Ημερομηνίες σταθμοί του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος στην Ελλάδα

Με αφορμή των μήνα ορατότητας των ΛΟΑΤΚΙ ετοιμάσαμε ένα παγκόσμιο αλλά και ένα εθνικό χρονολόγιο με τις ημερομηνίες σταθμούς της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.

Θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε δεκάδες σελίδες αλλά για την οικονομία του χώρου επιλέχθηκαν μερικοί σημαντικοί σταθμοί που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και ενδυνάμωση του κινήματος.

1950 – 1960

1951 Η ομοφυλοφιλία καθίσταται νόμιμη και δεν διώκεται στην Ελλάδα παρ’όλα αυτά κάποιοι νόμοι στοχοποιούν τους ΛΟΑΚΙ οι οποίοι δεν είναι κοινωνικά αποδεκτοί.

1970

Ο Ηλίας Πετρόπουλος εκδίδει το Λεξικό Καλιαρντά. Τα καλιαρντά είναι η  αργκό των τρανς γυναικών και ομοφυλοφίλων αντρών. Εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1940 από την ανάγκη των ομοφυλόφιλων για έναν κώδικα επικοινωνίας μεταξύ τους, χωρίς να τους αντιλαμβάνεται το εχθρικό περιβάλλον, που τότε επικρατούσε. Για τα Καλιαρντά ο Ηλίας Πετρόπουλος καταδικάστηκε και φυλακίστηκε από την Χούντα το 1972. 

Το Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλοφίλων Ελλάδας (ΑΚΟΕ) δημοσιεύει την ιδρυτική του διακήρυξη και στις 25 Απριλίου 1977  πραγματοποιεί την πρώτη εκδήλωση διαμαρτυρίας στο θέατρο Λουζιτάνια με κεντρική ομιλήτρια την Μπέττυ Βακαλίδου. Αυτή θα είναι η γέννηση του ΛΟΑΤΚΙ κινήματος στην Ελλάδα.  Την Άνοιξη  του 1978 κυκλοφορεί το πρώτο τεύχους του πρώτου ΛΟΑΤΚΙ εντύπου στην χώρα με τίτλο ΑΜΦΙ από την λέξη Αμφισβήτηση. 

Ο Ηρακλής Δούκας δημιουργεί το θρυλικό «Banal» το πρώτο bar με Drag Show στην Ελλάδα στα Ευρωπαϊκά πρότυπα της εποχής ανοίγοντας τον δρόμο για να δημιουργηθούν τα Gay, Lesbian Bar όπως τα γνωρίζουμε σήμερα.

1980

Φθινόπωρο 1979 – Άνοιξη 1980 Γεννιέται το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα στην Θεσσαλονίκη με την δημιουργία του Α.Μ.Ο.Θ (Απελευθερωτικό Μέτωπο Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης) 1979  και του Κ.Σ.Α (Κίνημα Σεξουαλικής Απελευθέρωσης) 1980 το οποίο  εκδίδει με πρωτεργάτη τον αείμνηστο  σκηνοθέτη – ηθοποιό Αχιλλέα Ψαλτόπουλο το περιοδικό “Μπανάνες” το οποίο κατασχέθηκε με το νόμο περί ασέμνων με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσει μόνο ένα τεύχος.

1980 Η Αλόμα πραγματοποιεί τα πρώτα Καλλιστεία Τραβεστί (όπως ονομάστηκαν τότε) το 1988 στην Θεσσαλονίκη, γύρισε ταινίες σκληρού πορνό («Το σπίτι της μαντάμ Αλόμα», «Τα καμάκια των τραβεστί»  «Οι βλάχοι προτιμούν τραβεστί») με δική της σκηνοθεσία, σενάριο, παραγωγή, καθώς και τα Νυχτολούλουδα ένα χαμένο φίλμ που έκτοτε αναζητείται και προσπάθησε να κατέβει στις εκλογές με δική της παράταξη το ΠΑ.Κ.Ι Πανελλήνιο Κίνημα Ισότητας. Πρωτοστάτησε στους αγώνες των τράνς αργότερα όμως έγινε ο φόβος και ο τρόμος των κοριτσιών και φυλακίστηκε για μια σειρά εκβιασμούς και παραβατικές πράξεις. Γνωστή είναι η κόντρα της με τον Κώστα Ταχτσή ο οποίος την αναφέρει στο βιβλίο του «Το φοβερό βήμα».

