Συνέντευξη Μαρία Καρυστιανού: Φόβο δεν αισθάνθηκα ξανά από τη στιγμή που έμαθα πως έφυγε το κορίτσι μου

Αρχικές εικόνες: Eurokinisi/Illustrations: Parallaxi

Αναμφίβολα είναι το πρόσωπο της χρονιάς. Ο διαρκής αγώνας της για την αλήθεια, σε μια από τις πιο σκοτεινές και δυσώδεις εγκληματικές υποθέσεις των τελευταίων δεκαετιών, που στοίχισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους  και κλόνισε την εμπιστοσύνη μιας χώρας απέναντι στην διάθεση της Πολιτείας για δικαιοσύνη και δικαίωση του δημοσίου αισθήματος, την κατέστησε ένα σύμβολο που στα μάτια ενός ολόκληρου κόσμου τόνωσε την πίστη στον αγώνα για ένα καλύτερο αύριο.

Γράφτηκαν για κείνη χιλιάδες λέξεις και πολεμήθηκε επίσης με άγριο τρόπο καθώς η μαχητικότητα και αποφασιστικότητα της την έκαναν στόχο.

Μίλησα με την Μαρία Καρυστιανού λίγες μέρες μετά την μεγάλη συναυλία της Αθήνας.

-Σε τι φάση σας βρίσκω; Ο αγώνας για δικαιοσύνη μοιάζει να παραμένει για εσάς η φλόγα που σας κρατά σε εγρήγορση.

Δεν ξέρω αν το ορθό είναι να το ονομάσω εγρήγορση ή ανάγκη. Είναι ο μόνος μηχανισμός επιβίωσης που λειτουργεί σε μένα. Σίγουρα σε αυτό βοηθάει το ότι έχει αποτέλεσμα. Πάντα βρίσκουμε κάτι. Και κάπως έτσι προχωράει η έρευνα. Το πιο δύσκολο σε όλα αυτά είναι να διαχειριστούμε ψυχολογικά την αδιαφορία και την αντίσταση του ανακριτή. Το νιώθουμε όμως, ότι ο αγώνας μας δεν είναι εις μάτην. Θα τα καταφέρουμε.

-Τι σας έμαθε αυτός ο ενάμισης μαρτυρικός χρόνος από την 28η Φεβρουαρίου του 2023;

Να παλεύω για τα παιδιά μου. Για εκείνο που δεν είναι στη ζωή αλλά και για το άλλο μου παιδί που είναι ζωντανό. Αυτό είναι το ασύλληπτο. Ό,τι μου σκότωσε το ένα παιδί μπορεί να σκοτώσει και το άλλο. Η ανοχή μου στην ατιμωρησία και τη διαφθορά δεν υπάρχει πια. Έμαθα να διακρίνω το άδικο, να εργάζομαι για το δίκαιο και να ζήτω βοήθεια. Επίσης, όλο αυτό το διάστημα έμαθα ότι υπάρχει αγάπη τριγύρω μας και μας έρχεται από εκεί που δεν το περιμένουμε!

-Πριν τη δική σας τραγωδία, σας είχε απασχολήσει το θέμα δικαιοσύνη, κοινωνικοί αγώνες, μάχομαι ένα ανίκητο σύστημα;

Πάντοτε. Από τότε που με θυμάμαι, στεκόμουν από την πλευρά που ένιωθα να υπάρχει περισσότερη αλήθεια. Με ενοχλούσε πάντα η αδικία και το λάθος. Μετά από ένα τέτοιο γεγονός δε θα φανταζόμουν να κάνω κάτι άλλο. Συμμετέχω σε αυτό που κάνω 100%. Με όλα μου τα κύτταρα, όλη μου την ψυχή. Ακούραστα. Αισθάνομαι ότι ο αγώνας μου ξεκίνησε χθες.

