Γυρνάει ο κόσμος την πλάτη στις ξαπλώστρες;

Με τις ομπρέλες και τις ξαπλώστρες να αποτελούν «είδος πολυτελείας», ντόπιοι και τουρίστες φαίνεται πως γυρνούν την πλάτη στις οργανωμένες παραλίες, προτιμώντας να απλώσουν την ψάθα τους στην άμμο και να κάνουν τις βουτιές τους σε ελεύθερες ακτές φέτος το καλοκαίρι.

Στην άμμο όπου κάποτε παιδιά έπαιζαν κυνηγητό και έχτιζαν κάστρα, ο ήχος από το μπαλάκι ακουγόταν να «αναπηδά» από τη μία ρακέτα στην άλλη και παραδίπλα μία μαμά διάβαζε το βιβλίο της, σήμερα βλέπεις ξαπλώστρες που μοιάζουν με κρεβάτια, σερβιτόρους να μεταφέρουν ναργιλέδες, υποδοχές που αποφασίζουν αν θα βουτήξεις στη θάλασσα ανάλογα με το dress code και house-techno μουσική να ακούγεται μέχρι τις σημαδούρες στη θάλασσα.

Οι ολοένα και αυξανόμενες τιμές για μία «premium εμπειρία» στις οργανωμένες παραλίες και beach bar για ένα σετ ξαπλώστρας, κάνουν την επίσκεψη σε αυτές πιο δυσπρόσιτη από ποτέ.

Ενδεικτικά, στην Αθήνα, δύο ξαπλώστρες κάτω από τη σκιά ομπρέλας, αγγίζουν τα 100 ευρώ τις καθημερινές και τα 140 ευρώ τα Σαββατοκύριακα, στην περιοχή της Γλυφάδας. Στο Καβούρι, οι τιμές φτάνουν μέχρι και τα 320 ευρώ, ενώ στη Βουλιαγμένη τις καθημερινές κοστίζουν από 150 μέχρι 175 ευρώ και τα Σαββατοκύριακα «καίνε» στα 215 ευρώ. 

Στη Χαλκιδική, μερικά beach bars μπορεί να μην χρεώνουν τις ξαπλώστρες όμως ζητούν ελάχιστη κατανάλωση ανά άτομο η οποία ξεκινά από 5 ευρώ και μπορεί να φτάσει μέχρι και 20 ευρώ. Στις οργανωμένες παραλίες όπου κοστολογείται η ξαπλώστρα, η τιμή της ξεκινά από 15 και φτάνει μέχρι και τα 100 ευρώ!

«Με τον άντρα μου και τα δύο παιδιά μας, κατεβαίνουμε στη Χαλκιδική σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο. Τα τελευταία δύο χρόνια δεν πάμε καθόλου σε beach bars. Το κόστος είναι υπερβολικό, μόνο ο καφές μπορεί να φτάσει τα 4-5 ευρώ, και αν πάρεις και κάτι για τα παιδιά, έχεις ήδη φύγει με 30 ευρώ χωρίς να το καταλάβεις. Εμείς παίρνουμε τη δική μας ομπρέλα, καρεκλάκια, ψυγειάκι με νερά και σάντουιτς. Το πολύ να ξοδέψουμε 10-12 ευρώ – χωρίς τις βενζίνες – όλη η οικογένεια. Και έτσι έχουμε και την ησυχία μας», εξηγεί η κα. Ελένη στην parallaxi.

Στα ελληνικά νησιά όπου ο τουρίστας ζει το απόλυτο «Summer in Greece», τραγουδώντας το soundrack από το Mamma Mia! στα πλακόστρωτα στενά με φόντο τα λευκά σπίτια, οι τιμές στις οργανωμένες παραλίες ξεφεύγουν, αγγίζοντας μέχρι και… τριψήφιους αριθμούς.

Και επειδή το μπάνιο στη θάλασσα έχει γίνει πιο περίπλοκο και ακριβό από ποτέ, πολλοί προτιμούν να βάζουν αντιηλιακά, καπέλα, ένα καινούργιο βιβλίο στην ψάθινη τσάντα και ένα ψυγείο γεμάτο με νερά και δροσερά φρούτα στον ώμο και να απλώσουν την πετσέτα τους στην άμμο, γυρίζοντας την πλάτη στην… ιδιωτική σκιά και τις βουτιές κόστους 50 ευρώ.

