Θεσσαλονίκη, βράδυ 20ης Ιουνίου 1978
45 χρόνια από το σεισμό της Θεσσαλονίκης η parallaxi δίνει το λόγο σε τέσσερις Θεσσαλονικείς που θυμούνται εκείνη τη νύχτα και τι ακολούθησε
Ακριβώς πριν από 45 χρόνια την 20η Ιουνίου στις 11:07 το βράδυ η Θεσσαλονίκη σείεται από έναν σεισμό έντασης και διάρκειας δευτερολέπτων. Οι άνθρωποι τρομαγμένοι αναζητώντας μία διέξοδο έφυγαν όσο πιο μακριά μπορούσαν.
Σχεδόν 500.000 από ένα σύνολο 700.000 εγκατέλειψαν την πόλη. Οι υπόλοιποι 200.000 που είτε δεν είχαν κάπου να πάνε, είτε δεν ήθελαν να αποχωριστούν τα σπίτια τους, έμειναν στα πάρκα, στα πανεπιστήμια και στα γήπεδα. μέσα σε σκηνές, καθώς και στις υπαίθριες ανοιχτές εκτάσεις της Θεσσαλονίκης. Η μαύρη σελίδα γράφεται σε μία πολυκατοικία της οδού Ιπποδρομίου.
49 στο σύνολο οι νεκροί, 29 εκ των οποίων στην πολυκατοικία.
Θεσσαλονίκη, βράδυ 20ης Ιουνίου 1978
Λέξεις: Μιχάλης Νομικός / Εικόνα: Αρχείο Παππού – Ευαγγελίδη
Η συγκέντρωση-ενημέρωση στα γραφεία του ΚΚΕ εσωτερικού τελείωσε αργά. Είπα να γυρίσω σπίτι. Πάρκαρα στην Κίμωνος Βόγα όπου έμενα και καθώς έβγαινα από το αυτοκίνητο αισθάνθηκα ότι το αμάξι ταλαντευόταν. Ιδέα μου, σκέφθηκα, από την κούραση της μέρας…
Ανοίγω την εξώπορτα της πολυκατοικίας και μπροστά μου καταρρέουν οι μαρμάρινες επενδύσεις των τοίχων με πάταγο και σκόνη!
Ανεβαίνω τρέχοντας τα σκαλιά μέχρι τον 4ο όροφο, ανοίγω την πόρτα και ευτυχώς είναι όλα καλά. Μόνο κάτι γυαλικά σπασμένα στο πάτωμα. Πριν προλάβω να ελέγξω το υπόλοιπο σπίτι κτυπάει το τηλέφωνο. Η μάνα μου: παιδί μου έγινε σεισμός! Έπεσε η βιβλιοθήκη και ευτυχώς δεν πλάκωσε τον πατέρα σου που καθόταν δίπλα, έλα να μας πάρεις!
Οι γονείς έμεναν στον 7ο όροφο στη Δεσπεραί. Τους λέω να κατέβουν από τις σκάλες στο παρκάκι που υπήρχε μεταξύ Αγγελάκη και Δεσπεραί, εκεί που αργότερα ο Δήμος έκτισε το Δημοτικό Μέγαρο καταργώντας το παρκάκι που παίζαμε παιδιά.
Ευτυχώς έφτασα γρήγορα στη Δεσπεραί, όπου όλη η γειτονιά ήταν συγκεντρωμένη στο παρκάκι. Εκεί μαθαίνω ότι έπεσε η πολυκατοικία στο Ιπποδρόμιο, δίπλα στο παλιό μου Δημοτικό σχολείο. Δεν μπορούσα μα μην πάω… Αφήνω τους γονείς με τους γείτονες και τρέχω στο Ιπποδρόμιο. Βουνό τα χαλάσματα! Τραγικές οι φωνές των γειτόνων! Ασθενοφόρα, πυροσβεστική, κόσμος, χαμός! Όλοι μιλούν για δεκάδες νεκρούς… Η γωνιακή πολυκατοικία είχε καταρρεύσει ως χάρτινος πύργος! Δεν ξέρω τι να κάνω, να μείνω εκεί με τους γνωστούς συναδέλφους και φίλους ή να φροντίσω τους γονείς;
Η θεία μου, αδελφή της μάνας μου, έμενε στις εργατικές κατοικίες του Αγίου Παντελεήμονα. Διώροφες κατασκευές με μικρούς κήπους και δημόσιους χώρους. Αποφάσισα να τους πάω εκεί. Τέσσερα άτομα η οικογένεια της θείας και δύο οι δικοί μου θα βολευόντουσαν στο μικρό σπιτάκι. Έλα όμως που και ο αδελφός της μάνας μου έκανε την ίδια σκέψη και όταν φτάσαμε τους βρήκαμε όλους εκεί. Τελικά δέκα άτομα θα μοιραζόντουσαν το μικρό σπίτι!
Ευτυχώς ήταν καλοκαίρι, το σπίτι είχε και μικρό κήπο, όλοι στωματσάδα! Εγώ είχα πρόχειρο το αντίσκηνο των διακοπών, το οποίο και έστησα στην παιδική χαρά στο πάρκο της Κίμωνος Βόγα. Στο σπίτι ανέβαινα μόνο για μπάνιο.
Τις επόμενες μέρες όλοι οι υπαίθριοι δημόσιοι χώροι της πόλης είχαν γεμίσει αντίσκηνα, κανονικά ή πρόχειρα, ότι έβρισκε ο καθένας. Οι συνθήκες διαβίωσης για βδομάδες ήταν τραγικές. Ωστόσο η αλληλοβοήθεια μεταξύ γειτόνων αλλά και μεταξύ αγνώστων ήταν εντυπωσιακή!
Άρχισαν οι καταγραφές επικινδυνότητας των κτιρίων (πράσινα, κίτρινα κόκκινα), συγκροτήθηκε η Συνεργατική Μηχανικών Θεσσαλονίκης για την αντιμετώπιση των μελετών-των επισκευών και σχεδόν αμέσως άρχισαν τα τηλέφωνα συγγενών και φίλων. Να επιδιορθώσουμε τις ζημιές ως μηχανικοί. Εγώ είχα μόλις απολυθεί από την 28μηνη θητεία στο στρατό και δεν είχα προλάβει να ανοίξω γραφείο. Με τον φίλο και συνεργάτη πολιτικό μηχανικό πιάσαμε δουλειά! Αρχίζοντας από την πολυκατοικία όπου έμεναν οι γονείς στη Δεσπεραί. Ραγισμένα υποστυλώματα και δοκάρια στο υπόγειο. Εκείνος τις μελέτες εγώ τις συνεννοήσεις με τους ιδιοκτήτες και τις επιτροπές των πολυκατοικιών, στο πόδι όλη μέρα! Από Επτάλοφο, Κέντρο, Τούμπα και Καλαμαριά, να γίνουν οι μελέτες, να βρούμε συνεργεία να τρέχουμε στις επιβλέψεις.
Έτσι άρχισε η επαγγελματική μου «καριέρα» ως μηχανικός!
Σήμερα 45 χρόνια μετά κατά καιρούς έχω επισκεφθεί, από περιέργεια, τις περισσότερες επισκευές που κάναμε τότε. Είναι σε καλή κατάσταση, οι κάτοικοι δεν παραπονούνται.
Και σκέφτομαι, παρά την απειρία μας τα βγάλαμε πέρα!
Όμως ως πολίτες αυτής της πόλης μάθαμε κάτι; Καταλάβαμε την σημασία των δημόσιων χώρων; Περιμένω να ακούσω κάτι από τους υποψήφιους Δημάρχους και Δημοτικούς συμβούλους της πόλης μας.
*Ο Μιχάλης Νομικός είναι Αρχιτέκτων, Ομότιμος Καθηγητής στο ΑΠΘ