-Λένε πώς ο χρόνος λειτουργεί παρηγορητικά σε μια απώλεια. Λειαίνει τον πόνο. Ισχύει στη δική σας περίπτωση;

Ο πόνος δεν έχει αλλάξει, χειρότερος μόνο γίνεται. Ο πόθος για το δίκαιο στην περίπτωσή μας είναι αυτό που με κρατά… Όμως δεν μπορώ να το ονομάσω παρηγοριά, δυστυχώς. Και ο δικός μου πόνος δεν έχει τόση σημασία, μπροστά στο φρικτό θάνατο που έζησε το παιδί μου, πριν κλείσει τα 20 της χρόνια.

-Πόσο εύκολο είναι να παραμείνουν συγγενείς 57 ανθρώπων σε μια κοινή γραμμή πλεύσης;

Στο δικό μου μυαλό φαίνεται απλό διότι, η δικαίωση είναι ο τελικός σκοπός. Προφανώς δεν είναι εύκολη η συνεργασία αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Η ουσία είναι να είμαστε όλοι μαζί και να εργαζόμαστε με διαφορετικούς τρόπους αλλά προς τον ίδιο σκοπό. Μπορώ να καταλάβω τη διαφορετική οπτική των ανθρώπων. Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές αντιδράσεις στην ανακάλυψη στοιχείων και αληθειών. Αυτό είναι και το κοινό σημείο αναφοράς που μας ενώνει. Όλοι μας, είχαμε άλλες ζωές πριν απ’ την 28η Φεβρουαρίου και είναι φυσικό και επόμενο, ο κάθε ένας από εμάς να έχει μάθει να παλεύει διαφορετικά την πραγματικότητα.

Υπάρχουν βέβαια και κάποιες δημόσιες αναίτιες επιθέσεις που στην πραγματικότητα σκοπό έχουν να στιγματίσουν μια προσπάθεια και να αποδομήσουν συγγενείς και οι οποίες είναι ύποπτες. Πρόσφατα, ο Σύλλογος και εγώ δεχτήκαμε τέτοιες επιθέσεις. Η πρώτη αφορούσε το ότι δεν είναι νόμιμος ο Σύλλογος, κάτι που πολύ εύκολα μπορούσε να αποδειχθεί ψευδές και πραγματικά, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τη σκοπιμότητα αυτής της κίνησης. Η δεύτερη αφορούσε την ασυμφωνία τους να βγούμε στο εξωτερικό.

Είναι δικαίωμά μας να πολεμήσουμε με όσες δυνατότητες υπάρχουν. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί μια παράλληλη κίνηση και στο εξωτερικό θα έκανε κακό στην υπόθεσή μας. Θεωρώ ότι η κυβέρνηση σίγουρα δεν επιθυμεί να είμαστε ενωμένοι και προσπαθεί να το πετύχει με διάφορους τρόπους. Ίσως κάποιοι από αυτούς τους τρόπους να αφορούν συμβούλους και δικηγόρους. Κάποιοι δικηγόροι μας έπαιρναν τηλέφωνο από το πρώτο εικοσιτετράωρο. Με είχε προβληματίσει από τότε το «γιατί» και το «πώς» είχαν τα τηλέφωνά μας. Όλο αυτό από τη δική μας πλευρά δεν είχε λογική εξήγηση. Οτιδήποτε άλλο δε θέλω ούτε να το σκεφτώ…

-Παρότι οι αποκαλύψεις γύρω από τη σύγκρουση, τις ατέλειες του οργανισμού των τρένων, το φορτίο του άλλου τρένου, την προσπάθεια συγκάλυψης είναι διαρκείς και καταιγιστικές αισθάνεται κανείς ότι υπάρχει στο ζήτημα μια συντονισμένη προσπάθεια συγκάλυψης. Είναι έτσι;

Έτσι αποδεικνύεται να είναι… Δυστυχώς. Και θα έρθουν κι άλλες αποκαλύψεις, ακόμη πιο συγκλονιστικές. Τίποτα δεν είναι θεωρίες συνωμοσίας, αλλά η αλήθεια που θα αναδειχθεί με τον πιο φωτεινό τρόπο.

