Η Gen Z γράφει ξανά τους κανόνες στους εργασιακούς χώρους

Μπορεί να λένε ότι η νέα γενιά είναι η «πιο δύσκολη για να δουλέψεις μαζί της», ότι οι 25άρηδες εργαζόμενοι είναι «τεμπέληδες» και «το μόνο που ξέρουν να κάνουν είναι να γκρινιάζουν», αλλά η αλήθεια είναι ότι η Gen Z απλά, προσπαθεί να θέσει τα δικά της όρια στους χώρους εργασίας.

Τα παιδιά της τεχνολογίας, που έχουν μεγαλώσει από το δημοτικό με το κινητό στα χέρια, κάπου ανάμεσα στο εκτοξευμένο κόστος ζωής, τον πληθωρισμό, μίας πανδημίας, μίας κλιματικής αλλαγής, μίας παγκόσμιας κοινωνικο-οικονομικής κρίσης και μερικούς πολέμους – κάνει την προσπάθειά της να αλλάξει ολοκληρωτικά το μέλλον της εργασίας, φωνάζοντας τα «θέλω» της πιο δυνατά από πότε και αναγκάζοντας τους εργοδότες να συμμορφωθούν, αλλιώς θα πρέπει να προετοιμαστούν γιατί θα χάσουν τα πιο πολύτιμα ταλέντα τους.

Η Ζ λέει «όχι» στους χαμηλούς μισθούς και τις περιορισμένες προοπτικές, θέλει η δουλειά της να αναγνωρίζεται και να αμείβεται όπως της αρμόζει, προτιμά τα zoom calls, το υβριδικό και το remote, βάζει σε προτεραιότητα την ψυχική υγεία και την ισορροπία προσωπικής ζωής – εργασίας, δεν φοβάται την αλλαγή και μπορεί εύκολα να παραιτηθεί όταν οι αξίες του εργασιακού χώρου δεν συμβαδίζουν με τις δικές της.

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία από το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, σε συνεργασία με την εταιρεία ALCO, με την  πανελλαδική έρευνα «Νέοι και Εργασία 2025», που εξετάζει τη στάση της Generation Z (νέοι έως 29 ετών) απέναντι στην εργασία, στην εκπαίδευση και στο μέλλον. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2025, σε πανελλαδικό δείγμα 1.500 εργαζόμενων νέων, και σκιαγραφεί μια γενιά που εργάζεται, που διεκδικεί αξιοπρέπεια και προοπτική μέσα σ΄ ένα περιβάλλον επισφάλειας και εξάντλησης.

Χαμηλοί μισθοί, οικονομική ανασφάλεια, «ζητείται» η αυτονομία

Η νέα γενιά δεν έχει τα ίδια όνειρα με τις προηγούμενες. Ξέρει ότι δεν θα αποκτήσει σπίτι στα 30, αλλά θα προσπαθεί με χίλια ζόρια και τρεις δουλειές να πληρώσει το νοίκι ενός διαμερίσματος 50 τετραγωνικών, τους εκτοξευμένους λογαριασμούς και το σούπερ μάρκετ. Για μερικούς, η εγκατάλειψη του πατρικού σπιτιού είναι απλά ανέφικτη και η οικονομική εξάρτηση από την οικογένεια θεωρείται αναγκαία.

Πρόκειται για μία γενιά, που παρά το γεγονός ότι εργάζεται – χωρίς οικονομική ή ψυχολογική ανταμοιβή – παραμένει εγκλωβισμένη, ψάχνοντας απεγνωσμένα την ανεξαρτησία.

Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ, μόλις το 20% των νέων εργαζόμενων ζουν μόνοι τους. Το 45% των νέων εξακολουθεί να ζει με την οικογένειά του (το ποσοστό αυτό γι αυτούς που εργάζονται με μερική απασχόληση ανεβαίνει στο 65%) και το 30% με φίλο ή σύντροφο. Μόλις το 30% συμβάλλει οικονομικά στο ενοίκιο ή στα έξοδα στέγασης.

Το 70% δηλώνει ότι τα εισοδήματά του δεν επαρκούν για τις βασικές ανάγκες και το 62% αναγνωρίζει οικονομική εξάρτηση από τους γονείς.

«Ναι» στην τηλεργασία, «όχι» στο in- house – Η τεχνολογία ως πυλώνας επιχειρηματικότητας

Η Ζ παίζει την τεχνολογία στα χέρια. Αλίμονο, έχει μεγαλώσει «βυθισμένη» στις οθόνες, επηρεάζει την pop κουλτούρα με τρόπους που δεν έχουμε ξαναδεί, νιώθει άνετα με την Τεχνητή Νοημοσύνη, τα ψηφιακά εργαλεία και τον αυτοματισμό.

Γι’ αυτό και οι περισσότεροι αρνούνται τη δουλειά γραφείου 9:00 με 5:00 και αναζητούν την υβριδική ή remote εργασία. Οι ψηφιακοί νομάδες, δουλεύουν από όπου θέλουν, είτε αυτό είναι η καφετέρια δίπλα στο σπίτι τους, ένα ελληνικό νησί ή στο γραφείο, με δική τους επιλογή.

Η τεχνολογία έχει λειτουργήσει ως βασικός πυλώνας για την επιχειρηματικότητα της νέας γενιάς. Έκθεση διαπίστωσε ότι οι μισοί από τους νέους της Ζ φιλοδοξούν να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση μέσα από τα social media, όπως το Tik Tok και το Instagram – εργαλεία που έχουν τροφοδοτήσει αυτήν την τάση, προσφέροντας εργαλεία για τη δημιουργία εσόδων από τη δημιουργικότητα και την προσέγγιση παγκόσμιου κοινού, με ελάχιστη αρχική επένδυση.

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες γενιές, η νέα γενιά βλέπει την παραδοσιακή απασχόληση ως μία μόνο από τις πολλές επιλογές που έχει στο πιάτο της. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση για την ευημερία στον χώρο εργασίας, η Generation Z είναι η μόνη γενιά που δίνει προτεραιότητα στην ευελιξία ως προς το πού και πότε θα εργαστεί. Με την ευελιξία που προσφέρει η μερική απασχόληση, η Ζ νιώθει την άνεση να διαφοροποιήσει τις ροές εισοδήματός της – μία ευρύτερη μετατόπιση: ότι η εργασία πρέπει να προσαρμόζεται στη ζωή και όχι το αντίθετο.

Ποιος ξέρει τι γράφει πάνω στο πτυχίο;

Τις γνώσεις, τις ψηφιακές δεξιότητες και τη δημιουργικότητα των νέων αποφοίτων, η ελληνική αγορά εργασίας δεν έχει ιδέα πως να τις διαχειριστεί.

Γι, αυτό η Ζ άλλο σπουδάζει και αλλού καταλήγει να δουλεύει. Ένα τεράστιο πρόβλημα ειδικά στην ελληνική αγορά εργασίας είναι χαμηλή οργανωσιακή και τεχνολογική πυκνότητα, η οποία οδηγεί τους νέους στην αποσύνδεση της απασχόλησης από τη γνώση και σε μία διπλή παγίδα: υποαπασχόληση και απαγοήτευση.

Η Generation Z είναι η πιο μορφωμένη αλλά λιγότερο ενταγμένη γενιά στην παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Βάσει της έρευνας το Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ, το 38% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι η εργασία τους δεν σχετίζεται με τις σπουδές ή την κατάρτισή τους. Το 49% δηλώνουν ότι η εκπαίδευσή τους δεν τους προετοίμασε επαρκώς για την αγορά εργασίας. Το 86% δηλώνει ισχυρή διάθεση για συνεχιζόμενη μάθηση. Το 65% δηλώνει ότι αισθάνεται μεγάλη επάρκεια σε ό,τι αφορά τις αναγκαίες ψηφιακές δεξιότητες για την εργασία του. 

Η ψυχική υγεία είναι «in», το εργασιακό burn-out είναι «out»

Μεγάλωσε βλέποντας τους γονείς και τους παππούδες να συμμετέχουν στην κουλτούρα του «grind», πριν καν αυτή υπάρξει. Και όσο η Gen Z ακούει «που να ήξερες πόσο σκληρά δουλεύαμε εμείς στα χρόνια μας, δεν τα είχαμε όλα στο πιάτο», τόσο περισσότερο βάζει στόχο να μην χάσει την ισορροπία προσωπικής ζωής και εργασίας.

Σε έναν κόσμο που κυριαρχούν οι απλήρωτες υπερωρίες και η πίεση της απόδοσης, το εργασιακό burn out και η κατάρρευση της ψυχικής ανθεκτικότητας είναι μονόδρομος. Οι νέοι εργάζονται περισσότερο αλλά νιώθουν λιγότερο συνδεδεμένοι με αυτό που κάνουν, με την ποιότητα της εργασίας να μετατρέπεται σε κρίσιμο παράγοντα της ψυχικής υγείας.

Σύμφωνα με την έρευνα, το 62% δηλώνει ότι η εργασία επηρεάζει αρνητικά την προσωπική του ζωή. Το 60% δηλώνει ότι βιώνει εξουθένωση στην εργασία του ενώ το 46% αισθάνεται ότι η δουλειά του επιβαρύνει την υγεία ή τον ύπνο του. Η θετική ισορροπία ζωής–εργασίας καταγράφεται ιδιαίτερα χαμηλά στο 21%. Η συνολική ικανοποίηση από την εργασία κυμαίνεται στο 35%, ενώ άγχος – στρες δηλώνει ότι αντιμετωπίζει το 53%.

Αυτή η γενιά αναμένει από τους εργοδότες να ενδιαφέρονται για την ευημερία τους, με το 60% να το αναφέρει ως κρίσιμο παράγοντα για την ικανοποίησή τους από την εργασία.

Οι αξίες του εργασιακού χώρου

Λόγω της κατάρτισής τους, τις γνώσεις τους για ό,τι συμβαίνει στον κόσμο, τις απόψεις τους για τα σύγχρονα εργασιακά ζητήματα και πολιτισμικές αλλαγές, η Gen Z γνωρίζει τις αξίες της και θέλει να τις βλέπει να αντικατοπτρίζονται παντού γύρω τους – και ο εργασιακός χώρος δεν αποτελεί εξαίρεση.

Η Ζ νοιάζεται για την εταιρική κουλτούρα, τις αξίες που αντιπροσωπεύει, πόσο ποικιλόμορφη και περιληπτική είναι, τον τρόπο λειτουργίας της, ποιον και τι υποστηρίζει. Δεν δέχεται ρατσισμό, σεξισμό και ανισότητες. Εισάγει ένα νέο αξιακό παράδειγμα εργασίας, με κύριους άξονες την αυθεντικότητα, τη δημιουργικότητα και τη συναισθηματική ισορροπία.

Η εργασία δεν έχει πια τον ρόλο της απλής επιβίωσης, αλλά μετατρέπεται σε έναν χώρο αυτοπροσδιορισμού. Η Ζ θέλει να βρίσκει νόημα σε αυτό που κάνει για 8 ώρες την ημέρα, να μπορεί να εκφραστεί, να εξελιχθεί και να ανελιχθεί.

Τα στοιχεία του ΓΣΕΕ δείχνουν ότι η ψυχική υγεία προηγείται της οικονομικής ασφάλειας από το 70%, ενώ για το 73% η εργασία οφείλει να έχει νόημα και πέρα από την αμοιβή. Ένα 47% θεωρεί την εργασία πηγή ταυτότητας και αυτοεκτίμησης. Το 44% θα ήταν πρόθυμο να αλλάξει εργασία εφόσον αυτή δεν θα τον εξέφραζε, ακόμη και αν αυτό σήμαινε την απώλεια εισοδήματος.

Μόνο το 36% δηλώνει ότι η εργασία του, του επιτρέπει να αναπτύσσει πρωτοβουλίες και να εκφράζει ιδέες, ενώ η δημιουργικότητα στην εργασία αναγνωρίζεται και επιβραβεύεται μόνο σε ένα ποσοστό 24%.

Ένα 72% δηλώνει ότι επιθυμεί να εργάζεται σε επιχειρήσεις που σέβονται το περιβάλλον και την κοινωνία. Ωστόσο, 65% δηλώνουν ότι θα αποδέχονταν άτυπη – “μαύρη” εργασία αν δεν υπήρχε άλλη επιλογή.

Τι δείχνει το μέλλον;

Μία γενιά μορφωμένη, ευαίσθητη και αξιακά ώριμη προσπαθεί με νύχια και με δόντια να αλλάξει τους κανόνες ενός καθεστώτος χαμηλών προσδοκιών και δομικής αβεβαιότητας.

Οι εργοδότες δεν πρέπει να φοβούνται αλλά να ανυπομονούν για νέες προοπτικές, οι οποίες δεν μπορούν να έρθουν χωρίς αναβάθμιση των μισθών, ενίσχυση της σταθερότητας, επένδυση στην ψυχική υγεία και τη μάθηση.

Η Γενιά Z δεν διεκδικεί απλά μια δουλειά: επιζητά ένα μέλλον με νόημα και δικαιοσύνη.