«Απομονωμένοι και εκτεθειμένοι»: Οι ζωές πίσω από την κατάρρευση των υπηρεσιών HIV

Στη Μοζαμβίκη, άτομο εφηβικής ηλικίας, θύμα βιασμού, αναζήτησε φροντίδα σε μια κλινική υγείας, βρίσκοντάς την, όμως, κλειστή. Στη Ζιμπάμπουε, οι θάνατοι που σχετίζονται με το AIDS αυξήθηκαν για πρώτη φορά τα τελευταία πέντε χρόνια. Στην Αιθιοπία και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), δεν υπήρχε η δυνατότητα διάγνωσης για ασθενείς με ύποπτο HIV εξαιτίας εξάντλησης των αποθεμάτων κιτ δοκιμών.

Οι ιστορίες για τον καταστροφικό αντίκτυπο των περικοπών βοήθειας των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της ευρύτερης Ευρώπης στον αγώνα κατά του HIV – ιδιαίτερα στην υποσαχάρια Αφρική – συνεχίζουν να αυξάνονται, καθώς το 2025 φτάνει στο τέλος του και παρουσιάζονται σε μια σειρά εκθέσεων που κυκλοφόρησαν την περασμένη εβδομάδα.

Η κυβέρνηση Τραμπ μέιωσε απότομα όλες τις δαπάνες για βοήθεια στο εξωτερικό τον Ιανουάριο, πραγματοποιώντας μόνο τμηματικά αποκαταστάσεις στη χρηματοδότηση από τότε. Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, έχουν ανακοινώσει τις δικές τους περικοπές. Έχει υπολογιστεί ότι η εξωτερική υγειονομική βοήθεια το 2025 θα είναι μεταξύ 30% και 40% χαμηλότερη από ό,τι ήταν το 2023.

Η Winnie Byanyima, εκτελεστική διευθύντρια της USAID, δήλωσε: «Το περίπλοκο οικοσύστημα που συντηρεί τις υπηρεσίες HIV σε δεκάδες χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος κλονίστηκε στον πυρήνα του».

Χωρίς ταχεία δράση για την επαναφορά των υπηρεσιών σε καλό δρόμο, η UNAids έχει προβλέψει ότι θα υπάρξουν εώς το 2030 3,3 εκατομμύρια περισσότερες από το αναμμενόμενο νέες μολύνσεις από τον ιό HIV. Και ενώ υπάρχουν ενδείξεις ανάκαμψης, συμπεριλαμβανομένης της νέας εγχώριας χρηματοδότησης σε ορισμένες χώρες, η πρόσβαση απέχει πολύ από το να είναι καθολική.

Η έκθεση υπηρεσία του ΟΗΕ διαπιστώνει ότι οι υπηρεσίες που εργάζονται για την πρόληψη των λοιμώξεων από τον ιό HIV ήταν ιδιαίτερα πιθανό να χρηματοδοτηθούν από δωρητές και είναι από αυτές που επλήγησαν περισσότερο – με περιορισμένους πόρους, η θεραπεία για τους υπάρχοντες ασθενείς έχει προτεραιότητα. Στο Μπουρούντι, για παράδειγμα, ο αριθμός των ατόμων που λαμβάνουν προληπτικά φάρμακα για τον HIV μειώθηκε κατά 64%.

Μια ξεχωριστή σειρά εκθέσεων σε επίπεδο χώρας από τη βρετανική φιλανθρωπική οργάνωση Frontline Aids, καλύπτοντας την Αγκόλα, την Κένυα, το Μαλάουι, τη Μοζαμβίκη, τη Νιγηρία, την Τανζανία, την Ουγκάντα και τη Ζιμπάμπουε, επισημαίνει παρόμοια ζητήματα.

Θα χρειαστεί χρόνος για να συγκεντρωθούν τα πλήρη στοιχεία, αλλά σε ορισμένα μέρη υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι τα νέα κρούσματα HIV ή οι θάνατοι που σχετίζονται με το AIDS αυξάνονται, μετά από χρόνια καθοδικής πορείας.