-Μιλάτε συχνά για την προσφυγή στην Ευρωπαϊκή δικαιοσύνη προεξοφλώντας τη στάση της ελληνικής. Εκεί δεν υπάρχουν παρεμβάσεις λέτε; Υπάρχει κάποια εξέλιξη στην Ευρώπη που σας φοβίζει;

Παρεμβάσεις μπορεί να υπάρχουν παντού. Δε με ενδιαφέρει. Εμείς τον αγώνα μας θα τον δώσουμε και θα φτάσουμε μέχρι τέλους. Η Ελλάδα δυστυχώς έχει αποτύχει πλήρως στο θέμα της εμπιστοσύνης προς τη δικαιοσύνη. Και δεν αναφέρομαι σε προηγούμενες περιπτώσεις συγκάλυψης που είναι γνωστές σε όλους. Στέκομαι σε αυτά που αφορούν τη δική μας υπόθεση και που ξεκίνησαν αμέσως μετά το συμβάν. Τις πρώτες ώρες. Με όλη την προσπάθεια να αλλοιωθεί ο χώρος και να εξαφανιστούν σημαντικά στοιχεία.

-Μιλάτε συχνά για συγκάλυψη. Τι και ποιον πιστεύετε ότι θέλουν να συγκαλύψουν σε αυτή την υπόθεση;

Υποθέτω ότι είναι ένα σύνολο ανθρώπων. Άνθρωποι που βρίσκονται σε εξέχουσες θέσεις. Άνθρωποι που μέχρι τώρα ο ελληνικός λαός έμαθε να εμπιστεύεται χωρίς να γνωρίζει ότι επρόκειτο για τους ανθρώπους που δημιουργούν τα δεινά. Μόνο άνθρωποι σε τέτοιες θέσεις θα είχαν τη δυνατότητα να κάνουν τέτοιες σοβαρές παρεμβάσεις στη δικαιοσύνη και σε όλες τις υπηρεσίες.

-Να περιμένουμε σύντομα κάποια εξέλιξη που θα βοηθήσει στην υπόθεση;

Οι εξελίξεις θα είναι πολλές…

-Πώς βιώσατε την στάση του κόσμου αυτό τον ενάμιση χρόνο και πώς τη στάση των media; Η φλόγα παραμένει αναμμένη ή εξασθενεί;

Ο κόσμος είναι δίπλα μας από την πρώτη στιγμή. Οι μόνοι που διστάζουν να μας κοιτάξουν είναι το 41%. Δεν είναι εύκολο να αλλάξει κανείς τη νοοτροπία ή την κουλτούρα που έχει κληρονομήσει από το σπίτι του. Αλλά ακόμη κι από δω κάνω παράκληση οι συμπολίτες μου να δουν το δίκαιο.

Αυτό που κάποτε εξυπηρετούσε και ενέπνεε ασφάλεια για κάποιους, δεν το κάνει πια. Είναι ύπουλο ίσως, απίστευτο ίσως αλλά είναι αλήθεια. Ας δούμε καθαρά πως δε νοιάζονται όλοι οι πολιτικοί για το κοινό καλό. Κάποιοι μάλλον ενδιαφέρονται περισσότερο μόνο για το προσωπικό όφελός τους. Και όλο αυτό είναι τόσο μάταιο όταν η ζωή είναι τόσο απρόβλεπτη και τόσο σύντομη για κάποιους…

-Από την άλλη ο Καραμανλής εξελέγη πανηγυρικά πάλι στις Σέρρες βουλευτής. Αυτό δείχνει κάτι για τη συλλογική μνήμη;

Ναι, δείχνει. Τη δυσκολία που έχει ο άνθρωπος να μετακινηθεί και να αλλάξει. Είναι μια βαθιά και ανθρώπινη φοβία. Με τα Τέμπη όμως, αργά ή γρήγορα, όλοι οι πολίτες θα χρειαστεί να αναλάβουμε την ευθύνη να δούμε καθαρά τα πράγματα… Θα είναι κρίμα να πάει και άλλου το κόστος της ανηθικότητας. Φτάνει πια.