Οι λόγοι που οι Έλληνες στρέφονται στις ελεύθερες παραλίες δεν είναι όμως αποκλειστικά οικονομικοί. Το «Κίνημα της Πετσέτας» που επαναστάτησε και πρωταγωνίστησε το καλοκαίρι του 2023 στις ελληνικές ακτές, είχε σύνθημα «Σώστε τις παραλίες», με τους ντόπιους να διαμαρτύρονται κατά των αναρίθμητων παράνομων και ημιπαράνομων beach bars, των οποίων οι ξαπλώστρες και οι ομπρέλες κλείνουν τις παραλίες.

Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό

Οι Ιταλοί φαίνεται να αποφεύγουν μαζικά τις οργανωμένες παραλίες το φετινό καλοκαίρι.

Και αυτό συμβαίνει εξαιτίας των υπέρογκων τιμών που επιβάλλουν οι ιδιοκτήτες των παραθαλάσσιων επιχειρήσεων για τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους.

Η καλοκαιρινή σεζόν του 2025 ξεκίνησε με άσχημα νέα για τον τουρισμό, καθώς καταγράφηκε αισθητή μείωση στον αριθμό των παραθεριστών, καθώς τα ιδιωτικά θέρετρα στις δύο κύριες ιταλικές ακτές κατέγραψαν πτώση της τάξης του 15% έως 25% τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2024.

Ο Φαμπρίτσιο Λικορντάρι, πρόεδρος της Assobalneari Italia, ένωσης που εκπροσωπεί τουριστικές επιχειρήσεις, απέδωσε αυτή την πτώση στο υψηλό κόστος ζωής και τις αρνητικές επιπτώσεις του στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.

Όπως δήλωσε στο ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων Ansa, «Ακόμα και με δύο μισθούς, πολλές οικογένειες δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα οικονομικά μέχρι το τέλος του μήνα» και πρόσθεσε ότι «υπό αυτές τις συνθήκες, τα πρώτα έξοδα που κόβονται είναι εκείνα που αφορούν την ψυχαγωγία και τις διακοπές».

Παράλληλα, η μείωση της επισκεψιμότητας συμπίπτει και με τις αυξήσεις στα κόστη ενοικίασης των ιδιωτικών παραθαλάσσιων θέρετρων και την αυξανόμενη δυσαρέσκεια απέναντι στην κυριαρχία τους στις ιταλικές ακτές, που αφήνει περιορισμένο χώρο για ελεύθερες παραλίες.

Το κόστος ενοικίασης ξαπλώστρας αποτελεί επαναλαμβανόμενο θέμα συζήτησης, και δικαίως – κατά μέσο όρο, κοστίζει 17% περισσότερο από ό,τι πριν από τέσσερα χρόνια. Στις παραλίες της περιφέρειας Λάτιο, για παράδειγμα, είναι δύσκολο να νοικιάσετε δύο ξαπλώστρες και μια ομπρέλα για λιγότερο από 30 ευρώ (26 λίρες) την ημέρα. Στο δημοφιλές θέρετρο της Καλλίπολης στην Απουλία, το κόστος μπορεί να φτάσει έως και 90 ευρώ για δύο ξαπλώστρες και μια ομπρέλα.

Από την πλευρά του, ο Μαουρίτσιο Ρουστινιόλι, πρόεδρος της FIBA, της ιταλικής ομοσπονδίας παραθαλάσσιων θέρετρων, υποστήριξε ότι οι αναφορές για μεγάλες αυξήσεις τιμών είναι παραπλανητικές και ότι όπου υπήρξαν, ήταν μόνο σε μικρό ποσοστό. Τόνισε ότι οι πελάτες, ως αντάλλαγμα, επωφελούνται από υπηρεσίες όπως η ασφάλεια και η φύλαξη των παραλιών από ναυαγοσώστες.

Ωστόσο, η ένωση καταναλωτών Codacons επισημαίνει ότι πλέον η επίσκεψη σε παραθαλάσσια θέρετρα αποτελεί σημαντικό οικονομικό βάρος για τους πολίτες και κατηγορεί τους ιδιοκτήτες των τουριστικών επιχειρήσεων για την έκφραση «κροκοδείλιων δακρύων».

Ενώ οι παραλίες αντιμετωπίζουν πτώση στην τουριστική ζήτηση, οι ορεινές περιοχές όπως οι Δολομίτες παρουσιάζουν σταθερή και σημαντική αύξηση επισκεπτών, με κάποιες τοποθεσίες να ανησυχούν για φαινόμενα υπερτουρισμού.

Άδειες είναι οι ξαπλώστρες και στις παραλίες της Μαγιόρκα.

