Η επιβίωση των Πανεπιστημίων κρίνεται στους δρόμους (μπορεί και όχι)

“Τη δυνατότητα να διενεργήσουν τις εξετάσεις διαδικτυακά έδωσε το υπουργείο Παιδείας στα πανεπιστήμια προκειμένου να παρακάμψει τις καταλήψεις φοιτητών σε σχολές και τμήματα των ΑΕΙ. Έτσι έστειλε εγκύκλιο στα πανεπιστήμια και τα ενημερώνει ότι η διεξαγωγή των φοιτητικών εξετάσεων, γραπτών και προφορικών, είναι επιτρεπτή και μέσω ηλεκτρονικών μέσων δυνάμει ρητής διάταξης νόμου, όπου δεν καθίσταται δυνατή η διά ζώσης διεξαγωγή της αξιολόγησης των φοιτητών ή η χρήση των υποδομών του Α.Ε.Ι. για τη διεξαγωγή της εξεταστικής διαδικασίας.“

Οι πρυτάνεις συμφώνησαν να γίνουν ψηφιακά οι εξετάσεις για να μη χαθεί το εξάμηνο.

Η πρόσφατη παραπάνω ανακοίνωση αποτελεί ίσως το εναρκτήριο σημείο για να ρωτήσει κανείς: Το φοιτητικό κίνημα είναι ενιαίο και συσπειρωμένο για να πετύχει τους εκάστοτε στόχους (στην προκειμένη περίπτωση να προλάβει την ψήφιση του νομοσχεδίου που προβλέπει την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων) ή οι διχογνωμίες περισσεύουν και το ζήτημα ίσως δεν είναι και τόσο σημαντικό ή καλύτερα να δρα ο καθένας ατομικά, ανάλογα το συμφέρον του, σε θέματα καίρια όπως η Παιδεία.

Βλέπετε το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν είναι μόνο η εξωτερική εικόνα που νομίζει πως βλέπει ο περισσότερος κόσμος ο οποίος δεν έχει πατήσει στα έδρανα ενός Α.Ε.Ι. Είναι πολλά παραπάνω. Είναι ο πλουραλισμός των ιδεών που διαμορφώνονται κατά την διάρκεια της φοίτησής σου και μπορείς να σχηματίσεις μερικές σκέψεις-κατευθυνσεις που θα στιγματίσουν ή και οδηγήσουν για την υπόλοιπη ζωή σου. Το ερώτημα δεν έγκειται απλά στο αν είναι κάποιος φοιτητής/τρια υπέρ ή κατά μιας κατάληψης αλλά είναι πολλά περισσότερα. Στο δίλημμα κρατικά ή και ιδιωτικά πανεπιστήμια η απάντηση δεν είναι μονολεκτική.

Δεν απαντάται σε μια λέξη γιατί εξαρτάται και υπό ποιους παράγοντες βιώνεις τη φράση “φοίτηση σε ελληνικό πανεπιστήμιο”. Η υποχρηματοδότηση είναι σήμα κατατεθέν. Οι ρίζες των φοιτητικών κομμάτων και η διαμόρφωση γνώμης στους “απολίτικ” κάτι παραπάνω από υπαρκτή. Και μέσα σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και η απόφαση-εκβιασμός θα έλεγαν κάποιοι της δυνατότητας διενέργειας εξ’ αποστάσεως εξεταστικής. Σε μεγάλο δίλημμα επομένως ο φοιτητικός κόσμος στην Ελλάδα για το τι να κάνει τις κρίσιμες αυτές ημέρες και πως να κινηθεί γνωρίζοντας πως ίσως οι σημερινές αποφάσεις και ενέργειες του επηρεάσουν σημαντικά το μέλλον του.

Φοιτητές και φοιτήτριες από κάθε τίτλο σπουδών μίλησαν στην parallaxi και εξέφρασαν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους για όλα αυτά τα πυκνά γεγονότα τα οποία συμβαίνουν.

– Θεόφιλος 26 ετών, ηλεκτρολόγος μηχανικός και μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΔΙ.ΠΑ.Ε.

«Αν και δεν έχω ψαχτεί εντελώς με όλες τις διατάξεις και να κοιτάξω σε βάθος το θέμα μπορώ να πω πως είμαι υπέρ των καταλήψεων. Και το λέω σαν ένας φοιτητής που δεν έχει κατάληψη το δικό του πανεπιστήμιο. Το ζήτημα είναι απλό. Τα ήδη υποβαθμισμένα ελληνικά πανεπιστήμια που υποφέρουν από την υποχρηματοδότηση, θα γίνουν καλύτερα αν ιδρυθούν μη κρατικά πανεπιστήμια; Δε βγάζει κανένα νόημα.

Καταρχάς ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι είμαστε χιλιάδες φοιτητές στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τα ενοίκια είναι πλέον πανάκριβα εν έτη 2024. Οι εστίες είναι σε άθλια κατάσταση και στεγάζουν ελάχιστους φοιτητές. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι σε ακόμα χειρότερη κατάσταση και καθημερινά πρέπει να πληρώνουμε εισιτήρια για να πηγαίνουμε στις σχολές αντί να είναι δωρεάν η πρόσβαση στο campus μέσω των Μ.Μ.Μ. Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω τι λύνει η έλευση των ιδιωτικών Α.Ε.Ι.

Στο μόνο που αμφιταλαντεύομαι είναι η απόφαση για τη διεξαγωγή της εξεταστικής και εξ αποστάσεως. Από τη μια υποβαθμίζει το κίνημα των φοιτητών από την άλλη όμως δεν μπορούμε να πετάξουμε έτσι απλά ένα ολόκληρο εξάμηνο. Βέβαια, το πιο εξωφρενικό είναι που μερικοί μέσα από την κυβέρνηση άκουσα πως είπαν ότι σκέφτονται να “κόψουν” ή και να διαγράψουν καταληψίες φοιτητές. Αυτά είναι απαράδεκτα.

Κάτι ακόμα που θέλω να πω και προβληματίζομαι είναι για τους καθηγητές. Πολλοί διδάσκοντες στις σχολές μας είναι άλλων εποχών, εξαιρετικά παλιών μεθόδων και απορώ πως είναι ακόμα στις θέσεις τους, ενώ οι εγκαταστάσεις μας δεν είναι ούτε εξελιγμένες ούτε καλά συντηρημένες. Πώς αυτά τα προβλήματα θα τα λύσουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια; Εγώ προσωπικά δε βλέπω τρόπο».

– Άννα 26 ετών, ιατρός που αποφοίτησε μόλις από την Ιατρική σχολή Α.Π.Θ.

«Έχω μια κάπως διαφορετική άποψη από τα περισσότερα άτομα που βλέπω στην ηλικία μου αυτήν τη στιγμή στα social και θα το αιτιολογήσω. Γενικότερα την ιδιωτικοποίηση στην εκπαίδευση δεν τη βλέπω θετικά καθώς δεν μπορεί να καλυτερεύσει την υπάρχουσα κατάσταση που ονομάζεται “ελληνικό Πανεπιστήμιο”. Τα τελευταία 2 χρόνια σαν φοιτήτρια Ιατρικής ένιωσα μια υπονόμευση με τη δημιουργία του ιδιωτικοποιημένου αγγλόφωνου προγράμματος. Για παράδειγμα, οι θέσεις στη βιβλιοθήκη έπεσαν στο μισό αντί να υπάρξουν νέες. Επίσης και με τα μαθήματα υπήρξε ένα μπέρδεμα καθώς έπρεπε το ελληνόφωνο να συμβιβαστεί και με το πρόγραμμα του αγγλόφωνου.

Εντούτοις δε θεωρώ πως τίθεται ζήτημα επιβίωσης των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων και για αυτό δε συμφωνώ εντελώς με μέτρο της κατάληψης πόσο μάλλον της κατάχρησης τόσες ημέρες που πάει να γίνει. Θαρρώ πως πρέπει να υπάρξει μια καίρια παρέμβαση-πρωτοβουλία και να συγκεντρωθούν όλοι οι φοιτητές της Ελλάδας και να κάνουν ένα γιγάντιο συλλαλητήριο μπροστά από τη Βουλή. Αυτό θεωρώ πως θα δώσει το μήνυμα.

Όμως διαφωνώ αυτές τις ημέρες που βλέπω τόσα άτομα στα social να ασχολούνται με τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών ή το εκπαιδευτικό νομοσχέδιο αντί να ασχολούμαστε με την εξεταστική επιτροπή για το δυστύχημα των Τεμπών. Το γεγονός εκείνο που συνέβη πέρσι σόκαρε χιλιάδες παιδιά στην ηλικιακή μου ομάδα και φυσικά εμένα, ενώ τα επίπεδα ανασφάλειας και φόβου παραμένουν εξαιρετικά υψηλά ως τώρα που μιλάμε. Εκεί πρέπει να στρέψουν τα μέσα ενημέρωσης τα φώτα τους για να μην υπάρξει άλλη μια συγκάλυψη σκανδάλου, όπως φοβάμαι που πάει πάλι να γίνει».

– Λευτέρης 27 ετών, οδοντίατρος που κάνει μεταπτυχιακό στην Ιατρική σχολή του Α.Π.Θ.

«Να πω την αλήθεια είμαι άτομο που διαφωνούσε πάντα με τις καταλήψεις, διότι θεωρώ πως δεν είναι και ο πιο σωστός τρόπος έκφρασης αλλά αυτή τη φορά είμαι “μαζί” με τα παιδιά που κάνουν καταλήψεις στα τμήματα των σχολών μας. Θεωρώ μεγάλο λάθος την έλευση των ιδιωτικών πανεπιστημίων γιατί στην πραγματικότητα δε λύνει και κάποιο από τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα παρά γεμίζει και άλλα.

Πώς γίνεται να έρθει το ιδιωτικό πανεπιστήμιο σαν αυτά που υπάρχουν στο εξωτερικό και θα λύσει όλα αυτά τα θέματα που έχουμε ήδη στους χώρους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; Θα έχουμε σχολές δυο ταχυτήτων, θα υποβαθμιστούν σε μεγάλο βαθμό τα τωρινά ιδρύματα και στο τέλος θα παραιτηθεί τελείως. Αντί να κοιτάξουν συνεργασίες με άλλα πανεπιστήμια του εξωτερικού πχ Χάρβαρντ, Κολούμπια κ.α. και να κοιτάξουν χρηματοδοτήσεις για βελτίωση συνθηκών και εγκαταστάσεων, κοιτάζουνε οι υπεύθυνοι πως θα φέρουνε ισότιμα ιδιωτικά πτυχία με τα δικά μας;

Ένα καλό παράδειγμα για μένα είναι αυτό που συμβαίνει στο αγγλόφωνο τμήμα της Ιατρικής του ΑΠΘ που υπάρχει από το 2021. Σε αυτό για να μπεις χρειάζεται να δώσεις εξετάσεις, συνεντεύξεις και όσοι εισερχόμενοι τα καταφέρουν πρέπει να πληρώνουν δίδακτρα 17.000 ευρώ τον χρόνο ενώ υπάρχει και η δυνατότητα των δωρεών στο Α.Π.Θ. μέσω του αγγλόφωνου προγράμματος. Ήδη όσοι είμαστε φοιτητές και ξέρουμε τον χώρο του τμήματος της Ιατρικής σχολής χρόνια τώρα βλέπουμε ήδη αλλαγές στις υποδομές και ξέρουμε πως θα ακολουθήσουν άλλες. Επιπλέον τα παιδιά που θα αποφοιτήσουν από το αγγλόφωνο, δίνουν τα ίδια μαθήματα με τα παιδιά του ελληνόφωνου άρα μιλάμε πραγματικά για ισότιμα πτυχία. Αυτό ναι είναι ένα σωστό μοντέλο, γιατί αυτό που πάει να περάσει μέσω του νομοσχεδίου θα οδηγήσει τις σχολές σε παρακμή.

Σκέψου ότι εγώ σαν φοιτητής για την ποδιά την οδοντιατρική που έχω, την αγόρασα, όπως και υλικά για τα εργαστήρια. Όλα αυτά γιατί φυσικά η σχολή δεν είχε να μου τα δώσει. Επομένως δεν τίθεται ζητήματος επίλυσης του προβλήματος με την ίδρυση των ιδιωτικών. Πλέον είναι ζήτημα επιβίωσης των δημόσιων ιδρυμάτων».

– Ελένη 44 ετών, υποψήφια διδακτόρισσα στο Α.Π.Θ.