-Φοβηθήκατε ποτέ σε αυτό το δρόμο προς τη δικαίωση; Νοιώσατε αδύναμη; Νοιώσατε να απειλείστε; Σκεφτήκατε να σταματήσετε, πώς είναι μάταιο; Νοιώσατε να απειλήστε ποτέ; Να παρακολουθείστε;

Γνωρίζω σίγουρα ότι παρακολουθούμαι. Αυτό είναι κάτι που γίνεται φανερό και από δημοσιεύματα. Ακούνε στο τηλέφωνο πως σκεφτόμαστε ή τι πρόκειται να κάνουμε ως Σύλλογος και προλαβαίνουν να προβούν σε πράξεις οι οποίες λερώνουν τη σκέψη της κοινής γνώμης. Επίσης, βάζουν αδιόρατα εμπόδια σε νομικές κινήσεις μας. Φόβο δεν αισθάνθηκα ξανά από τη στιγμή που έμαθα πως έφυγε το κορίτσι μου. Μόνο ένα με φοβίζει. Το πώς έφυγε… όλα τα υπόλοιπα είναι ανύπαρκτα.

-Το πένθος αποτέλεσε στην αρχαιότητα μια ύψιστη και απόλυτα σεβαστή ανάγκη του ανθρώπου. Στη δική σας περίπτωση έχετε την αίσθηση ότι έγινε απολύτως σεβαστό από όλα τα δημόσια πρόσωπα;

Καθόλου. Υβριστικά και άκρως παραβιαστικά. Δε σεβάστηκαν τίποτε. Μαγάρισαν τα πτώματα των παιδιών μας. Τα μοίρασαν παντού. Δεν ξέρουμε τι έχουμε θάψει. Ποιος σεβασμός υπάρχει όταν ακολουθεί μέσα σε λίγες ώρες ένα ξεμπάζωμα;

Όταν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας εισέρχεται παράνομα σε χώρο εγκλήματος και πετά λουλούδια στα κεφάλια των διασωστών; Ποιος σεβασμός υπάρχει όταν ο Πρωθυπουργός της χώρας μας περπατά κι εκείνος στο χώρο του εγκλήματος που πριν λίγες ώρες κραύγαζαν τα σπλάχνα μας;

Όταν επανειλημμένως μετά από τον φρικτό θάνατο 57 ανθρώπων και τον τραυματισμό πολλαπλάσιων, παρουσιάζει σε διάφορες εκπομπές αναληθή εντελώς στοιχεία για την υπόθεση; Όταν στο έδρανο της βουλής εξαπολύει φόβο για ανθρώπους-επιστήμονες που βοηθούν στην εξιχνίαση;

Ποιος σεβασμός υπάρχει όταν ο υπουργός αλαζονικά ψεύδονταν μπροστά στον Ελληνικό λαό στην εξεταστική, υποτιμώντας τα νεκρά μας παιδιά με τέτοια ανηθικότητα; Και ποιος σεβασμός υπάρχει προς εμάς, ειδικά όλους όσους έχουμε βγει μπροστά και φωνάζουμε; Βέβαια η λάσπη και η αποδόμηση δεν αφορά όλους…

-Ο πρωθυπουργός της χώρας επιχείρησε ποτέ να σας συναντήσει; Να σας απαντήσει έστω σε όσα καταλογίζετε στην κυβέρνηση;

Να με συναντήσει για ποιο λόγο; Γνωρίζει βέβαια, ότι όλοι εμείς αλλά και ενάμιση εκατομμύριο άνθρωποι θα θέλαμε να αποποιηθούν την ασυλία τους και να δώσουν εξηγήσεις για το θέμα των Τεμπών. Αυτό είναι κάτι όμως που δεν το τολμούν ακόμα και με ελεγχόμενη δικαιοσύνη.

-Η συναυλία για τα Τέμπη έρχονται να ενώσουν πιο πολύ ανθρώπους μπροστά σε μια απαίτηση για δικαίωση παρά να εκτονώσουν συσσωρευμένη οργή. Είναι έτσι;

Ακριβώς. Ενωμένοι όλοι μαζί τραγουδάμε για τη δικαίωση. Το έγκλημα στα Τέμπη — όχι – δεν ξεχάστηκε. Είναι ακόμα ολοζώντανο.

