ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Η πόλη που σκότωσε το ιστορικό εμπορικό της κέντρο

Μεσημέρι Τρίτης 8 Ιουλίου. Η πόλη βράζει. Από το τσιμέντο και τα κλιματιστικά που δουλεύουν διαολεμένα αναδύεται μια αδιανόητη κάψα ερήμου. Ελάχιστοι άνθρωποι περπατούν στην πέραν της Αριστοτέλους επικράτεια αυτού που ονομάζεται ακόμα χαριτωμένα ”ιστορικό κέντρο”.

Στην Αριστοτέλους το μπουγάζι που κατεβαίνει από ψηλά δροσίζει πρόσκαιρα όσους στέκονται στον άξονα. Κάτω από τις κολώνες η σκιά είναι εμφανής, όπως και η παρακμή της. Ο δρόμος που χρωστάμε στον Εμπράρ, αυτή η δίοδος του αέρα που ξεκινά ψηλά πάνω από την Άνω Πόλη και συναντά τη θάλασσα είναι ξανά στο προσκήνιο.

Αυτή τη φορά για την πρόθεση μεγάλης αλυσίδας fast food να εγκαταστήσει τη ναυαρχίδα της στο ιστορικό κτίριο του Ολύμπιον. Την έδρα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Η πλειοψηφία των πολιτών εκφράζονται για το θέμα αρνητικά, ένα μεγάλο μέρος σωπαίνει αδιαφορώντας και ένα μικρό κομμάτι χρήσιμων ηλιθίων εγκαλεί όσους ανησυχούν λέγοντας τους πώς εμποδίζουν την ανάπτυξη της πόλης…

Πλησίον του άξονα υπάρχουν οι ιστορικές αγορές της πόλης. Η Άθωνος, το Καπάνι, πέριξ της Μοδιάνο, το Μπεζεστένι. Οι αγορές αυτές βρίσκονται δυστυχώς σε απίστευτη παρακμή. Η θέα των τριών καμένων καταστημάτων στο έρημο Καπάνι, που παραμένει εργοτάξιο πολλά χρόνια τώρα με διάφορες δικαιολογίες, είναι σοκαριστική. Όπως και η μυρωδιά του καμένου στα ρουθούνια των ελάχιστων τουριστών που περπατούν στο καταμεσήμερο κοιτάζοντας τα τελευταία μικρομάγαζα που ανθίστανται, πριν κλείσουν και αυτά οριστικά.

Στην Ερμού, τη Βενιζέλου και την Ίωνος Δραγούμη, ναυαρχίδες κάποτε της αγοράς της πόλης η εικόνα είναι αποκαρδιωτική. Δύο στα τρία καταστήματα έχουν κατεβάσει λουκέτα ή έχουν κρεμάσει ταμπέλες που λένε ”κλείνουμε οριστικά.

Ο θάνατος του εμποράκου είναι εδώ η καθημερινότητα. Οικογένειες που έζησαν δεκαετίες χάρη σε αυτές τις μικρές επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να αποχαιρετήσουν την ιστορία τους.

Ανοίγει κάτι άλλο στη θέση τους; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Μερικά διάσπαρτα μπαρ και μεζετζίδικα μέσα στις παλιές αγορές δεν σώζουν την κατάσταση. Η αγορά εδώ είναι κλινικά νεκρή.

Η παρακμή αφορά και τα ιστορικά κτίρια. Οι περίφημες στοές της πόλης, Σαούλ Μοδιάνο, Αγίου Μηνά, Καράσο είναι φαντάσματα από χρόνια. Πανιά καλύπτουν τα μπαλκόνια για να μην πέσουν ενώ η εικόνα στην Β. Ηρακλείου είναι ακόμα πιο τρομακτική. Ghost town με τα όλα της.  

Που και που βλέπεις ένα εργοτάξιο σε κάποιο από τα μεσοπολεμικά κτίρια της περιοχής. Έχουν αγοραστεί και γίνονται ξενοδοχεία ή airbnb. Αναρωτιέσαι βέβαια τι θα συναντούν οι επισκέπτες μόλις βγουν από το κατώφλι τους…Την απόλυτη ερημιά.

Λίγο πιο πάνω στην Εγνατία, ο ερχομός του μετρό διατυμπανίστηκε ως η σωτηρία του δρόμου. Έλεγαν ότι έρχεται η μεταμόρφωση, ότι θα παρελάσουν οι αλυσίδες που θα φέρουν το εμπόριο. Τίποτα από αυτά δεν συνέβη. Τα ξενοίκιαστα παλιά ένδοξα καταστήματα του δρόμου μοιάζουν φαντάσματα και η διάψευση είναι εμφανής. Το φάντασμα του Καραβάν Σαράι, οι σκοτεινοί μικροί πεζόδρομοι και οι υπαίθρια αγορά του Μπιτ Παζάρ σε αποσύνθεση, εγκατάλειψη στα παλιά Λεμονάδικα, ο θάνατος του Βαρδάρη ολοκληρώνουν την πιο αποκρουστική εικόνα ιστορικού κέντρου μιας πόλης που άκμασε και τώρα παρακμάζει.

Παρά τις αλλεπάλληλες εξαγγελίες δημάρχων, υπουργών και την αμίμητη φράση του Πρωθυπουργού για τη ζήλεια των Αθηναίων σε σχέση με τα έργα που γίνονται στη Θεσσαλονίκη, το ιστορικό κέντρο της πόλης είναι στη χειρότερη στιγμή της ιστορίας του.

Με ευθύνη των διοικούντων, των θεσμικών φορέων, της αστικής τάξης που αδιαφόρησε εντελώς για αυτό που ερχόταν και άφησε τα πράγματα να φτάσουν στον πάτο οδηγηθήκαμε στο θάνατο. Όποιος ισχυριστεί πώς το εμπορικό ιστορικό κέντρο της πόλης δεν έχει πεθάνει μάλλον χρειάζεται επειγόντως γυαλιά οράσεως. 

Ακόμα και εμπορικά κέντρα νέου τύπου όπως το Πλατεία σήμερα παρακμάζουν.

Αν περπατήσει κανείς σε ιστορικά κέντρα πόλεων με ιστορία πολύ μικρότερη από της Θεσσαλονίκης θα νοιώσει ντροπή για όσα κατάφεραν εκείνοι και δεν καταφέραμε εμείς.

Οι μόνες φωτεινές αχτίδες είναι βέβαια η ανάπλαση στην περιοχή των 12 Αποστόλων που έδωσε ζωή σε νεκρούς δρόμου, που όμως δεν είχαν εμπορική δραστηριότητα στο παρελθόν και οι νέες προσθήκες αφορούν κυρίως εστίαση και στην Αχειροποίητο με το άνοιγμα νέων καταστημάτων εστίασης αποκλειστικά. Όμως μια πόλη δεν είναι μόνο η εστίαση, τα μπαρ και τα εστιατόρια. Είναι το εμπόριο, είναι η Ιστορία και η συνέχεια της…