Ντίνος Σαδίκης: Ο ρομαντικός της μουσικής καταγράφει την εποχή που η Θεσσαλονίκη «έβραζε»

Η «σχέση» μου με το Ντίνο Σαδίκη άρχισε πολύ πριν την γνωριμία μας και τη συνέντευξη που πολύ ευγενικά μου παραχώρησε πριν μερικές μέρες.

Περίπου το 2004, όταν άκουσα το Απαισιόδοξο στο ραδιόφωνο. Κόλλησα. Τότε δεν υπήρχε καμία εφαρμογή που να σε βοηθά στο να βρεις τον τίτλο του τραγουδιού που σου αρέσει και η αλήθεια είναι ότι ο στίχος δεν ήταν κατατοπιστικός για να το υποψιαστείς. Έψαχνα να το βρω επί μήνες, γιατί το κομμάτι με είχε τρελάνει. «Καθάρισε» η Σοφία. Πήρε τηλέφωνο στο σταθμό όταν έπαιζε και της είπαν τον τίτλο. Ντίνος Σαδίκης, «Δεν ήταν απαισιόδοξο τραγουδάκι». Μάλιστα. «Με έναν χορό που δε αντέχεις να με βλέπεις φεύγω, σ’ ένα σταθμό που χρόνια τη ζωή μου περιμένω». 

Η λέξη «σταθμός» είναι καθοριστική για τον Ντίνο. Εκτός του ότι είχε τέσσερις τουλάχιστον «σταθμούς» στη ζωή του (Αθήνα παιδικά χρόνια, αλλά και μετέπειτα Λάρισα φοιτητικά, Κρήτη και Θεσσαλονίκη), υπήρξε διευθυντής προγράμματος σε έναν ιστορικό ραδιοφωνικό σταθμό της πόλης, τον 88,5 του Μύλου, που δημιούργησε ο Νίκος Στεφανίδης. Εκεί είχε φυσικά την δική του εκπομπή, όπου έβαζε τις μουσικές που γούσταρε, κυρίως ροκ, αλλά και εναλλακτική μουσική.

Τραγουδιστής και κιθαρίστας του συγκροτήματος Εν Πλω (1985-91) στη συνέχεια ακολουθεί αυτόνομη πορεία ως μουσικός.

Όμως η σύνδεσή του με την τέχνη, δεν περιορίζεται ούτε στο να παίζει ο ίδιος, ούτε στο να βάζει τα τραγούδια στο ραδιόφωνο. Είναι η ζωή του, δίνει το είναι του και την ψυχή του.

Βιώνοντας τη σπουδαία εποχή της Θεσσαλονίκης, η οποία όπως μου λέει, τότε «έβραζε» καλλιτεχνικά, κάνει και κάτι ακόμη:

Καταγράφει την εποχή με μία κάμερα, βιντεοσκοπεί στιγμές από τις θρυλικές συναυλίες της εποχής στο Club του Μύλου. Τρύπες, Ξύλινα Σπαθιά, Stereo Nova, αλλά και Nick Cave, Violent Femmes. Μουσικός θησαυρός από μια εποχή που λίγοι είχαν κάμερες, αλλά προσέξτε, ακόμη κι αν είχε, κανείς δεν τολμούσε να τις σηκώσει σε συναυλίες.

Ο Ντίνος όμως το κατάφερε, γιατί το λέει η καρδιά του και γιατί είχε την κρίση να αντιληφθεί πως θα ήταν πολύτιμο. Και πράγματι, είναι ένας μικρός θησαυρός.

Ανακαλύψτε το κανάλι εδώ https://www.youtube.com/@DinosSadikis

Διατηρεί  συλλογή με άπειρα τραγούδια, είναι μια εγκυκλοπαίδεια πραγματική και χαίρεσαι την κουβέντα μαζί του γιατί είναι άνετος, ωραίος, αυθόρμητος. Και συνεχίζει, φυσικά, να παίζει, με την μπάντα του, επίσημα, αλλά και πιο αυθόρμητα.

Απόψε ανοίγει τη συναυλία του Manu Chao στη Μονή Λαζαριστών. Ήταν η καλύτερη αφορμή για να τον γνωρίσω από κοντά και να μιλήσουμε για τα πάντα. Το απόλαυσα και τον ευχαριστώ.

Ας το πάρουμε όμως λίγο από την αρχή, κάνοντας και ενδιάμεσους σταθμούς, με λίγα flashback. 

«Μεγάλωσα σε ένα δυάρι στου Ζωγράφου στην Αθήνα, με καταγωγή και από τους δύο γονείς από τη Δράμα. Δεν αισθάνθηκα ποτέ Αθηναίος. Ο πατέρας μου από τη Καλή Βρύση, με γκάιντες, και η μητέρα μου από την Προσοτσάνη. Να ξέρεις ότι το DNA σκάει κάποια στιγμή, δεν γλιτώνεις και βγαίνουν πράγματα που δεν τα υποψιάζεσαι.