1981 Κυκλοφορεί το περιοδικό Κράξιμο από την τρανς εκδότρια Πάολα Ρεβενιώτη

6-7 Νοεμβρίου 1982 Πραγματοποιείται το πρώτο συνέδριο με τίτλο «Σεξουαλικότητες και πολιτική» στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.

1983 Το περιοδικό Κράξιμο μηνύεται από πρώην διοικητή της Ασφάλειας ως πορνογράφημα. Η εκδότρια Πάολα καταδικάζεται  σε τετράμηνη φυλάκιση κι ένα μεγάλο χρηματικό πρόστιμο, η φυλάκισή της, όμως, αποφεύχθηκε χάρη στην άμεση κινητοποίηση των ομοφυλοφιλικών οργανώσεων του εξωτερικού, καθώς και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η υπόθεση είχε απασχολήσει και τη Διεθνή Αμνηστία.

Το 1987 το ΑΚΟΕ διαλύεται ενώ το ΑΜΦΙ σταματά την κυκλοφορία του το 1990.

Μάιος 1988 Ιδρύεται η  Ελληνική Ομοφυλοφιλική Κοινότητα (ΕΟΚ) για να καλύψει το κενό που άφησε η παύση του ΑΚΟΕ  αλλά σταματάει τις δραστηριότητες της το 2008.

1988 Ο ακτιβιστής Νίκος Χατζητρύφων μέσω μίας αγγελίας στο περιοδικό  «Σχολιαστής»  καλεί για την ίδρυση ΛΟΑΤΚΙ ομάδας. Στην αρχική συνάντηση βρέθηκαν τέσσερα αγόρια και μια κοπέλα.  Αυτή θα είναι η γέννηση της Ο.Π.Ο.Θ  – Ομάδα πρωτοβουλίας Ομοφυλοφίλων Θεσσαλονίκης που θα συνεδριάσει για πρώτη φορά την Κυριακή 27 Νοεμβρίου 1988. 

Μάρτιος 1989 Κάθε Κυριακή 6-8μ.μ η ΟΠΟΘ πραγματοποιεί εκπομπές στον αντιεξουσιαστικό ραδιοφωνικό σταθμό «Ράδιο κιβωτός». 

1990

Ιούλιος 1990  Η ΟΠΟΘ ξεκινάει την έκδοση του πρώτου ΛΟΑΤΚΙ free press της Ελλάδος με τίτλο «Πόθος»

Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 1991 Πραγματοποιείται ημερίδα με τίτλο «Η ομοφυλοφιλία στην κοινωνία» στην Αίθουσα του Συλλόγου αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης με ομιλητές μεταξύ άλλων τους Γρηγόρη Βαλλιανάτο, Κώστα Μπαιρακτάρη, Ντίνο Χριστιανόπουλο.

3 Οκτωβρίου 1995  Παίρνεται η απόφαση για την ίδρυση του σωματείου «Σύμπραξη Κατά της Ομοφυλοφοβίας» από τους Οδυσσέα Αναστασόπουλο, Σπύρο Βαρβέρη, Βαγγέλη Διαμαντή και Νίκο Χατζητρύφωνα. 

11 Νοεμβρίου 1996 Ιδρύεται η «Σύμπραξη κατά της Ομοφυλοβοφίας» που στην συνέχεια θα μετονομαστεί σε «Σύμπραξη για το φύλο» ονομασία που κρατά μέχρι σήμερα.