«Θα αρχίσω με την πιο βασική πρόταση επί της αρχής, ότι τάσσομαι κατά της ίδρυσης των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Έχω διαβάσει μερικές από τις διατάξεις που έρχονται και μπορώ να πω πως δε μου φαίνεται ότι αυτά τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα έχουν και τον απόλυτα ακαδημαϊκό χαρακτήρα. Θα προετοιμάζουν όπως και τα δημόσια πανεπιστήμια τον φοιτητή για την αγορά εργασίας αλλά δε θα έχουν αυτή την “ερευνητική πινελιά” το σήμα κατατεθέν των πανεπιστημίων. Μην ξεχνάμε ότι ακαδημαϊκή έρευνα ισούται με καινοτομία, με νέους τρόπους ανάπτυξης ενός θέματος καθώς και εξέλιξη της τεχνολογίας και τεχνογνωσίας.

Δεν τρελαίνομαι με την ιδέα των καταλήψεων να είμαι ειλικρινής καθώς το θεωρώ κάπως απαρχαιωμένο. Παρόλα αυτά το υπουργείο Παιδείας έχει αποδείξει ότι δεν διαπραγματεύεται, δεν έρχεται σε διάλογο με μαθητές, φοιτητές, διδάσκοντες σε τέτοιες αποφάσεις και έτσι ίσως οι καταλήψεις είναι το μόνο μέσο έκφρασης. Εξάλλου μόνο στα λόγια βλέπουμε πως υπάρχει το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων, όχι στην πράξη. Αλλά μέσα μου είμαι ματαιόδοξη, δεν πιστεύω πως θα προκύψει κάποια σημαντική αλλαγή γιατί βλέπω πως δεν τους στηρίζει στο κάτω-κάτω κάποια κοινωνική ομάδα.

Ομολογουμένως πάντως νομίζω κανείς δεν μπορεί να δει πως τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα βοηθήσουν στην επίλυση των προβληματικών δημόσιων πανεπιστήμιων. Η υποχρηματοδότηση “βγάζει μάτι”. Τα κτήρια, οι αίθουσες, οι εξοπλισμοί, τα πάντα είναι παλιά και σε κακή κατάσταση. Αν μιλήσω και για την δικιά μου επίπτωση που τελειώνω την δικιά μου διδακτορική διατριβή και τρέχω σε συνέδρια, δεν έχω λάβει ούτε ένα ευρώ από τα ακαδημαϊκά έξοδα που μου προκύπτουν. Το διδακτορικό μου είναι πλέον ένα “ακριβό σπορ” που μπορώ να το καλύψω με τα χρήματα της βασικής μου δουλειάς. Τα λόγια είναι περιττά για την κατάσταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης».

– Αναστασία 21 ετών, προπτυχιακή φοιτήτρια στις βιοϊατρικές σπουδές του ΔΙ.ΠΑ.Ε.

«Παρόλο που το τμήμα μου δεν κάνει κατάληψη εγώ είμαι ξεκάθαρα με τους καταληψίες φοιτητές γιατί αυτό που πάει να γίνει από την κυβέρνηση είναι το χειρότερο σενάριο στο κεφάλι μου. Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων γεννά μόνο ανισονομία κατά την γνώμη μου.

Κάθε παιδί που δεν πέρασε στις πανελλαδικές με την αξία του θα μπορεί να μπει με τα λεφτά των γονέων και να αγοράσει το πτυχίο του και να πάρει την θέση κάποιου μελλοντικά χωρίς να το αξίζει.

Και αντί να είμαστε όλοι οι φοιτητές μια γροθιά ώστε να το σταματήσουμε αυτό που έρχεται κάποιοι που θα δώσουνε διαδικτυακή εξεταστική όπως επί πανδημίας και θα περάσουν εύκολα, με αντιγραφή τα μαθήματα. Όλα αυτά σε τμήματα που “διαλύονται” ένα προς ένα από την κάκιστη διαχείριση και συντήρηση, ενώ ταυτόχρονα εμείς πληρώνουμε ένα κάρο λεφτά σε υλικά για εργαστήρια και σημειώσεις καθηγητών σε μια υποτιθέμενη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση».

– Χρυσόστομος 24 ετών, προπτυχιακός ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Α.Π.Θ.