Πολλά από τα οφέλη στον αγώνα κατά του HIV τα τελευταία χρόνια προήλθαν από την αναγνώριση ότι ορισμένες ομάδες ανθρώπων διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης – γνωστές ως «βασικοί πληθυσμοί». Περιλαμβάνουν άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, άτομα που κάνουν ενέσιμα ναρκωτικά, εργαζόμενους του σεξ, τρανς άτομα και κρατούμενους φυλακών.

Σε κάθε περίπτωση, η προσφορά υπηρεσιών ειδικά σχεδιασμένων γύρω από τις ανάγκες αυτών των ομάδων έχει αποφέρει καρπούς – για παράδειγμα, οι φιλικές προς την LGBTQ+ κλινικές μπορεί να σημαίνουν πρόσβαση στην περίθαλψη για άτομα που μένουν μακριά από τις δημόσιες κλινικές λόγω του στίγματος γύρω από τον HIV.

Πολλές από αυτές τις κλινικές και άλλες εξωτερικές υπηρεσίες προσέγγισης έχουν κλείσει, μαζί με πολλές οργανώσεις υπό την ηγεσία της κοινότητας, που προηγουμένως εξαρτιόνταν από τη χρηματοδότηση δωρητών. Ένα μέλος της LGBTQ+ κοινότητας στην Ουγκάντα, που αναφέρεται στην έκθεση της χώρας Frontline Aids, ανέφερε ότι η απώλεια ασφαλών χώρων τους άφησε «απομονωμένους και εκτεθειμένους […] η ψυχική πίεση είναι συντριπτική».

Στην υποσαχάρια Αφρική, τα έφηβα κορίτσια και οι νεαρές γυναίκες επηρεάζονται δυσανάλογα από τον ιό HIV, αλλά τα προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για αυτές είναι ένα άλλο κοινό θύμα των περικοπών.

Στην Κένυα, ακτιβιστές αναφέρουν ότι οι άνθρωποι που μπορούν να το κάνουν κρύβουν το γεγονός ότι ανήκουν σε έναν βασικό πληθυσμό, ώστε να έχουν ασφαλή πρόσβαση στην περίθαλψη στις δημόσιες κλινικές. Φοβούνται ότι αυτό θα σημαίνει απώλεια πληροφοριών σχετικά με το πού και πώς εξαπλώνεται ο ιός.

Ο John Plastow, εκτελεστικός διευθυντής της Frontline Aids, δήλωσε: «Βλέπουμε ήδη την πρόοδο να υποχωρεί».

Ωστόσο, ο Plastow είδε επίσης τη δυνατότητα επαναφοράς των πολιτικών υγείας. «Σε πολλές χώρες», είπε, «βλέπουμε τα πρώτα σημάδια ότι οι κυβερνήσεις και οι κοινότητες συνεργάζονται για να οικοδομήσουν πιο βιώσιμες, εγχώριες απαντήσεις στον HIV».

Η UNAids επεσήμανε επίσης σημάδια ελπίδας, καθώες χώρες όπως η Νιγηρία, η Ουγκάντα, η Ακτή Ελεφαντοστού, η Νότια Αφρική και η Τανζανία δεσμεύονται να αυξήσουν τις εγχώριες επενδύσεις. Επιπλέον, τόνισαν ότι καινοτομίες όπως νέα ενέσια φάρμακα μακροχρόνιας δράσης για την πρόληψη της μόλυνσης «κερδίζουν δυναμική».

«Ξέρουμε τι λειτουργεί – έχουμε την επιστήμη, τα εργαλεία και τις αποδεδειγμένες στρατηγικές», είπε ο Byanyima. «Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι πολιτικό θάρρος: επένδυση στις κοινότητες, στην πρόληψη, στην καινοτομία και στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως τον δρόμο για τον τερματισμό του AIDS».

Πηγή: The Guardian