-Από τα πιο ακραία πράγματα που διηγηθήκατε ήταν τα λόγια του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου που σας είπε: «αυτά συμβαίνουν, πάτε στην εκκλησία, συνεχίστε τη ζωή σας». Πώς το διαχειρίζεται κανείς όλο αυτό τον κυνισμό; Δηλώσεις σαν του Άδωνι Γεωργιάδη ας πούμε…

Βλέποντάς το τώρα, θεωρώ πως όλα αυτά που έχουν ειπωθεί, εκτός από εξοργιστικά, σε εμάς λειτούργησαν και ενισχυτικά από την άποψη ότι μας έδωσαν δύναμη και πείσμα για να συνεχίσουμε…

-Πιστεύετε πως η συλλογή 1,5 εκατομμυρίων υπογραφών για την ενεργοποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών και την κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας ή πέφτουν στο κενό; Πώς καταφέρατε και κινητοποιήσατε τόσους ανθρώπους;

Η κοινωνία δεν αντέχει άλλο αυτή την κακοποίηση. Αυτή την ασυδοσία, τον ευτελισμό, την έλλειψη ισοκρατίας. Όχι, δε δεχόμαστε πλέον την ασυλία ως μέσο προστασίας των υπόλογων υπουργών. Πραγματικά, πιστέψτε με ότι είναι πολύ περισσότεροι οι άνθρωποι που το θέλουν αυτό, από αυτούς που κατάφεραν να υπογράψουν.

-Υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων που ισχυρίζεται ότι οι πιο προβεβλημένοι από τους συγγενείς έχετε βλέψεις πολιτικές κλπ. Τι αισθάνεστε ακούγοντας αυτές τις εικασίες;

Θα ήθελα να σταθώ σε δύο λέξεις στην παραπάνω ερώτησή σας. Στην προβολή και στην πολιτική. Δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να ενεργήσουν με την ίδια ταχύτητα, αμεσότητα και πολυπλοκότητα. Όταν βλέπω κινήσεις συγγενών που τις ενστερνίζομαι, χαίρομαι, καθώς θεωρώ ότι κάνει καλό στην υπόθεσή μας από την άποψη ότι κρατάει το θέμα των Τεμπών στην επικαιρότητα.

Όσον αφορά την πολιτική, τόσο οι δικές μας θέσεις όσο και του υπόλοιπου λαού έχουν πολιτική ταυτότητα, καθώς μιλάνε για θεμελιώδεις αξίες που διέπουν την κοινωνία μας. Ελλείψει αυτών των αξίων, σκοτώθηκε το παιδί μου. Πώς μπορώ να λειτουργώ διαφορετικά και να επιτρέψω να συμβεί το ίδιο και στο άλλο μου παιδί; Η δικαιοσύνη κυλάει από τα μάτια μας… όπως πολύ ευαίσθητα έγραψε ο Φοίβος Δεληβοριάς, σαν να μιλούσε μέσα από μας…

-Τι θα θέλατε να ζητήσετε από το μέσο πολίτη;

Ο μέσος πολίτης έχει κατανοήσει ότι το θέμα τον αφορά. Γι’ αυτό και είναι δίπλα μας στον αγώνα. Για το δικό του σπίτι, για τη δική του ασφάλεια.

-Τι σκέφτεστε για το ελληνικό κράτος μετά τη δική σας περιπέτεια;

Σκέφτομαι ότι δε μας αξίζει κάτι τέτοιο. Σκέφτομαι ότι ήρθε η ώρα να κατανοήσουν μέσα από την έντονη αντίδρασή μας ότι δεν είμαστε πλέον εντάξει με όλα αυτά. Η δικαίωση που θα έρθει μέσα από το έγκλημα των Τεμπών, θα ρίξει φως στη διαφθορά του συστήματος και θα γίνει το εφαλτήριο ενός κράτους που λειτουργεί με αξιοπρέπεια και δημοκρατία. Αυτό μας αξίζει!

-Τι θα ήταν για σας δικαίωση σε αυτή την υπόθεση;

Να τιμωρηθούν όλοι οι υπεύθυνοι, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται. Να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που θα εξασφαλίσουν ότι δε θα ξανά συμβεί κάτι παρόμοιο. Και ότι μετά την τραγική εικόνα της δικαιοσύνης, θα αποδεσμευτεί επιτέλους από τον κυβερνητικό έλεγχο.

-Μια δυσάρεστη εξέλιξη στον αγώνα σας σκίασε την υπόθεση τις προηγούμενες μέρες. Η έντονη διαφοροποίηση ενός γονιού και η δημόσια διαφωνία του με τον τρόπο που οργανώθηκε η συναυλία. Πώς προέκυψε αυτή η διχογνωμία;

Η κύρια διαφωνία αφορούσε το οικονομικό αντίτιμο, το οποίο ήταν σημαντικό προκειμένου να ξεκινήσουμε τους δικαστικούς αγώνες στο εξωτερικό παράλληλα με τις ενέργειες στην Ελλάδα. Δεν το κρύβω πως βρέθηκα και εγώ προ εκπλήξεως με τη συγκεκριμένη διαφωνία. Από την πρώτη στιγμή το λέω και θα συνεχίσω να το λέω, ότι δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα και πως περισσότερα μας δένουν απ’ ότι μας χωρίζουν.

-Είναι η μόνη διαφωνία ανάμεσα σας ή υπάρχει περίπτωση να δούμε και άλλες διαφοροποιήσεις;

Όπως προανέφερα, κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές αντιδράσεις στην ανακάλυψη στοιχείων, αληθειών και γενικότερων καταστάσεων. Βρίσκομαι εδώ προσπαθώντας να καταλάβω τη διαφορετική οπτική του καθενός, και ακόμη και μέσα από διαφωνίες και διαφορετικές απόψεις, πώς θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας. Είτε με κοινούς τρόπους, είτε όχι.

-Φοβάστε ότι μια τέτοια εικόνα έλλειψης σύμπνοιας θα αποδυναμώσει τον αγώνα σας;

Η σύμπνοια είναι από μόνη της δυναμική αλλά όχι απαραίτητη για να προχωράει με επιτυχία μια προσπάθεια. Δεν είναι ο μεγάλος αριθμός πανάκεια για το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ξεκινήσαμε λίγοι και η ιστορία έχει δείξει ότι έχουμε καταφέρει πολλά.

-Τι συμβαίνει με την οργάνωση της συναυλίας με τη Θεσσαλονίκη; Υπάρχει παρέμβαση άνωθεν για να μη γίνει;

Προς έκπληξή μας, στη Θεσσαλονίκη, την πόλη με τα περισσότερα θύματα, ήρθαμε κατά μέτωπο αντιμέτωποι με το σύστημα. Σε τηλεφωνική επικοινωνία, για τη μέρα της 14ης Νοεμβρίου 2024, ημέρα που ήταν ελεύθερη και διαθέσιμη, ξαφνικά όταν μαθεύτηκε ότι είναι για τη συναυλία των Τεμπών προέκυψε τεχνικό πρόβλημα, ενώ η απάντηση από τη δημόσια υπηρεσία εμφάνισε και επικριτικό χαρακτήρα ως προς το ύφος του αιτήματός μας, διότι θεωρήσαμε απαράδεκτο το γεγονός να ματαιώνεται η διαθέσιμη ημερομηνία ακριβώς επειδή ήταν για τα Τέμπη.

Επίσης, μου μεταφέρθηκαν παράπονα από δημότες της Θεσσαλονίκης γιατί δε μεταδόθηκε η συναυλία που πραγματοποιήθηκε στο Καλλιμάρμαρο, παρά μόνο στην Καλαμαριά και από ολίγους ιδιώτες επαγγελματίες. Αυτό μας στεναχώρησε. Ξέρετε μου κάνει πραγματικά εντύπωση. Τέτοιες συναυλίες έχουν και έναν συμβολικό χαρακτήρα. Επιτυγχάνεται η ένωση και ενεργοποιείται η θύμηση. Η μνημοσύνη είναι απαραίτητη για τη συνέχεια ενός τόπου και των ανθρώπων του. Ενθυμούμαστε πώς ξεκίνησαν αλλά και πώς συνεχίζουν να υπάρχουν τα πράγματα ακόμη και μετά από ένα τόσο τραγικό χαμό τόσων ανθρώπων .