Η Καταλονία αντιμετωπίζει ένα τεράστιο κύμα υπερτουρισμού, με τους κατοίκους να κάνουν κινήσεις για «επανάκτηση» των παραλιών και διαμαρτυρίες εναντίον της υπερβολικής τουριστικής ανάπτυξης, δείχνοντας την προτίμησή τους σε πιο ήσυχα μέρη.

Η Ένωση Παραχωρήσεων Προσωρινών Υπηρεσιών και Επιχειρήσεων στον Θαλάσσιο-Χερσαίο Δημόσιο Τομέα της Μαγιόρκα (ADOPUMA) έκανε αρνητική εκτίμηση της τουριστικής περιόδου μέχρι στιγμής, προειδοποιώντας για μείωση των εσόδων κατά 20% τον Ιούλιο, σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2024.

Η ένωση επεσήμανε ότι ο Μάιος ήταν ήδη «δυσμενής» λόγω των βροχοπτώσεων, οι οποίες μείωσαν τη χρήση των υπηρεσιών της παραλίας, και ότι η ανάκαμψη δεν έχει επιτευχθεί.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ADOPUMA, Onofre Fornés, η τάση είναι αρνητική από την αρχή της σεζόν: «Τα μειωμένα έσοδα, τα υψηλότερα λειτουργικά έξοδα και η υποτονική ζήτηση για βασικές υπηρεσίες, όπως οι ξαπλώστρες και οι ομπρέλες, έχουν επηρεάσει τον κύκλο εργασιών, για παράδειγμα σε περιοχές όπως η Playa de Muro και το Can Picafort». 

Επισήμανε ότι οι τουρίστες στην παραλία, οι οποίοι είναι οι τακτικοί καταναλωτές των beach bar, αυτοί που κυρίως, νοικιάζουν ξαπλώστρες και ομπρέλες, τείνουν να είναι μέσοι καταναλωτές, οπότε η σημαντική αύξηση των τιμών των ξενοδοχείων και των αεροπορικών εισιτηρίων περιόρισε τη δυνατότητά τους να αγοράζουν συμπληρωματικές υπηρεσίες.

Επιπλέον, σύμφωνα με τον ίδιο, η κατάσταση επιδεινώθηκε από τα ανεύθυνα αρνητικά μηνύματα κατά του τουρισμού, τα οποία, κατά τη γνώμη του, βλάπτουν την αντίληψη που έχουν οι επισκέπτες για τον προορισμό και έχουν άμεσο αντίκτυπο στα έσοδα του τομέα.

Σύμφωνα με την ADOPUMA, τα παραθαλάσσια καταλύματα λειτούργησαν με χαμηλά ποσοστά πληρότητας τον Ιούλιο, τα εστιατόρια είχαν χαμηλότερες επιδόσεις από τις προσδοκίες, ενώ το αυξημένο κόστος προσωπικού και αγαθών πίεσε την κερδοφορία των επιχειρήσεων. Στις αρχές Αυγούστου η πληρότητα παρέμεινε κάτω από τα βέλτιστα επίπεδα.

Πρόκειται για μια πραγματικότητα που αντανακλάται και στις θαλάσσιες δραστηριότητες, όπου οι τουρίστες είναι σαφώς πιο επιφυλακτικοί με τις δαπάνες τους.

Η Ένωση επεσήμανε ότι οι επιχειρήσεις παροχής θαλάσσιων δραστηριοτήτων σε περιοχές όπως η Cala Millor παρατήρησαν ότι πολλοί τουρίστες περιμένουν μέχρι την τελευταία ημέρα των διακοπών τους για να κάνουν κράτηση για δραστηριότητες, γεγονός που, κατά τη γνώμη τους, δείχνει μια σαφή συγκράτηση των δαπανών, σε σύγκριση με τις προηγούμενες περιόδους. Σύμφωνα με τον κ. Fornés, η κατάσταση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη γενικευμένη εικόνα μιας επιτυχημένης τουριστικής περιόδου.

«Αν και η πληρότητα των ξενοδοχείων μπορεί να είναι υψηλή, η ζήτηση για συμπληρωματικές υπηρεσίες παρουσιάζει πτωτική τάση που έχει σημαντικό αντίκτυπο σε έναν επιχειρηματικό τομέα ο οποίος δημιουργεί χιλιάδες άμεσες θέσεις εργασίας ετησίως», τόνισε χαρακτηριστικά.

Συνολικά, η ADOPUMA κάλεσε τις αρχές να λάβουν μέτρα για τον έλεγχο της αύξησης των τουριστικών τιμών, την αντιμετώπιση της τουρισμοφοβίας και τη διατήρηση της αγοραστικής δύναμης των παραδοσιακών τουριστών, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του τομέα και η ποιότητα του προορισμού.