«Είμαι ξεκάθαρα υπέρ της κατάληψης. Είναι πολύ σημαντικό αυτό που γίνεται αυτές σε πολλά πανεπιστήμια της χώρας και πόσο μάλλον στο μεγαλύτερο, το Α.Π.Θ. Θέλουν να ιδρύσουν τα ιδιωτικά για να βάζουν μέσα στις σχολές παιδιά που δεν κατάφεραν να περάσουν στις σχολές που θέλανε μέσω των εξετάσεων και τώρα αυτά με το ζόρι πρέπει να μπουν σε σχολές και να έχουν αντίστοιχα και ισότιμα πτυχία με εμάς; Δεν είναι καθόλου δίκαιο.

Μπράβο στους φοιτητές και στις φοιτήτριες που δίνουν αυτόν τον αγώνα. Τους στηρίζω και θέλω να κατέβω και στις επόμενες πορείες που θα γίνουν.

Χαλάλι το να χαθεί μια εξεταστική, τώρα μιλάμε για την υπεράσπιση με κάθε τρόπο των δικαιωμάτων μας. Πρέπει να καταλάβουν οι φοιτητές πως τα σημερινά γεγονότα και το αν θα περάσει το νέο νομοσχέδιο από την κυβέρνηση θα τους επηρεάζουν μια ολόκληρη ζωή. Τι να το κάνεις το χαρτί του διπλώματος είτε σε 5 είτε σε 7 χρόνια αν έρχεται ο γόνος του πλουσίου και σου παίρνει τη θέση εργασίας με το έτσι θέλω;

Λέω όλα αυτά χωρίς καν να θίξω το θέμα εξόδων στη σχολή. Για παράδειγμα, εμείς σαν ΗΜΜΥ έχουμε βρεθεί αρκετές φορές με το “χέρι στην τσέπη” για να συνεχίσουμε στα εξάμηνα. Τα υλικά για κάποια μαθήματα ή υπολογιστές υψηλών δυνατοτήτων δε στα δίνει η σχολή αλλά πρέπει να τα αποκτήσεις εσύ. Επομένως όλα ένα μπάχαλο στις σχολές. Οι πόροι του κράτους που δίνει για τα πανεπιστήμια φαίνονται εξαιρετικά μικροί και αντί να λύσει παθογένειες που ξέρουμε όλοι χρόνια τώρα, τους απασχολεί η ίδρυση των μη δημόσιων σχολών. Έτσι και εμάς το τελευταίο που θα πρέπει να μας νοιάζει είναι οι “εξυπηρετήσεις” για διαδικτυακές εξεταστικές».

– Γιώργος 25 ετών, μεταπτυχιακός φοιτητής στο ΠΑ.ΜΑΚ, στο Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών.

«Καταλαβαίνω τους λόγους για τους οποίους γίνονται οι καταλήψεις και στηρίζω τους φοιτητές που το κάνουν. Είναι λογικό, νιώθουν πως απειλούνται. Η κυβέρνηση θέλει να καταργήσει τη δωρεάν και δημόσια παιδεία με έναν πολύ αυταρχικό τρόπο. Προσπαθούν να εφαρμόσουν αμερικανικό σύστημα εκπαίδευσης ενώ δεν έχουμε καμία σχέση με αυτό. Είναι αδύνατο να το υποστηρίξει.

Για να φανταστείς είναι η πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που γίνεται κατάληψη στο ΠΑ.ΜΑΚ από όσο γνωρίζω και μου το επιβεβαιώνουν και πολλοί συμφοιτητές/τριες μου. Ο κόμπος έφτασε στο χτένι ρε συ. Πρέπει να αντιδράσουμε στην ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων γιατί αυτό θα φέρει “αγορασμένα” πτυχία και θα κάνει κακό. Ας φτιάξει πρώτα η κυβέρνηση τη δωρεάν δημόσια εκπαίδευση, όπως θέλει να λέγεται, που αναγκαζόμαστε να πληρώνουμε για τα μεταπτυχιακά πολλές χιλιάδες ευρώ και έπειτα το εξετάζουμε περί ίδρυσης των ιδιωτικών.

Το μόνο θετικό μέσα σε όλα αυτά που έκανε η κυβέρνηση είναι που μας έδωσε τη δυνατότητα να δώσουμε μαθήματα διαδικτυακά. Είναι σημαντικό αυτό γιατί παρόλο που θα έχουμε καταλήψεις θα μπορούμε να δώσουμε τα μαθήματα που διαβάζαμε ένα ολόκληρο εξάμηνο και δε θα πάει στράφι».

Γρίφος για δυνατούς λύτες η επόμενη μέρα των (μη) κρατικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων…