Παλατάκι Project: Μετατρέποντας το Κυβερνείο σε παγκόσμιο πολιτιστικό φάρο

Ένα από τα πλέον τρανταχτά παραδείγματα εγκατάλειψης στη Θεσσαλονίκη είναι το εμβληματικό Παλατάκι.

Το επιβλητικό Κυβερνείο τα τελευταία χρόνια έχει αφεθεί στην μοίρα του να ρημάζει. Βουβό, άδειο, χωρίς ζωή, σε μια από τις πιο εντυπωσιακές γωνιές της πόλης, μετέωρο μεταξύ του ένδοξου παρελθόντος, του παρόντος και του αβέβαιου μέλλοντος.

Η Parallaxi παρουσιάζει σήμερα την επίσημη πρόταση που είχε εκπονηθεί από το Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» Δήμου Καλαμαριάς, για την αξιοποίηση του ιστορικού Κυβερνείου, με στόχο τη δημιουργία ενός πολυθεματικού πολιτιστικού κέντρου, την επιστροφή του στην τοπική κοινωνία.

Το «Παλατάκι Project» αποτελεί ένα στρατηγικό πλάνο για την αξιοποίηση του Κυβερνείου μέσω της παραχώρησης του από την ΕΤΑΔ στον Δήμο Καλαμαριάς για τη στέγαση του Μουσείου Φωτογραφίας – ΝΠΔΔ του Δήμου Καλαμαριάς.

Όραμα του project είναι το Παλατάκι να μετατραπεί σε έναν «φάρο» παγκόσμιας πολιτιστικής εμβέλειας που στηρίζεται σε τρεις άξονες:

-Βιώσιμη Ανάπτυξη

-Δημιουργία αξίας για τους πολίτες

-Παράδοση πολιτισμού για τις επόμενες γενιές

Από το 2006 και μετά το κτίριο εγκαταλείφθηκε με περιστασιακή αξιοποίηση μόνο του εξωτερικού χώρου για τη διοργάνωση εκδηλώσεων. Το ακίνητο παρουσιάζει έντονα σημάδια εγκατάλειψης, ενώ βρίσκεται σε έναν χώρο που μπορούν να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες αξιοποίησης πάντα με σεβασμό στην ιστορία και την αξία του.

Για την ανάδειξη του κτιρίου και του εξωτερικού χώρου γύρω από αυτό, το «Παλατάκι Project» κρίνει απαραίτητη την διεκπεραίωση των παρακάτω μελετών:

-Μελέτη βιωσιμότητας

-Μελέτη αποκατάστασης – επανάχρησης που θα περιλαμβάνει:

• Αρχιτεκτονική Μελέτη
• Μελέτη Στατικής Επάρκειας
• Μελέτη Η/Μ
• Μουσειολογική Μελέτη
• Μουσειογραφική Μελέτη

-Γεωτεχνική Μελέτη

-Μελέτη διαμόρφωσης περιβάλλοντα χώρου

-Κυκλοφοριακή Μελέτη

Η θλιβερή εγκατάλειψη στο εμβληματικό Παλατάκι

Το εξωτερικό δείχνει το δρόμο

Οι συντελεστές του project παρουσιάζουν μια σειρά παραδειγμάτων από το εξωτερικό όπου αντίστοιχοι χώροι αξιοποιήθηκαν και έγιναν πόλος έλξης για κατοίκους και τουρίστες.

Peterhof – Αγία Πετρούπολη, Ρωσία

Από τα γνωστότερα αξιοθέατα της πόλης αποτελεί το παλάτι με το πάρκο.

Palace Swchwetzingen – Γερμανία

Στο Παλάτι φιλοξενούνται εκθέσεις, αποτελώντας σημείο έλξης επισκεπτών για τους Κήπους και το θέατρό του.

Paleis Het Loo – Apeldoorn, Ολλανδία

Το παλάτι έχει μετατραπεί σε μουσείο που φιλοξενεί εκθέσεις τέχνης, προσελκύοντας τους επισκέπτες.

https://www.facebook.com/PaleisHetLoo/videos/3931057060331905/

Chateau de Bagatelle – Γαλλία

Το παλάτι αξιοποιείται σε συνδυασμό με τους κήπους του.

Chatsworth Ντέρμπυσαϊρ – Ηνωμένο Βασίλειο

Ένας κήπος με το παλάτι όπου κανείς μπορεί να θαυμάσει το κτίριο, πίνακες διάσημων ζωγράφων και να συμμετέχει σε δραστηριότητες για όλη την οικογένεια.

Gisselfeld Kloster – Δανία

Συγκεντρώνει πάνω από 400.000 επισκέπτες τον χρόνο, που περιηγούνται στους κήπους του και συμμετέχουν στις δραστηριότητες που διοργανώνονται.

Donjon de Niort – Γαλλία

Οι δυο τετράγωνοι πύργοι του παλατιού φιλοξενούν αρχαιολογικό μουσείο και χώρο έκθεσης διάφορων εκθεμάτων.

Richmond – Richmond, Ηνωμένο Βασίλειο

Επισκέψιμο παλάτι κοντά στο Λονδίνο.

Έτσι θα αλλάξει όψη

Η πρόταση του «Παλατάκι project» περιλαμβάνει τα εξής:

• Μουσείο Φωτογραφίας
• Καλλιτεχνικό Πάρκο
• Περιοδικές Εκθέσεις
• Συνέδρια και Σεμινάρια
• Δεξιώσεις
• Εκπαιδευτικά Προγράμματα
• Pet Friendly πάρκο σκύλων
• Χώροι στάθμευσης
• Κέντρο Πολιτιστικής Κληρονομιάς
• Κατάστημα souvenir, λευκωμάτων, εκπαιδευτικού υλικού
• Καφέ, εστιατόριο, υπηρεσίες catering
• Υπαίθριο Θέατρο για συναυλίες και παραστάσεις
• Πάρκο αθλητικής αγωγής

Μουσείο Φωτογραφίας

Το Μουσείο Φωτογραφίας Καλεμκερή Δήμου Καλαμαριάς αναγνωρίζει το παρελθόν και αγκαλιάζει το μέλλον λειτουργώντας ως καταλύτης για τον μετασχηματισμό των ατόμων και της κοινωνίας μέσω της τέχνης.

Το Μουσείο επιδιώκει να αποτελέσει ζωτικό κομμάτι στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της Καλαμαριάς, της Θεσσαλονίκης αλλά και όλης της Ελλάδος.

Ταυτόχρονα, στοχεύει να καταστεί ένας σημαντικός πολιτιστικός πόρος, με τη σταδιακή επέκταση της μόνιμης συλλογής του, τη δημιουργική ανάπτυξη και την επέκταση των εκθέσεων και της παροχής εκπαιδευτικής ενημέρωσης για το κοινό.

Βασικές αρχές της πρότασης

Σεβασμός στην ιστορία

Ο σκοπός ανάπλασης και αξιοποίησης του Κυβερνείου θα προσδώσει στην περιοχή μεγαλύτερη αξία και θα βοηθήσει στην πολιτιστική, τουριστική και οικιστική αναβάθμιση της Καλαμαριάς αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης.

Σεβασμός στην κοινωνία

Το κτίριο και η έκταση του Κυβερνείου-Παλατάκι στην Καλαμαριά, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα περιοχής ενταγμένης στον αστικό ιστό που η παραμέληση του είχε ως αποτέλεσμα την «υποβάθμιση» της περιοχής. Έχει παρατηρηθεί ότι η ανάπλαση σε χώρους χρήσεων που απαξιώθηκαν (π.χ. διατηρητέα, βιομηχανίες, σταθμοί, λιμάνια, κλπ), αναβαθμίζει τόσο την ευρύτερη περιοχή, όσο και περιοχές που γειτνιάζουν με αυτή.

Βιώσιμη ανάπτυξη

Είναι δικαίωμα όλων να έχουν πρόσβαση στον πολιτισμό, στις τέχνες και στην ιστορία. Η ενθάρρυνση για συμμετοχή κάθε πολίτη σε τέτοιες εκθέσεις, εκδηλώσεις και εκπαιδεύσεις είναι ηθική υποχρέωση της πολιτείας και των ανθρώπων που προσφέρουν την ενέργεια και τις γνώσεις τους για να αφήσουν έναν κόσμο καλύτερο στις επόμενες γενιές.

Η υλοποίηση θα πραγματοποιείται μέσω Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δράσεων με την συμμετοχή των αρμόδιων τμημάτων του Δήμου Καλαμαριάς (Πολιτισμού & Παιδείας, Κοινωνικής Πολιτικής, Πολιτικής Προστασίας) προσκαλώντας και άλλους φορείς στις πρωτοβουλίες εκάστοτε θεματικής του μήνα!

Οικονομική βιωσιμότητα

Ένα από τα μεγάλα στοιχήματα που θέτει το «Παλατάκι Project» είναι η οικονομική βιωσιμότητα. Γι’ αυτό το λόγο στα πλαίσια της διαφανούς και ευέλικτης διαχείρισης προτείνουν τη δημιουργία Φορέα Ειδικού Σκοπού που θα υποστηρίζεται από τη Σύμπραξη Νομικών Προσώπων.

Ως προτεραιότητα τίθεται η δημιουργία αξίας για την τοπική κοινωνία μέσα από συνέργειες φορέων, συλλόγων και σχετικών τμημάτων που ήδη λειτουργούν στο Δήμο Καλαμαριάς και προσφέρουν στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία.

Το Παλατάκι με όλες τις δράσεις, χώρους και θεματικές εκδηλώσεις του είναι σχεδιασμένο να λειτουργεί όλο τον χρόνο. Η συμμετοχή όλων των φορέων και η υποστήριξή τους μπορεί να προσφέρει τα εχέγγυα για εξασφάλιση χρηματοδότησης από Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς πόρους. Επιπλέον η χρηστή και αποτελεσματική διαχείρισή του προβλέπεται να έχει τη δύναμη να προσελκύσει δωρεές, χορηγίες και επιδοτήσεις.

«Η λειτουργία του έχει συμπεριλάβει και εμπορικές δράσεις που μπορούν να προσφέρουν ένα σημαντικό μέρος των εξόδων λειτουργίας του. Εκτιμούμε ότι η ανταποδοτικότητα των κεφαλαίων που θα επενδυθούν για να αναβιώσει το Παλατάκι θα είναι ιδιαιτέρως σημαντική και θα συνεπικουρεί σε μεγάλη αναλογία για την οικονομική βιωσιμότητα και ανεξαρτησία του» αναφέρει χαρακτηριστικά η πρόταση.

Ενδεικτικές πηγές πόρων που περιλαμβάνονται στην πρόταση είναι:

-Εισιτήρια Μουσείου

-Εισιτήρια συναυλιών και εκδηλώσεων

-Ενοικίαση χωρών για εκδηλώσεις

-Πώληση αναμνηστικών και ειδών τέχνης

-Δωρεές

-Πόροι από χρηματοδοτικά προγράμματα

-Έσοδα από διαδικτυακά προγράμματα

-Διαχείριση parking

-Διαφημίσεις επιλεγμένων εταιριών

-Καφέ, εστίαση

-Εκπαιδευτικά προγράμματα

-Συνέδρια

Το κρίσιμο ερώτημα

Το «Παλατάκι Project» καταλήγει στο κρίσιμο ερώτημα που αναζητά απάντηση.

«Θέλουμε να μείνουμε αδρανείς στην αξιοποίηση αυτού του ιστορικού ακινήτου που σταδιακά θα καταρρεύσει ή θα περάσει στα χέρια τρίτων απαξιώνοντας την κληρονομιά μας;

Ή

Θέλουμε μια συμμετοχική, υποστηρικτική κίνηση που δημιουργεί προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης με σεβασμό στην ιστορία, την κοινωνία και τον πολιτισμό;

Δεν υπάρχει πραγματικό δίλημμα. Υπάρχει μόνο η εύλογη κοινή συμπόρευση και η σύμπραξη όλων μας, για να καταφέρουμε να πείσουμε όλους τους εμπλεκόμενους ότι η Πρόταση μας είναι η βέλτιστη, τόσο για την αξιοποίηση αυτού του ακινήτου όσο και για την τοπική κοινωνία».

Απαξιώνοντας διαρκώς

Η ιστορία, ο σκοπός, το όραμα

Ο Χρήστος Καλεμκερής γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1930 από Μικρασιάτες γονείς. Τα δύσκολα χρόνια της κατοχής τα έζησε στην Καλαμαριά. Από πολύ μικρή ηλικία το επιχειρηματικό του δαιμόνιο βρήκε διέξοδο αρχικά στον κλάδο της ζαχαροπλαστικής, αργότερα στην κλωστοϋφαντουργία και τελικά στις κατασκευές. Όμως, παράλληλα με την κυρίως εργασία του, γεννιέται και φουντώνει ολοένα η μεγάλη του αγάπη για την πατρίδα του, η οποία θα τον ωθήσει στην αναζήτηση και συλλογή αντικείμενων ιστορικής αξίας.

Αρχικά ασχολήθηκε με τη συλλογή γραμματοσήμων που του έδινε τη δυνατότητα να εντρυφήσει στην ιστορία κάθε τόπου και να τη χτίζει ο ίδιος σταδιακά. Τα χρυσά μετάλλια σε ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς, με αποκορύφωση τη βράβευση της αποτύπωσης της Ιστορίας της Ιονίου Πολιτείας μέσω της ταχυδρομικής ιστορίας, αφού του επέφεραν την ύστατη διάκριση και αναγνώριση στον κύκλο των συλλεκτών της Ευρώπης, τον ώθησαν να στραφεί πολύ νωρίς στη συλλογή ιστορικών φωτογραφιών, πριν ακόμα η πώλησή τους ανθίσει στους δημοπρατικούς οίκους της Ευρώπης.

Από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα, το πάθος του για τη φωτογραφία θα τον οδηγήσει σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, στους μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς οίκους δημοπρασιών, ψαχουλεύοντας και «χτυπώντας» τις φωτογραφίες που ένιωθε ότι διαφημίζουν τον τόπο του παγκοσμίως και ότι ανήκουν σε αυτόν. Ένιωθε ως εθνικό του χρέος να επαναπατρίσει αυτά τα εθνικά έργα τέχνης και να συστήσει την ιδιωτική του συλλογή.

Σταδιακά δημιούργησε ένα από τα μεγαλύτερα σε αξία και περιεχόμενο φωτογραφικά αρχεία. Τα ταξίδια του στην Ευρώπη, οι επισκέψεις σε μουσειακούς χώρους, η δίψα για απόκτηση γνώσης της ιστορίας της Ελλάδας, διεύρυναν το πάθος της ενασχόλησης του με τη φωτογραφία. Με τον καιρό διείσδυε περισσότερο στους συλλεκτικούς γρίφους των παλιών φωτογραφιών: παλαιοπωλεία των μεγάλων πόλεων της Ευρώπης έγιναν τα μόνιμα στέκια του, ενώ εισχώρησε και στους οίκους δημοπρασιών, αρχικά ως αγοραστής και αργότερα ως εκτιμητής. Μέχρι το 2001 που δώρισε τη συλλογή του στο Δήμο Καλαμαριάς, είχε καταφέρει να καθιερωθεί τόσο ως συλλέκτης όσο και ως ειδικός της συλλεκτικής φωτογραφίας.

Η εμπειρία από το εξωτερικό δημιούργησε στο Χρήστο Καλεμκερή το μεράκι να συστήσει και αυτός ένα μουσείο. Έτσι, έλαβε την απόφαση να δωρίσει το υλικό που με κόπο και κατάθεση προσωπικής περιουσίας δημιούργησε. Οι επαφές για τη δημιουργία μουσείου ξεκίνησαν με τον τότε υπουργό Πολιτισμού κ. Βενιζέλο. Σκοπός ήταν η ενσωμάτωση του αρχείου στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, για λόγους δεοντολογίας ο κ. Καλεμκερής πρόκρινε ορθό να δωρίσει το πολύτιμο υλικό του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Καλαμαριά.

Πράγματι, το 2001 ο Χρήστος Καλεμκερής παραχώρησε το αρχείο του στο Δήμο Καλαμαριάς, ο οποίος και ίδρυσε το Μουσείο Φωτογραφίας ως Ν.Π.Δ.Δ.. Ένα μέρος του αρχείου αγοράστηκε από το Δήμο Καλαμαριάς, ως ένδειξη τιμής στο πρόσωπό του. Για αυτό το λόγο το Μουσείο φέρει το όνομά του, και ο ίδιος βραβεύτηκε από το δήμο ως Μέγας Δωρητής. Ο Χρήστος Καλεμκερής ως ιδρυτής και πρόεδρος του Mουσείου, οριοθέτησε και συντόνισε το πρόγραμμα δράσεων του στον τομέα των εκθέσεων και των εκδόσεων, δημιουργώντας με μια πολύ μικρή ομάδα συνεργατών ένα εκδοτικό και εκθεσιακό κέντρο πανελλαδικής εμβέλειας. Τον Οκτώβριο του 2016 αποχώρησε οικειοθελώς, μεταβιβάζοντας στους συνεχιστές του όραμά του.

Το Μουσείο στοχεύει στη διάδοση της τέχνης και της τεχνικής της φωτογραφίας. Προτεραιότητα του είναι η επαφή του κοινού με την ιστορία της Ελλάδας, να αγγίξει τη πολιτιστική του κληρονομιά και να βιώσει την αφύπνιση της ιστορικής του μνήμης.

«Το Όραμα μας είναι να αποτελέσουμε ένα Πολιτιστικό φορέα αντάξιο αυτών του εξωτερικού, όχι τόσο σε μέγεθος αλλά σε ποιότητα και δυναμική ώστε να γίνουμε μέσο μεταλαμπάδευσης της Ιστορίας του Πνεύματος και Πολιτισμού της Ελλάδος ανά την υφήλιο.

Κρυφός πόθος από την ίδρυση του Μουσείου Καλεμκερή, αποτελεί η μόνιμη στέγαση του σε ένα χώρο αντάξιο της δυναμικής και των προσδοκιών του. Αυτόν του στρατοπέδου Κόδρα όπου ευελπιστούμε με τη δεδομένη δέσμευση και συμπαράσταση του Δημάρχου μας να βρεθεί επιτέλους ο τρόπος το όραμα να πάρει σάρκα και οστά σύντομα» αναφέρει χαρακτηριστικά η ιστοσελίδα.