Η μουσική που μου άρεσε είχε ψυχεδέλεια, Pink Floyd κλπ. Μου άρεσε να χάνομαι. Πρώτη φορά άκουσα από φίλους. Κασετόφωνο μου πήραν όταν ήμουν 14 ετών και πικάπ πήρα 20 ετών. Μαζευόμασταν και ακούγαμε. Ραδιόφωνο ακούγαμε τον Πετρίδη, αλλά έπαιζε περισσότερο τα hits.

Οι γονείς μου με είχαν άπλα. Δεν με έσφιξαν πουθενά. Ήμουν μοναχοπαίδι. Βρήκα το δρόμο μου και ό,τι ήθελα να κάνω.

Με τον πατέρα μου είχαμε διαχωρισμό σε όλα. Όταν έβαζα Χέντριξ, μόνο που δεν το έσπαγε το κασετόφωνο. Στο σπίτι δεν είχα δικό μου δωμάτιο και κοιμόμουν στο σαλόνι.

Έτσι εκτίμησα μετά ότι είχα δικό μου δωμάτιο όταν πήγα να σπουδάσω. Αλλά διάβαζα στην κρεβατοκάμαρα των γονιών μου, όταν δεν κοιμόντουσαν, αλλιώς πήγαινα στην κουζίνα. Στην κρεβατοκάμαρα είχα ένα γραφειάκι και είχα κολλήσει από πάνω μια μεγάλη αφίσα του Χέντριξ.  Και είχα πρήξει τον πατέρα μου για το πόσο μεγάλος μουσικός είναι και δώστου έβαζα τη μουσική από το κασετόφωνο και του έσπαγα τα νεύρα. Κοιμόταν και ξυπνούσε με το Χέντριξ απέναντι.

Και όταν του έσκασα και την πληροφορία με περηφάνεια ότι αυτός πέθανε από ναρκωτικά, τρελάθηκε! Και μια μέρα σηκώνεται και μου σκίζει την αφίσα! Ήταν πολύ ήρεμος άνθρωπος, αλλά δεν άντεξε, του έσπαγα τα νεύρα.

Ήταν μαχαιριά στην καρδιά μου και έκανα να του μιλήσω μήνες…

Επειδή ήμουν μοναχοπαίδι, έπεσα με τα μούτρα στους φίλους. Και το θεωρώ ευλογία. Πιστεύω πολύ στη φιλία. Είναι number one. Πάνω από συγγενείς. Θεωρώ τους φίλους οικογένεια. Είναι η επιλογή μου». 

Προδόθηκες από φίλους;

«Εντάξει τώρα, αυτό είναι βαρύ ως έννοια. Όταν ακούω τη λέξη προδόθηκα, κάποιο ρόλο έχω παίξει κι εγώ. Με την έννοια του τι περιμένεις από τον άλλον, τι προσδοκίες έχεις, τι του φορτώνεις, χωρίς να το έχει. Τι προβολές κάνεις πάνω στον άλλον. Φίλος είναι ο άνθρωπος που θα είναι δίπλα σου και θα είσαι δίπλα του στα πάντα. Καλό είναι να αγαπάς. Τελεία. Αν περιμένεις να αγαπηθείς, άστο. Δεν πειράζει. Από σένα εξαρτώνται όλα».

Σου έχει τύχει όμως άνθρωποι που ήταν δίπλα σου στα καλά, στα δύσκολα να εξαφανιστούν ή να απομακρυνθούν;

«Ήμουν τυχερός γιατί δεν έκανα ποτέ επιτυχία, να μαζευτεί δηλαδή κόσμος δίπλα μου γιατί ήμουν πετυχημένος. Η όποια αναγνωρισιμότητα με πέτυχε σε μεγάλη ηλικία. Οπότε τα πράγματα ήταν διαφορετικά και είχα δει αλλιώς τη ζωή. Κάναμε το δίσκο με τους Εν Πλω για τον οποίο κάποιοι ακόμη μιλούν, αλλά εμείς δεν πήραμε χαμπάρι τίποτα. Ούτε τα ονόματά μας δεν βάλαμε στο δίσκο. Έχουμε βάλει τον ηχολήπτη και τον παραγωγό. Δεν θυμάμαι γιατί έγινε αυτό. Δεν μας ένοιαζε.

Και στην Αθήνα δεν κυκλοφορούσα ιδιαίτερα. Δεν πήγαινα στα στέκια της δεκαετίας του ΄80, ας πούμε. Λες ρε συ να έχω αγοραφοβία; Εντωμεταξύ, φέτος θα παίξω και στο αγοραφοβικό φεστιβάλ στην Αθήνα! Λες να μην είναι τυχαίο; (γέλια).

Κρατούσα μια απόσταση από τον κόσμο χωρίς να είμαι μονόχνωτος. Δεν μου αρέσει γενικά η παρέα. Αλλά η παρέα μου αρέσει πολύ συγκεκριμένη παρέα. Τα καλύτερα μπαρ είναι το σπίτι μου ή τα σπίτια των φίλων μου. Έτσι ήμασταν και τότε». 

Η σχέση με τη Θεσσαλονίκη

«Από το ΄81 ερχόμουν πολύ στην Θεσσαλονίκη. Έμενα 1 με 2 μήνες. Έμενα σε σπίτια φίλων. Τους είχα γνωρίσει στη Λάρισα, όπου σπούδαζα. Αρχικά στα παραϊατρικά στα ΤΕΙ και μετά πέρασα Ιατρική, έφτασα στο έκτο έτος, αλλά δεν τελείωσα. Εκεί γνώρισα πολύ ωραίο κόσμο και τον κιθαρίστα του Σιδηρόπουλου στους Απροσάρμοστους, τον Βασίλη τον Πετρίδη.  Σπούδαζε πολύς κόσμος στη Λάρισα. Εκεί γνώρισα και το Νίκο το Στεφανίδη, (Μύλος) και ήταν ο συνδετικός κρίκος για τη Θεσσαλονίκη».

Μας κατέβασαν τον γενικό επειδή παίζαμε Σιδηρόπουλο και όχι αντάρτικα

«Στη Λάρισα άρχισα να παίζω μουσική. Στην Αθήνα γρατζουνούσα μια κιθάρα και έπαιζα αυτοδίδακτος πάντα, με ένα φίλο που παίζαμε στη Μεταπολίτευση και αντάρτικα και διάφορα, αλλά και ροκ. Στη Λάρισα όμως βρήκα ανθρώπους για να παίξουμε. Το ’79 όταν βγήκε ο δίσκος Φλου ήμασταν από τους πρώτους που παίξαμε Σιδηρόπουλο στη Λάρισα. Οι πολιτικοποιημένοι μας κράζανε. Μας έλεγαν τι τραγούδια είναι αυτά που παίζετε. Στις Σχολές σε εκδηλώσεις οι άλλοι έπαιζαν αντάρτικα και Θεοδωράκη κι εμείς παίζαμε Σιδηρόπουλο. Και φτάναμε σε σημείο να μας κατεβάσουν το γενικό στα ΤΕΙ Λάρισας γιατί δεν ήθελαν να ακουστούν αυτά τα τραγούδια…»

Μου άρεσε και η Θεσσαλονίκη. Δεκαετία του ’80 γίνονταν πράγματα στην πόλη. Μoυσικές στα γρασίδια του Πανεπιστημίου, κάποιοι έπαιζαν. Όλοι ήταν μια παρέα.

Στο Λούκι Λουκ πήγαινα, γιατί ήταν ο Στεφανίδης, αλλά και στο Μπερλίν. Ήταν μία τρέλα. Να είναι καλά ο Θόδωρος (σ.σ. Παπαδόπουλος).

«Ο Μύλος ήταν σαν κολεκτίβα, έχω κρεμαστεί από το δοκάρι για να τραβήξω βίντεο»

«Με ένα τηλεφώνημα του Νίκου Στεφανίδη, που είχε τον 88,5 αλλά είχε ανοίξει και το Μύλο, το 1994 ήρθα στη Θεσσαλονίκη ως διευθυντής προγράμματος του σταθμού. Είχε ανοίξει αρχικά με διευθυντή το Νίκο το Θεοδωράκη που είχε το δισκάδικο rock 100. Μετά ανέλαβα εγώ γιατί ο Νίκος δεν προλάβαινε. Έζησα μεγάλες στιγμές στο ραδιόφωνο. Γνώρισα σπουδαίους ανθρώπους. Ήμουν συνέχεια στη δουλειά, στο σταθμό. Ζούσα το ραδιόφωνο και το Μύλο. 

Ήταν μια κολεκτίβα ο Μύλος. Οι άνθρωποι που δούλευαν εκεί, ο Γιώργος ο Χριστιανάκης ήταν υπεύθυνος όλων των συναυλιών και υπήρχαν κι άλλοι. Ο ένας βοηθούσε τον άλλον. Κουβαλούσα πράγματα, έπαιρνα καλλιτέχνες από το αεροδρόμιο, γνώρισα το Nick Cave. Έγινε και η κρυφή του συναυλία τότε.

Όποτε μπορούσα, τραβούσα βίντεο. Παράτυπα βέβαια, γιατί δεν επιτρεπόταν.

Τώρα μου αρέσει η εκδίκηση του κινητού. Τότε μας κυνηγούσαν να μη φύγει πλάνο ή κάποια εικόνα από τις συναυλίες. Οι μάνατζερ μας κυνηγούσαν. Έχω κρεμαστεί μέχρι και από το δοκάρι να τραβήξω. Τα έχω στο κανάλι μου στο youtube. 

Έχω κάνει και μια ταινία για τον 88,5 θυμάμαι τον Γιώργο τον Τούλα που λέει ανατριχίλα».

Το τρομερό σκηνικό με το Nick Cave

«Από αυτά που βιντεοσκόπησα, ο Nick Cave ήταν περιπτωσάρα γιατί ήταν μια κρυφή συναυλία. Θα έπαιζαν το βράδυ στο Ιβανώφειο. Άραξαν να φάνε στο ουζερί του Μύλου. Ο Μύλος είχε και ουζερί και ήταν παγίδα. Όλα κερασμένα. Χριστιανάκης βέβαια από δίπλα, λένε δεν κάνουμε μια κρυφή συναυλία σήμερα; Όλα έτοιμα ήταν στημένα στο Μύλο, έτοιμα. Δεν κάνουμε μια συναυλία; Και απαντάει ναι!

Το 1994 το έκανε, δεν περίμενα να το κάνει. Το μεσημέρι έγινε. Θυμάμαι ότι αρνιόταν να βγει ο Blixa ο κιθαρίστας του γιατί τον χτυπούσε ρεύμα  στο μικρόφωνο, συνηθισμένο για εμάς στην Ελλάδα, κόντεψε να ακυρωθεί και η συναυλία!

Οι βιντεοσκοπήσεις γίνονταν με δική μου πρωτοβουλία, φυσικά ο Νίκος γνώριζε ότι το έκανα.

Με τον Cave το πάθημα μου έγινε μάθημα. Στην πρώτη συναυλία που είχα τραβήξει στο Club του Μύλου, με είχε δει ο τουρ μάνατζερ γιατί φαινόταν το κόκκινο λαμπάκι της κάμερας. Με πήρε χαμπάρι. Μετά κατάλαβα το λάθος μου και το έκλεισα με λευκοπλάστ! Τον βλέπω μέσα από την κάμερα, να φεύγει από τη σκηνή και να έρχεται πάνω, εκεί που ήμουν και τραβούσα. Μου λέει επ! Δεν είπα ότι είμαι από το Μύλο, για να μην εκθέσω το μαγαζί. Μου λέει δώσε την κασέτα. Την δίνω και φεύγω.

Οπότε πλέον, στη συναυλία του Cave, ήξερα και έκανα ένα κόλπο. Φορτώνομαι με 10 κασέτες και σε κάθε τραγούδι αλλάζω κασέτα. Και λέω όπου πάει. Στο πέμπτο τραγούδι βλέπω πάλι έναν τύπο να έρχεται. Με πλησιάζει και του δίνω την κασέτα με το έκτο τραγούδι. Δεν ήξερε ότι τις άλλες τις είχα δει πάνω μου. Και γι’ αυτό έχω 5 τραγούδια από τη συναυλία».

«Έβραζε τότε η Θεσσαλονίκη»

«Έχω πολύ υλικό. Τραβούσα Τρύπες, Ξύλινα Σπαθιά, Stereo Nova. Ήταν πραγματικά της εποχής του. Τρύπες και Σπαθιά ήταν και από 80s, αλλά οι Stereo Nova ήταν κάτι εκείνης της εποχής. Όταν τους άκουσα είπα όπα, είναι κάτι πολύ φρέσκο. Οι στίχοι μου άρεσαν πάρα πολύ και οι συναυλίες τους είχαν μια άλλη ένταση. Άλλο οι ροκάδες που τα σπάγανε κι άλλο αυτοί. Υπεύθυνος ασφαλείας του Μύλου ήταν τότε ο Δημήτρης ο Φαλάγγης».

Πώς ήταν τότε η εποχή;

Ήταν ένα πράγμα που έβραζε. Δεν μπορούσα να αντιληφθώ το μέγεθος της κατάστασης, τότε. Μετά από αρκετά χρόνια κατάλαβα τι ήταν εκείνη η εποχή. Τότε απλά τρέχαμε. Και οι συνεντεύξεις είχαν μεγάλο ενδιαφέρον. Είχαμε τις συνεντεύξεις στο στούντιο, μέσα στο βαγόνι. Πάθαιναν πλάκα όσοι έρχονταν εκεί. Ένα στούντιο μέσα στο βαγόνι.

Και το Απαισιόδοξο εκεί γυρίστηκε, έτσι; 

Ναι εκεί από πίσω. Εκεί γυρίστηκε το βίντεο κλιπ.  Η ΕΡΤ3 είχε πάρει ένα κονδύλι για να γίνει 16:9 σε μουσικά βίντεο κλιπ και με πλησίασε όχι μόνο εμένα και το Φάμελλο, αλλά και άλλους. Το Απαισιόδοξο ήταν στις γραμμές.

Το θεϊκό περιστατικό με Μπαντούκ και Σιώτα

Τα άλλα ήταν στο Καφέ Αμερικαίν. Και λέω στον Μπαντούκ και στο Σιώτα δεν έρχεστε να προσποιηθείτε ότι παίζετε; Ήρθαν.  Είμαστε στη σκηνή. Πάμε μετά με κερνάνε μια μακαρονάδα, τρώμε, γυρνάμε, πλακωνόμαστε στα ουίσκι, βγαίνουμε να κάνουμε το κλιπ, στην τρίτη λήψη, έχω το σκηνοθέτη και λέει: Στοπ! Τι είναι αυτά;

Γυρνάω και βλέπω τον Μπαντούκ που έγραψε με μαρκαδόρο στο χέρι του: Play back! Και το δείχνει στην κάμερα! (γέλια). Και λέω στο σκηνοθέτη: Μην το κόβεις, δεν πειράζει. Αλλά το έκοψε.

Το 2006 έφυγα από το ραδιόφωνο. Ο Μύλος είχε κλείσει, το ραδιόφωνο συνέχισε και συνεχίζει και τώρα, ο Νίκος κάθεται ακόμη και το δουλεύει, βρίσκει και νέα τραγούδια! Παίζει ακόμη μουσική».

Πώς σου είχε φανεί που έκλεισε; 

Στο Club υπήρξε μια κόπωση. Το έδωσε ο Νίκος, το πήραν άλλοι, τελείωσε εκεί η ιστορία αυτή. Μετά από τόσα χρόνια τώρα άρχισε να μου λείπει το ραδιόφωνο. Για μένα η εκπομπή που έκανα ήταν το διάλειμμά μου. Αυτό που γούσταρα περισσότερο. Έκανα και ηχοληψία και τα σποτάκια. Οι ώρες που παίζει ακόμη και σήμερα ο 88,5 είναι δικά μου σποτ.

Το ραδιόφωνο ήταν μουσικό, αλλά βάζαμε και τις περίεργες ειδήσεις. Τις έφτιαχνε ο Τάσος ο Λιώλης, που δυστυχώς έχει φύγει από τη ζωή, είχε βάλει και δύο κοπέλες, την αγαπημένη μου Εύη Καρκίτη και την Κλεοπάτρα Πατλάκη να τις λένε. Και μετά όταν έφυγε η Κλεοπάτρα για την Αθήνα, ήρθε ο Κωστής ο Ζαφειράκης. Μιλάμε για τρομερά παιδιά. Τελευταία οι ειδήσεις έβγαιναν και σε ραπ! Έλεγε τις ειδήσεις η Εύη και έβαζα μπίτια από κάτω. Μετά σταμάτησε κι αυτό, γιατί έφυγε η Εύη για τον 9.58».

Θυμάμαι ότι ως dj μία φορά έπαιξα και στα τρία μαγαζιά του Μύλου ταυτόχρονα! Στο Club, στο bar και στο cafe! Είχα έτοιμα sessions.

Έρχεται μια μέρα ένας τύπος και μου λέει στο club, ρε συ έχει κάτι τύπους απέναντι που παίζουν το Απαισιόδοξο. Πάω να τους δω και βρίσκω τα παιδιά που είμαι ακόμη μαζί τους και παίζουμε. Ο Πάνος Παπάζογλου, ο Λάζαρος Πλιάμπας, ο Πάνος Παππάς. Έπαιζαν πολύ ωραία. Αυτό έγινε το 2000. Τους λέω, παιδιά μη φύγετε. Μιλήσαμε και από τότε είμαστε μαζί. 25 χρόνια ίδια παρέα και παίζουμε μαζί μουσική. Έχουμε παίξει οποτεδήποτε και οπουδήποτε, έχουμε ρημαχτεί, έχουμε πέσει, έχουμε σηκωθεί.

Στο Manu Chao απόψε θα παίξουμε ακουστικά.

Παίζουμε σε συναυλίες συμπαράστασης. Εμείς προσπαθούμε να είμαστε συνεπείς και να παλεύουμε με τα θηρία».

Η σχέση με τον Γιάννη Αγγελάκα

«Τι να πω… Το Γιάννη το γνώρισα λίγο μετά τις Τρύπες. Στα τελειώματα. Δεν είχαμε γνωριστεί καλά πιο πριν, είχαμε απλά ένα γεια. Βρεθήκαμε μέσω του Μπάμπη του Παπαδόπουλου, που είναι η άλλη μου η αγάπη. Πήγαινα στο Ρετζίκι, σπίτι του Μπάμπη. Τότε έφτιαχνε το Βραχνό Προφήτη του Θανάση Παπακωνσταντίνου και είχα πάθει πλάκα. Παίζαμε κιόλας και άκουγα αυτά τα καταπληκτικά πράγματα που έκανε ο Μπάμπης.

Μέσω του Μπάμπη γνώρισα και τον Γιάννη, κολλήσαμε και μετά πηγαίναμε στην Επανομή. Κάθε μέρα πήγαινα εκεί, μετά το 2001. Η Επανομή ήταν μια τρέλα, όλο το πράγμα με το Γιάννη. Παίζαμε, μαγειρεύαμε πίναμε ρακές. Ο Γιάννης είναι και φοβερός μάγειρας. Έχει βιντεάκια πολλά. Παίζαμε. Τότε μπήκε ο μπαγλαμάς στο Γιάννη. Εγώ είχε χρόνια που τον είχα αφήσει στην άκρη.

Ο πρώτος μου μπαγλαμάς έσπασε στα τέλη του ΄80. Με τους Εν Πλω παλιά παίζαμε και σε ρεμπετάδικο. Παίζω μπουζούκι. Μιλάμε για θράσος. Ο Ζαμάνος έπαιζε κλαρίνο».

Ας θυμηθούμε όμως τα χρόνια των Εν Πλω.

Οι Εν Πλω και η απίστευτη ιστορία μιας δολοφονίας

«Ως φοιτητές στη Λάρισα κάναμε ένα φοιτητικό γκρουπάκι, τα Μαύρα Τηγάνια. Από αυτό βγήκαν οι Εν Πλω, αλλά μέσω Θεσσαλονίκης. Ο Στέφανος ο Κανελλής που ήταν εκεί και μας έδωσε τραγούδια. Ανέβαινα ως φοιτητής στη Θεσσαλονίκη και μας φιλοξενούσε ο Νίκος ο Στεφανίδης, δεν είχε κάνει ακόμη το Μύλο. Είχε μόνο το Παραρλάμα, όπου παίξαμε κι εμείς.

Οι Εν Πλω έγιναν με τον Δήμο όταν μετά τα φοιτητικά χρόνια με πήρε τηλέφωνο στην Αθήνα και έτσι σμίξαμε. Ήταν κι αυτός γνωριμία της Θεσσαλονίκης.

Δεν κάναμε πολλές  συναυλίες ως Εν Πλω και το ’87 διαλύσαμε και μείναμε δύο.

Διαλύσαμε λόγω ανωτέρας βίας. Αντιτρομοκρατικής. Κάποιοι δεν άντεξαν το βάρος από το κυνηγητό που φάγαμε τον Οκτώβριο του 1987 όταν δολοφονήθηκε ο Μιχάλης ο Πρέκας. Μια ιστορία που άπτεται των τρομοκρατικών οργανώσεων της εποχής. Τον φιλοξενούσα σπίτι μου. Μας πήρε η μπάλα όλους. Κάποιοι έφυγαν και μείναμε δύο, εγώ και ο Ζαμάνος. Είπαμε θα κάνουμε το δίσκο και τον κάναμε. Μάθαμε κι από αυτά και προχωρήσαμε.

Η φιλία σου με τον Μιχάλη ήταν δηλαδή το πρόβλημα;

«Εγώ δεν μπήκα κάτω από τη σημαία καμίας ιδεολογίας, μόνο κάτω από τη σημαία της φιλίας. Ακόμη και ασυναίσθητα, πιτσιρικάδες ήταν για μένα η φιλία πάνω από ιδεολογία. Όταν είχα στο σπίτι μου το Μιχαλάκη τον είχα σαν φίλο, όχι ως μέλος οργάνωσης.

Γνώριζα κάποια πράγματα γι΄ αυτόν και δεν ήθελα να ξέρω περισσότερα. Ήμουν το καταφύγιό του. Όταν έσφιγγαν τα πράγματα ερχόταν σε μας. Τον γνώρισα μέσω των Εν Πλω. Αυτό είπα και στο Δικαστήριο όπου φάγαμε και μια ποινή, ευτυχώς τότε η υπόθαλψη εγκληματία δεν ήταν κακούργημα αλλά πλημμέλημα. Φάγαμε 6 μήνες με αναστολή, εγώ και κάποιοι άλλοι.  Είπα: Εγώ έναν φίλο πήρα στο σπίτι. Δικάστε με».

Τι είχε γίνει ακριβώς;

«Νομίζω πως ήταν η πρώτη Live μετάδοση αστυνομικής δολοφονίας που έχει γίνει. Είχαν μαζευτεί τα κανάλια. Ο Μιχάλης ήταν παλιός ποινικός και δεν ξαναέμπαινε μέσα. Του έδιναν διαβατήρια για να βγει εξωτερικό, αλλά δεν ήθελε. Αυτός ο τσαμπουκάς των ποινικών… Στο τέλος όμως πάντα νικά το κράτος.

Τι έγινε λοιπόν εκείνο το βράδυ; 1 Οκτωβρίου του 1987 ήταν.  Με πήρε τηλέφωνο μέσα από το σπίτι που ήταν αποκλεισμένος. Στις 4 το πρωί.

Λέω, τι θέλει πάλι… Πήγαν να κλέψουν κάτι, πήραν μια οικογένεια όμηρους χωρίς να βλάψουν κάποιον. Λέει στον άνδρα: Φέρε το αμάξι σου να μπούμε και να φύγουμε. Ο τύπος όμως βγαίνει στο μπαλκόνι και βάζει τον συναγερμό. Ρίσκαρε τη γυναίκα και το παιδί του.

Έτσι, πλάκωσαν οι μπάτσοι που έψαχναν ήδη στην περιοχή. Σε όλη αυτή τη φάση, λοιπόν, ο Μιχάλης με πήρε τηλέφωνο. Μου λέει όσα είχαν συμβεί. Του λέω: Να έρθω να σε πάρω; Λέει είσαι τρελός; Μας κλείσανε. Κάτσε εκεί που είσαι. Δώσε πολλά φιλιά στη γυναίκα μου, τη Βαγγελιώ και να προσέχετε το παιδί μου. Γεια χαρά. Και το κλείνει.

Δεν ξέρω τι να κάνω. Πήρα άλλο φίλο. Άνοιξα τηλεόραση και ήταν πρώτη είδηση. Στις 6 με παίρνει η γυναίκα του. Ρε Ντίνο, είναι ο Μιχάλης σπίτι; Δεν της είπα ότι με είχε πάρει. Και η τηλεόραση είχε την αναμετάδοση της δολοφονίας. Ουσιαστικά ο Μιχάλης αυτοκτόνησε. Θα μπορούσε να παραδοθεί, αλλά δεν ήθελε. Μετά πηγαίναμε και στις φυλακές βλέπαμε τη γυναίκα του, αλλά και το παιδί που τα πρώτα χρόνια το μεγάλωσε στη φυλακή. Την είδα μετά από χρόνια και ήταν μια χαρά. Και μου λέει σε τι μπελάδες σας βάλαμε…»

Αλήθεια, δεν αισθάνθηκες πως έμπλεξες;

«Δεν αισθάνθηκα ότι έμπλεξα. Σήμερα μπορεί να το σκεφτόμουν. Τότε όχι. Γιατί ο άνθρωπος μεγαλώνοντας αρτηριοσκληραίνει. Τότε δεν μας ένοιαζε. Ήξερα ότι αυτό ήταν το σωστό για μένα. Όλο το θέμα είναι η φιλία».

Αυτό το περιστατικό δηλαδή υπήρξε η αιτία διάλυσης των Εν Πλω;

«Επηρέασε το σχήμα όλο αυτό, κάποιοι φίλοι είπαν ότι δεν μπορούσαν να κουβαλήσουν αυτή την περιπέτεια. Κάθε άνθρωπος λειτουργεί διαφορετικά. Μέχρι εκεί που μπορεί ο καθένας. Εμείς συνεχίσαμε. Μείναμε εγώ και ο Ζαμάνος και πήραμε και έναν ντράμερ για το δίσκο, τον Κώστα τον Καλογήρου. Μετά το δίσκο δεν δώσαμε καμία συναυλία. Δεν υπήρξε ενδιαφέρον. Δεν είχαμε μεγάλη επιτυχία. Το 89 παίξαμε δύο φορές support στους Green on Red. Παλιά κάναμε διασκευές κυρίως. Ο δίσκος δεν παίχτηκε ποτέ από τους Εν Πλω σε live».

Η αυτοκτονία του Ζαμάνου, το δεύτερο πλήγμα

Κι όμως πολλοί μιλούν σήμερα για ένα δίσκο που έχει να πει πολλά…

«Ναι, αλλά εμείς δεν δώσαμε σημασία τότε. Να φανταστείς εγώ δύο χρόνια μετά, το ΄91, έφυγα μόνιμα στην Κρήτη. Μπούχτισα στην Αθήνα. Το αφήσαμε, Ήμασταν επί 6 χρόνια μαζί και παίζαμε και πίναμε, με όλα τα γύρω γύρω. Κάναμε παρέα. Είπαμε ότι θα κάνουμε και κάτι άλλο μετά μέχρι που αυτοκτόνησε ο Δήμος κι εκεί χάθηκαν όλα.

Ο Δήμος αυτοκτόνησε τα Χριστούγεννα του΄98. Με πήραν τηλέφωνο ότι είχε εξαφανιστεί, πιστεύοντας ότι είναι μαζί μου στη Θεσσαλονίκη. Μακάρι να ήταν. Έπαιζα dj στο Διατηρητέο. Με πήραν τηλέφωνο και μου είπαν ότι βρέθηκε στο λιμάνι της Ραφήνας και τον ψάρεψε ψαράς. Δεμένος με αλυσίδες. Δεν μπόρεσα να το καταλάβω. Θύμωσα πολύ με το Δήμο. Ήμασταν κολλητοί από το ’84. Αισθάνθηκα ενοχές. Κάτι δεν έκανα προφανώς για να τον σώσω».

Είπες ότι παίζατε και Σιδηρόπουλο στη Λάρισα. Τον Παύλο τον γνώρισες;

«Είχαμε πει δυο τρεις φορές γεια, είχε έρθει και μας είχε δει σε ένα live στο Μαρούσι, όχι σε καλή κατάσταση, με μπαστούνι, με δεμένο το χέρι, το ένα χέρι δεν δούλευε. Μετά έμαθα τι συμβαίνει. Ήρθε μας είδε μας χαιρέτησε και έφυγε. Ενώ εμείς πήγαμε σε αρκετές συναυλίες. Δεν είχε κόσμο. Μετά έγινε μύθος. Υπάρχουν και φωτογραφίες εξάλλου. Σε μία είναι η Γώγου που κάθεται μπροστά σε ένα τραπεζάκι μόνη της και πίσω δεν είναι κανένας. Μόνο δέκα άτομα».

Τα χρόνια της Κρήτης – Όταν παίζαμε μουσική στην κορυφή ενός βουνού

«Στην Κρήτη κατέβηκα το ’91, μετά τη διάλυση των Εν Πλω και πριν το τηλεφώνημα του Στεφανίδη για τη Θεσσαλονίκη. Βρήκα και τον πρώτο μπασίστα από τους Εν Πλω και φτιάξαμε τις μετέπειτα Μολυβένιες Ιστορίες. Βρήκαμε και ντράμερ στην Κρήτη.

Το Απαισιόδοξο το είχα γράψει από πιο πριν, από τα χρόνια του Βόλου. Δεν ταίριαζε στο δίσκο των Εν Πλω και δεν το βάλαμε στο δίσκο μας.

Στην Κρήτη έζησα τρομερές καταστάσεις. Παίζαμε στη κρυφή ενός βουνού, έξω από το Ηράκλειο, έξω στο χωράφι είχαμε στήσει τους ενισχυτές, η θάλασσα ήταν σαν πλατεία, μακριά, γράφαμε δοκιμαστικά, παίζαμε. Δεν το έχω ξεπεράσει αυτό το μέρος κι αυτό τον τρόπο παιξίματος. Παίζαμε 3 τα νύχτα και να ουρλιάζουν οι ενισχυτές, να αντιλαλούν όλα γύρω, πίναμε και ρακές, κοιμόμασταν εκεί, ξυπνούσαμε και παίζαμε. Είχε ένα πηγάδι, κρατούσε το μικρόφωνο από πάνω, τραγουδούσαμε και είχαμε φυσικό βάθος». 

Και όλα αυτά τελείωσαν με το τηλεφώνημα του Νίκου…

«Ναι. Ο Νίκος ήταν πειρατής, από παλιά. Είχε τρέλα με το ραδιόφωνο. Στην Άνω Πόλη είχε ξεκινήσει το ’83 ένα ραδιοφωνάκι και γι΄ αυτό πήγαινα κι εγώ από τη Λάρισα. Κάναμε τις εκπομπούλες μας με εμβέλεια την Άνω Πόλη (γέλια). Αυτό το ραδιόφωνο λεγόταν το Πυθάρι του Διογένη και ήταν ο προπομπής του Ράδιο Ουτοπία και πήγαινα κι εκεί. Πήγαινα πολλές φορές μόνος, έπινα το ποτάκι μου και έβαζα δίσκους. Joy Division, Cure. Ο Νάκης ο Παπαδήμος τότε ήταν μικρός και μου είπε προχθές: ήσουν δύο μέρες στο ραδιόφωνο και έπαιζες μουσική.

Παράτησα λοιπόν την Κρήτη από το τηλεφώνημα του Νίκου. Τα παράτησα όλα. Και φυσικά καλά έκανα».

«Πιστεύω στον… αυθορμητισμό της βλακείας»

Μετανιώνεις που δεν κυνήγησες περισσότερο και πιο επαγγελματικά το θέμα της μουσικής; 

«Δεν μπορώ να πω πως νιώθω 100% επαγγελματίας στη μουσική. Είναι μια επιλογή κι αυτό και είμαι καλά στην ψυχή μου. Φυσικά όταν τελειώνουν τα χρήματα, μπορεί να το μετανιώνω και λίγο. Ωστόσο, είμαι ο εαυτός μου. Το πρόβλημά μου είναι μόνο όταν κάποιος πλασάρει κάτι που δεν είναι».

Ένωσες μουσικά τη ροκ με το ρεμπέτικο. Θεωρείς πως συναντώνται αυτά τα είδη;

«Αν θέλεις να συγγενέψουν, συγγενεύουν. Στην ψυχή τους και στο βάθος τους συναντώνται. Ίσως συναντάται περισσότερο με το μπλουζ. Αυτά ήταν τα πιο κοντά του underground. Η ροκ δεν ξέρω αν τελικά είναι του περιθωρίου.

Αλλά δεν ξέρω αν υπάρχουν σύνορα. Τον ορίζοντα εσύ τον ορίζεις.

Να φανταστείς, παίζω τώρα μουσική με φίλους αυτοσχεδιαστικά, υπάρχουν λίγα και στο yotube. Παίζουμε ό,τι μας κατέβει. Εγώ πιστεύω στον αυθορμητισμό της βλακείας. Για μένα το ζητούμενο είναι το υπέροχο λάθος. Όταν το κάνουμε παίζουμε με tabula rasa. Αυτή τη στιγμή έχουν βγει 6 δίσκοι στο bandcamp με το όνομα dihatistaiva που είναι από τα αρχικά μας. Υπάρχει υλικό και για άλλους τρεις. Αυτό με ενθουσιάζει. Το πράγμα από το οποίο ξεκίνησα να παίζω μουσική. Χωρίς κανένα σχέδιο. Ξεκίνησα να γρατζουνάω και κάποια στιγμή μπήκε το πρέπει. Σαν να γυρνάω εκεί που ξεκίνησα, στην εμβρυακή κατάσταση. Κάνουμε τους αυτοσχεδιασμούς».

Τη ροκ πώς τη βλέπεις σήμερα;

Δεν ξέρω… Εσύ τι λες; Μοιάζει σαν να να έχουν ειπωθεί όλα στη ροκ. Αλλά μπορεί και να υπάρχουν. Μακάρι να υπάρχουν»

Μιας που το έθεσες πριν. Φιλία υπάρχει σήμερα; 

«Πιστεύω πως ναι. Λες ότι είναι πιο παρτάκηδες σήμερα; Δεν ξέρω. Αν πάρω τα σόσιαλ, άστα να πάνε. Δεν θέλω να πιστεύω ότι τα σόσιαλ είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας. Παλιά έλεγε η μάνα μου το είπε η τηλεόραση, τώρα είναι τα σόσιαλ. Κι αυτό fake είναι. Ο κόσμος ζει μέσα από τα σόσιαλ. Δεν το βλέπω σε πιτσιρικάδες μόνο, αλλά και σε μεγαλύτερους.

Τώρα όλοι μιλούν για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Μα, εμείς ταΐσαμε την Τεχνητή Νοημοσύνη. Λέξεις, συναισθήματα, εκφράσεις, συμπεριφορές. Όλα τα παίρνει από εμας. Έχω καεί με όλο αυτό».