, η αλήθεια είναι πως διστάζεις, γιατί δεν ξέρεις με ποια άτομα θα κληθείς να συνεδριάζεις. Σίγουρα υπάρχουν πολλοί φανατισμένοι σε κάποιες παρατάξεις. Στην περίπτωση της σχολής μας είδα το κοινό πλαίσιο, μίλησα με τα παιδιά και κατάλαβα πως το ζήτημα που τίθεται είναι κάτι μεγάλο, που μας αφορά όλους».

Μάλιστα, ο Δημήτρης μου φανερώνει πως στην πρώτη συνέλευση που ήρθε, δεν είχε ιδέα για το τι πρόκειται να ψηφίσει. Κουβέντιασε με τα υπόλοιπα παιδιά και παρουσιάζοντάς του τα επιχειρήματα τάχθηκε κατά της ιδιωτικοποίησης. «Δεν είμαι τόσο ενημερωμένος όσο κάποιοι άλλοι, αλλά βοηθάω όσο μπορώ. Δεν είχα και μεγάλη εικόνα για το τι συμβαίνει στο εξωτερικό. Αλλά όσο ψάχνεις, καταλαβαίνεις πως μας τιμάει ότι ακόμα στέκεται το Δημόσιο Πανεπιστήμιο -όσο κρατιέται- και βγαίνουν από αυτό σπουδαίοι επιστήμονες. Στο εξωτερικό, αν δεν έχεις κάποια υποτροφία, αν δεν είσαι κάποιο παιδί-θαύμα, σε καμιά των περιπτώσεων ο μέσος Έλληνας δεν μπορεί να πληρώσει τα δίδακτρα. Είναι ένα προνόμιο για τους λίγους. Πιστεύω πως έχουμε χρέος να υπερασπιστούμε τα δημόσια αγαθά, όπως αυτό της Παιδείας, και όχι επειδή γίνεται κάτι στο εξωτερικό να λέμε ότι πρέπει να το κάνουμε και στην Ελλάδα. Το τι επιφέρει η ιδιωτικοποίηση… Άσε το εξωτερικό και δες τι γίνεται στη διπλανή πόρτα», καταλήγει.

«Ένα γεγονός που με έχει συγκλονίσει είναι ότι πέρυσι δόθηκαν περίπου 30.000.000 ευρώ για την πανεπιστημιακή αστυνομία, ενώ συνολικά τα δύο μεγαλύτερα πανεπιστήμια της χώρας, το ΑΠΘ και το ΕΚΠΑ παίρνουν λιγότερα από το παραπάνω ποσό. Δίνονται χρήματα στο πανεπιστήμιο, αλλά δεν είναι για εμάς. Και πλέον πρέπει να κάνουμε και μεταπτυχιακά, τα οποία είναι επί πληρωμή, γιατί το προπτυχιακό δεν λέει από μόνο του κάτι. Έχω φίλους που με το ζόρι βγάζουν λεφτά για να μαζέψουν για το μεταπτυχιακό. Και τώρα που είμαι και εγώ στο πέμπτο έτος και πλησιάζω προς το τέλος έχω αρχίσει να σκέφτομαι τι θα κάνω μετά», λέει πάνω στη συζήτηση η Άρτεμις.

Για τον Θοδωρή το Δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι -εκτός των άλλων- κάτι που έχουμε ξεχάσει· Ένας χώρος διακίνησης ιδεών. «Σε σχολές όπως η δικιά μας, που είναι ας το πούμε “αποστειρωμένες”, έχουμε χάσει λίγο την επαφή μεταξύ των φοιτητών για να συζητήσουν, να ανταλλάξουν ιδέες και απόψεις. Έχουμε μείνει τελείως στο ακαδημαϊκό, στα εργαστήρια, στις κλινικές, στις έρευνες, αλλά ένα Πανεπιστήμιο δεν είναι μόνο αυτά».

«Το Πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος ζωντανός. Πάντα ήταν και θα έπρεπε να είναι»

Ο Σ. βρίσκεται στο πέμπτο έτος των σπουδών του και το δικό του φοιτητικό σπίτι βρίσκεται στις Εστίες. «Για εμένα το Δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι ο μοναδικός λόγος που αυτή τη στιγμή τελειώνω την Κτηνιατρική και θα κυνηγήσω τα επαγγελματικά μου όνειρα. Αν δεν υπήρχε αυτό δεν θα μπορούσα να είμαι εδώ αυτή τη στιγμή και με θλίβει πάρα πολύ που βλέπω να καταρρέει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Αν δεν υπήρχε η παροχή δημόσιας φοιτητικής στέγασης δεν θα μπορούσα να έρθω στη Θεσσαλονίκη για να σπουδάσω. Και θυμάμαι πώς περίμενα μέχρι να βγουν τα αποτελέσματα. Είχαμε περίπου είκοσι ημέρες που είχαν ξεκινήσει τα μαθήματα και εγώ πήγαινα από φίλο σε φίλο και έμενα σε άτομα που γνώρισα εκείνο τον καιρό. Φαντάζομαι πως αντίστοιχα έχουν βρεθεί πολλοί σε χειρότερη θέση από εμένα. Όταν βγήκαν τα αποτελέσματα για τις Εστίες ζητωκραυγάζαμε όλοι μαζί γιατί εν τέλει θα συνέχιζα τις σπουδές μου εδώ».

Σχετικά παρόμοιες εμπειρίες πιθανόν να έχουν και άλλοι φοιτητές, καθώς όπως μου αναφέρει χαρακτηριστικά, περίπου το 1/5 όσων τις αιτούνται, δεν μπαίνουν τελικά στις Εστίες. «Γνωρίζω πολλά παιδιά που έγιναν δεκτοί στις Εστίες το τρίτο έτος, ενώ είχαν κάνει αίτηση από τότε που έδωσαν πανελλήνιες και βγήκαν τα αποτελέσματα. Περιμένουν και αναγκάζονται να νοικιάσουν σπίτι, ή στην χειρότερη διακόπτουν τις σπουδές τους».

Ο ίδιος θεωρεί πως στο μέλλον θα χρειάζεται να πληρώνουν οι οικότροφοι των Εστιών για τη διαμονή τους. «Και τώρα δίνουμε ένα ελάχιστο ποσό, δεν είναι μηδενικά τα έξοδα. Θέλω να πω επίσης ότι σε κάποιες πόλεις υπάρχουν ήδη συμπράξεις ιδιωτικού με δημοσίου. Μισθώνονται ξενοδοχεία, τα οποία αναγκάζουν τους φοιτητές να εγκαταλείψουν το δωμάτιό τους Χριστούγεννα, Πάσχα και καλοκαίρι. Φανταστείτε ένα άτομο που κατά τη διάρκεια μαθημάτων και εξεταστικών να πρέπει να φύγει με όλα του τα πράγματα και κάθε φορά που γυρνάει να κάνει καινούργια αίτηση για τη στέγασή του».

Ο Σ. μεταξύ άλλων, με πληροφορεί πως η ιδιωτικοποίηση της φοιτητικής μέριμνας στο ΑΠΘ έχει ξεκινήσει. «Στις Εστίες έχουμε και φύλαξη που είναι ιδιωτική, ο φύλακάς μας όμως, στην ουσία δεν έχει πραγματικά καθήκοντα φύλαξης. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να καταγράφει απλώς τα περιστατικά. Έχουμε μιλήσει μαζί με τους υπαλλήλους. Αυτό σημαίνει πως αν συμβεί οτιδήποτε παραβιαστικό -και έχουν συμβεί πάρα πολλά στις Φοιτητικές Εστίες ανά τα χρόνια- ο φύλακας δεν μπορεί να παρέμβει. Παραδείγματα είναι πολλά, από οπαδικά επεισόδια μέχρι απόπειρες βιασμού».

Οι εστιακοί φοιτητές της Κτηνιατρικής, οι κλινικές της οποίας τοποθετούνται εκτός campus, αντιμετωπίζουν προβλήματα και με τη σίτισή τους, καθώς είναι διαφορετική από αυτή του ΑΠΘ. «Είναι σύμπραξη δημόσιου ιδιωτικού τομέα, οπότε υπάρχει ιδιωτικός εργολάβος και αυτό σημαίνει ότι σε εμάς πρέπει να δείχνεις ότι μένεις στις Εστίες, ενώ αν ξεπερνάς τα ν+2 έτη πρέπει να πληρώσεις για το φαγητό σου. Επιπλέον, όταν βρισκόμαστε στις κλινικές, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους συμφοιτητές μας, εμείς δεν δικαιούμαστε φαγητό, γιατί οι μερίδες που στέλνει κλιμάκιο του ΑΠΘ δεν φτάνουν, καθώς δεν υπαγόμαστε στη κεντρική σίτιση του ίδιου μας του Πανεπιστημίου. Δεν υπάρχει διέξοδος σε αυτό, το έχω ψάξει πάρα πολύ».

«Υπάρχει ένα κόστος, αλλά αγωνιζόμαστε για κάτι μεγαλύτερο από μια εξεταστική»

Η Τατιάνα πιστεύει πως η πλειοψηφία των φοιτητών ενδιαφέρεται άμεσα για τις συνέπειες του νομοσχεδίου για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια. «Όλοι μας, λίγο ή πολύ, ζοριζόμαστε. Σκεφτείτε πως δύο στους τρεις φοιτητές αναγκάζονται να δουλέψουν παράλληλα με τα μαθήματά τους για να μπορέσουν σπουδάσουν».

Για την ίδια Δημόσιο Πανεπιστήμιο και δωρεάν σημαίνει ότι «το παιδί από την πιο φτωχή οικογένεια θα μπορέσει να σπουδάσει, να πάρει το πτυχίο του και μετέπειτα να δουλέψει με τους καλύτερους εργασιακούς όρους. Η κυβέρνηση θέλει Πανεπιστήμια στα οποία δεν θα χωρούν όλοι. Και με την ελάχιστη βάση εισαγωγής όλο και λιγότεροι μπαίνουν, ενώ παράλληλα γίνονται διαγραφές, πειθαρχικά και εντατικοποιείται σε μεγάλο βαθμό το πρόγραμμα σπουδών».

«Προσωπικά, μου είναι τεράστια θυσία, όντας έκτο έτος, δουλεύοντας για να μπορώ να είμαι εδώ, να μην δώσω μια εξεταστική. Παρόλα αυτά, έχω αντιληφθεί την αναγκαιότητα γιατί ξέρω πως αν τώρα δεν κάνω κάτι, το πτυχίο μου και τα επαγγελματικά μου δικαιώματα θα είναι χειρότερα. Ταυτόχρονα, αφήνουμε πίσω μας τόσο τα παιδιά μας, όσο και τα αδέλφια μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τους παλιούς φοιτητές που πάλεψαν για να έχουμε εμείς αυτά τα δικαιώματα. Θεωρώ πως είναι χρέος μας να συνεχίσουμε τον αγώνα συλλογικά για να μην περάσει αυτό το νομοσχέδιο», αναφέρει.

Η Μυρτώ είναι αυτή που κλείνει την πολύωρη συζήτησή μας, περιγράφοντάς μου τη μαζική κινητοποίηση στις συνελεύσεις των Φοιτητικών Συλλόγων. «Υπάρχει προκατάληψη, για αυτό πολλά παιδιά έρχονται ή και δεν έρχονται στις συνελεύσεις και τις δράσεις. Φοβούνται για το ποιος θα πάει να τους μιλήσει -αριστεροί, δεξιοί- αλλά αν μιλήσουν τελικά με τον άλλον και δουν ότι και αυτός είναι ένας φοιτητής με τα ίδια προβλήματα, σπάει αυτή η προκατάληψη. Γιατί και εγώ μια φοιτήτρια Κτηνιατρικής είμαι που σπουδάζει για να πάρει πτυχίο. Αυτό είμαι πρώτα από όλα. Και μετά όλα τα υπόλοιπα. Πρώτη φορά βλέπω τη σχολή μας τόσο ζωντανή, αλλά και αν κάνεις μια βόλτα στο ΑΠΘ βλέπεις πολλούς φοιτητές να έρχονται που δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με το φοιτητικό κίνημα. Υπάρχει πολύς ανένταχτος κόσμος που συμμετέχει πλέον».

Η ίδια καταλήγει υποστηρίζοντας πως «αυτή η κατάσταση είναι πάνω από εμάς. Ας σκεφτούμε λίγο με ποιους όρους σπουδάζουμε εμείς τώρα και πώς σπούδαζαν οι φοιτητές του 2007. Πρέπει να υπερασπιστούμε το δικαίωμά μας σε δωρεάν σπουδές και το Πανεπιστήμιο μας, αυτά που μας παρέχει, με τα ελαττώματα του. Είναι δημόσιο και δωρεάν, δεν είναι εύκολο αυτό το πράγμα».

Η ώρα πήγε δέκα και μισή το βράδυ. Βγαίνουμε από το «καμαράκι» και η Μυρτώ με την Αφροδίτη μου δείχνουν τα πανό που έχουν κρεμάσει. Στο ισόγειο, γύρω από δυο τραπέζια είναι μαζεμένοι ακόμα φοιτητές που μιλούν μεταξύ τους. Μερικοί από αυτούς σε λίγες ώρες θα επιβιβαστούν για το πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο στην Αθήνα. Αφού χαιρετάω τα παιδιά, περνάω μπροστά από το Γεωλογικό και τη Σχολή Θετικών Επιστημών, που βρίσκονται επίσης υπό κατάληψη. Οι είσοδοι των κτιρίων είναι καλυμμένες με πανό, ενώ κάποιοι φοιτητές κάθονται στα σκαλιά και σε καρέκλες. Θυμάμαι απευθείας τα λόγια της Μυρτώς.. «Το Πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος ζωντανός. Πάντα ήταν και θα έπρεπε να είναι».