30 Ιουλίου 1996  Έκδοση του πρώτου τεύχους του περιοδικού Βιταμίνη Ο από την Σύμπραξη κατά της Ομοφυλοφοβίας.

20 Μαρτίου 1996 Ημερίδα στο Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης  με θέμα «Ομοφυλοφιλικός Γάμος» που πραγματοποιεί η Σύμπραξη κατά της Ομοφυλοφοβίας με ομιλητές την επ. καθ. Τμ. Νομικής ΑΠΘ Θ. Παπαζήση, την Λέκτορα Τμ. Ψυχολογίας Α. Στογιαννίδου και τον Θεολόγο Στ. Σακελίωνα

1997 Ο Πώλ Σοφιανός εκδίδει το περιοδικό DEON δημιουργεί το gaygreece.gr και τα πρώτα καλλιστεία Μr Gay Hellas με τα οποία δραστηριοποιείται μέχρι τον πρόωρο χαμό του το 2013.  

12-14 Μαρτίου 1999 Διοργάνωση  του «1ου Πανοράματος Ομοφυλοφιλικών Ταινιών»  από την Σύμπραξη με υπεύθυνους τον Γιώργο Τσιτιρίδη και τον Νικο Χατζητρύφων στο Ολύμπιον σε συνεργασία με την Γενική γραμματεία Νέας Γενιάς και το «Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης». Πρόκειται για το πρώτο Φεστιβάλ ΛΟΑΤΚΙ ταινιών που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα και το μακροβιότερο ως σήμερα. Υπήρξε ο προπομπός του βραβείου Mermaid που απονέμει το Φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την καλύτερη ταινία ΛΟΑΤΚΙ περιεχομένου. 

2000

2003  Η Ελλάδα θα ζήσει το δικό της Stonewall. Σε επιχείρηση της αστυνομίας στο club «Spices», γίνονται προσαγωγές που οδηγούν στη σύλληψη έξι ατόμων. Ακολουθούν έφοδοι σε σπίτια και δημόσια διαπόμπευσή  σε εφημερίδες και εκπομπές, όπως της Τατιάνας Στεφανίδου η οποία κατονομάζει και δίνει τα στοιχεία τους στην δημοσιότητα. Το αποτέλεσμα είναι η  αυτοκτονία ενός από τους συλληφθέντες στο κελί του. Αυτό το συμβάν οδηγεί σε συσπείρωση του κινήματος στην Αθήνα και την γέννηση της ανάγκης για ένα Pride στην Αθήνα. 

2003 Δημιουργείται το Σωματείο Αλληλεγγύης Τραβεστί – Τρανσέξουαλ (ΣΑΤΤΕ) το οποίο εκδίδει το περιοδικό «Transexual Βήμα». 

2003 Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης επιβάλλει στο Mega πρόστιμο 100 χιλιάδων ευρώ για την προβολή σκηνής που δείχνει δύο άντρες να φιλιούνται στην σειρά «Κλείσε τα μάτια» του Χριστόφορου Παπακαλιάτη, Το πρόστιμο ακυρώθηκε ύστερα από μερικά χρόνια. 

2003 Κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του περιοδικού Antivirus του μακροβιότερου στην Ελλάδα το οποίο κυκλοφορεί μέχρι και σήμερα ενώ διατηρεί την ιστοσελίδα avmag.gr 

2004 Δημιουργείτε η Π.Ο.Ε.Κ (Πρωτοβουλία Ομοφυλόφιλων Ενάντια στη Καταπίεση) από λεσβίες και ομοφυλόφιλους του Σ.Ε.Κ και του ευρύτερου αριστερού χώρου και κυκλοφορεί το δικό της περιοδικό την «Απελευθέρωση» που σταμάτησε το 2007 εκδίδοντας 6 τεύχη.

2004 Δημιουργείται ο Πολύχρωμος Πλανήτης ο πρώτος και μοναδικός ΛΟΑΤΚΙ εκδοτικός οίκος, από την  Μαρίνα Γαλανού και τον σύντροφό της Θάνο Βέσση ο οποίος και συνεχίζει την λειτουργία του μετά τον πρόωρο θάνατο της. 

17 Απριλίου 2004 Ιδρύεται η ΟΛΚΕ Ομοφυλοφιλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας

25 Ιουνίου 2005 Πραγματοποιείται το πρώτο Pride στην Αθήνα στην πλατεία Κλαυθμώνος.  

Ιούνιος  2008 Ο δήμαρχος Τήλου Α. Αλιφέρης προχωρά στη σύναψη πολιτικού γάμου μεταξύ δύο ομόφυλων ζευγαριών, εκμεταλλευόμενος την απουσία διευκρίνισης στον Αστικό Κώδικα τού φύλου των μελλονύμφων σε έναν πολιτικό γάμο. Η Ευαγγελία Βλάμη, η Όλγα Μαρί Καρποδίνη, ο Δημήτρης Τσαμπρούνης και ο Θέμης Κατσαγιάννης σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος, κατανοώντας πλήρως τη σημασία της πράξης τους. Πολεμήθηκαν πολύ και από πολλούς κι όμως οι πέντε πρωταγωνιστές της ιστορικής αυτής στιγμής δεν έκαναν χιλιοστό πίσω. Σήμερα δυστυχώς οι 3 από αυτούς δεν βρίσκονται εν ζωή για να δουν πως οι πράξεις τους απέδωσαν καρπούς.

Οκτώβριο 2008 Κυκλοφορεί το Θεσσαλονικιώτικο free press περιοδικό Screw από τους Αντρέα Ιωαννίδη, Άρη Μπατσιούλα, Γιώργο Τσιτιρίδη, Νίκο Θεοδώρου το πρώτο περιοδικό της Θεσσαλονίκης που θα σπάσει τα σύνορα της πόλης, θα συζητηθεί σε όλη την Ελλάδα και θα αποτελέσει την αφορμή για τα επερχόμενα κινήματα της πόλης.

2009 Ιδρύεται η Θετική Φωνή ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος, με σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων των οροθετικών ατόμων, την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του HIV/AIDS, καθώς και τον περιορισμό των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεών του στην Ελλάδα.

Μάρτιος  2010 Ιδρύεται το  Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) με πρόεδρο την ακτιβίστρια Μαρίνα Γαλανού. 

2010- σήμερα

Φεβρουάριος 2011 Kκυκλοφορεί το τεύχος του περιοδικού Screw με συνέντευξη του νέου Δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη  προς τον Γιώργο Τσιτιρίδη στην οποία δεσμεύεται να στηρίξει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός Pride στην Θεσσαλονίκη δημιουργώντας σάλο σε όλα τα ΜΜΕ. 

1 Σεπτεμβρίου 2011 Πραγματοποιείται η πρώτη συνάντηση για την δημιουργία Pride στην Θεσσαλονίκη έπειτα από προτροπή του ακτιβιστή και συντάκτη του Screw Γιώργου Τσιτιρίδη. Οι πρώτες συναντήσεις θα πραγματοποιηθούν στο club Εn ola και στην συνέχεια στους χώρους της Αντιρατσιστικής Πρωτοβουλίας Θεσσαλονίκης.  Η ανακοίνωση που τάραξε τα νερά της πόλης έλεγε: «Κάλεσμα για τη δημιουργία του Thessaloniki Pride την άνοιξη του 2012: Η πρώτη συνάντηση είναι την Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου στις 6 η ώρα στο en ola club Βαλλαωρίτου 19 στον δεύτερο όροφο και είναι ανοιχτή για όλους όσους επιθυμούν να συμμετέχουν στην πραγματοποίηση του Thessaloniki pride. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε είτε με email είτε τηλεφωνικά στο, με τον Γιώργο Τσιτιρίδη. Διαδώστε το σε άτομα που μπορεί να τους ενδιαφέρει».

23 Ιουνίου 2012 Πραγματοποιείται το 1ο Thessaloniki Pride από το σωματείο  Thessaloniki Pride (τα πρώτα δύο χρόνια σε συνδιοργάνωση με τη Homophonia Thessaloniki Pride)   στον πεζόδρομο της Αγίας Σοφίας μέσα σε ένα κλίμα συμπαράστασης αλληλεγγύης αλλά και διαμαρτυριών από παραθρησκευτικές και εθνικιστικές οργανώσεις και τις αγρυπνίες που διοργανώνει η μητρόπολη Θεσσαλονίκης. Από την επόμενη κιόλας χρονιά θα μεταφερθεί στο Λευκό Πύργο. 

Μάρτιος 2014 Ανοίγει στο κέντρο της πόλης  το Thess Checkpoint από την Θετική Φωνή και προσφέρει μέχρι και σήμερα δωρεάν εξετάσεις για ΣΜΝ, πραγματοποιεί δράσεις, street work και ενημερωτικές ημερίδες. 

26 -27 Ιουνίου 2015 Πραγματοποιείται το πρώτο Pride στο Ηράκλειο. Ακολουθούν η Πάτρα το 2016 και τα  Χανιά το 2023. 

23 Δεκεμβρίου 2015 Η  Βουλή υπερψήφισε με 193 ψήφους (56 κατά και 51 απουσίες), το νόμο περί επέκτασης του συμφώνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια. Μια ιστορική ημέρα για το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα στην Ελλάδα.

2016-2017 Δημιουργείται  το RADical Pride που θα μετονομαστεί σε REclaim PRIDE – Thessaloniki, το πρώτο Αυτοργανωμένο  Pride στην Ελλάδα  που φέτος έκλεισε τα 8 του χρόνια.

2017 Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Νόμος 4491/2017 για τη Νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Σύμφωνα με το νέο νόμο, το πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της ταυτότητας φύλου του ως στοιχείου της προσωπικότητάς του και δικαίωμα στο σεβασμό της προσωπικότητάς του με βάση τα χαρακτηριστικά φύλου του (άρθρο 1).

21 Σεπτεμβρίου 2018 O  ακτιβιστής  Ζαχαρίας (Ζακ) Κωστόπουλος ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου από ιδιοκτήτη Κοσμηματοπωλείου στο κέντρο της Αθήνας. Ο θάνατος του Ζακ ευαισθητοποίησε πολλούς πολίτες και ενίσχυσε τις εκκλήσεις για να δοθεί τέλος στο μίσος έναντι των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. 

17 Μαρτίου 2021 Mε απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη συστάθηκε η Επιτροπή σύνταξης Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Ελλάδα

15 Φεβρουαρίου 2024 Η  Ελλάδα έγινε η 37η χώρα στον κόσμο και η πρώτη ορθόδοξη που αναγνώρισε την ισότητα στο γάμο, εισάγοντας τον κανόνα ότι ο γάμος συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων ίδιου ή διαφορετικού φύλου.

20 -29 Ιουνίου 2024 Η Θεσσαλονίκη πραγματοποιεί το EuroPride για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

19 Μαΐου 2025 Ξεκινά επίσημα και στην Ελλάδα η δωρεάν χορήγηση της Prep (προφυλακτική αγωγή για τον HIV)

 30 Μαΐου 2025 Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατά πλειοψηφία έκρινε ότι είναι συνταγματική η σύναψη γάμου με πρόσωπα του ίδιου φύλου, όπως αυτή θεσπίστηκε με το νόμο 5089/2024, κάτι που έχει ως συνέπεια να επεκτείνεται το δικαίωμα υιοθεσίας και στα ομόφυλα έγγαμα ζευγάρια ή τα ζευγάρια που έχουν συνάψει σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης.