Πάρτι απευθείας αναθέσεων για μελέτες σε έργα του Μετρό Θεσσαλονίκης

Σωρεία απευθείας αναθέσεων για μελέτες που αφορούν την κατασκευή του σταθμού μετεπιβίβασης του Μετρό Θεσσαλονίκης, στην περιοχή της Νέας Ελβετίας, καταγγέλλουν μηχανικοί της Θεσσαλονίκης, καλώντας τις αναθέτουσες αρχές, τον Οργανισμό Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης, το δήμο Θεσσαλονίκης και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, να τηρούν τη κείμενη νομοθεσία.

Οι απευθείας αναθέσεις, όσες έχουν γίνει και αυτές που αναμένονται να γίνουν, υλοποιούνται μέσω του γνωστής «μεθόδου» της κατάτμησης των μελετητικών έργων, καθώς ο νόμος επιτρέπει την απευθείας ανάθεση, αν το κόστος του έργου αποτιμάται κάτω από το ποσό των 30.000 ευρώ.

Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες της Parallaxi, στις αναθέσεις, δηλαδή ποια μελέτη θα ανατεθεί σε ποιόν, εμπλέκονται: εντεταλμένος σύμβουλος του δήμου Θεσσαλονίκης, με αρμοδιότητα θέματα που σχετίζονται με το κυκλοφοριακό και τις συγκοινωνίες και ο οποίος διατηρεί μεγάλο τεχνικό γραφείο, στενός συγγενής δημάρχου μεγάλου δήμου του πολεοδομικού συγκροτήματος και κεντρικό στέλεχος της διοίκησης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, όλοι στελέχη του κυβερνώντος κόμματος.

Επίσης ενεργό ρόλο στη «διανομή» των αναθέσεων, παίζει και η διοίκηση του ΤΕΕ/ΤΚΜ που επίσης πρόσκειται στη ΝΔ όπως επίσης και στελέχη του ΟΣΕΘ.

Ήδη με την μέθοδο της κατάτμησης έχουν ανατεθεί μελέτες προγραμματικής σύμβασης ύψους 235.000 ευρώ και προετοιμάζεται το έδαφος και εξετάζεται αν είναι δυνατό να συμβεί το ίδιο με προγραμματική σύμβαση που αγγίζει το 1,5 εκατομμύριο ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάποιες περιπτώσεις, οι κατατμήσεις είναι τόσο ακριβείς ώστε μερικές ανέρχονται σε ποσά που κυμαίνονται γύρω στις 29.700 ευρώ. Λίγο κάτω δηλαδή από το επιτρεπτό όριο. Μάλιστα υπάρχει σύμβαση ανάθεσης που έχει οριστεί στις 29.969,83 ευρώ. Υπάρχουν βέβαια και πολλές μικρές συμβάσεις που κυμαίνονται γύρω στις 4000 – 6000 ευρώ.

Μηχανικοί που έχουν «μελετήσει» τις αναθέσεις θεωρούν ότι όλες αυτές οι συμβάσεις, αρκετές ομοειδείς, θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν και, μέσω διαγωνισμού, να ανατεθούν σε τεχνικά γραφεία, ώστε ο ανταγωνισμός να αποβεί προς το συμφέρον του δημοσίου αλλά και να δοθεί η ευκαιρία σε μηχανικούς της αγοράς να διεκδικήσουν τα έργα των μελετών.

Η πράξη των αναθέσεων δεν αμφισβητείται από κανένα από τα συμβαλλόμενα μέρη. Μάλιστα όπως αναφέρεται σε απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του δήμου (Α.Π.: οικ. 41791) «ο ΟΣΕΘ έχει ήδη προχωρήσει στην ανάθεση όλων των οριστικών μελετών και είναι απαραίτητες για την δημοπράτηση και κατασκευή του έργου». Επίσης αναφέρεται πως ο δήμος Θεσσαλονίκης αναλαμβάνει: Να ελέγξει, εγκρίνει / γνωμοδοτήσει αρμοδίως (άρθρο 189 .4412/2016), σύμφωνα με τον συνημμένο πίνακα αρμοδιοτήτων, τις κάτωθι μελέτες που θα παραλάβει από τον ΟΣΕΘ».

Σύμφωνα με τα συμβαλλόμενα μέρη, η διαδικασία της ανάθεσης είναι νόμιμη και κινείται εντός των πλαισίων που ορίζει η νομοθεσία για τις αναθέσεις και οι υπουργικές αποφάσεις για το κοστολόγιο των αναθέσεων.

Ο δήμος αναθέτει τις αναθέσεις στον ΟΕΣΘ, αλλά ελέγχει τις μελέτες!

Όπως αναφέρει μηχανικός με χρόνια εμπειρίας στο χώρο, το αξιοπερίεργο αρχικά, είναι ότι ο δήμος Θεσσαλονίκης δεν πραγματοποιεί διαγωνισμό για τις συγκεκριμένες μελέτες διότι δεν διαθέτει την τεχνογνωσία για το έργο ενώ αναλαμβάνει να κάνει τον έλεγχο των μελετών.

«Προφανώς επιλέξανε τον ΟΣΕΘ, μέσω της προγραμματικής σύμβασης, για να κάνει τις αναθέσεις. Δηλαδή ενας συγκοινωνιακός οργανισμός που δεν έχει τεχνογνωσία για την διενέργεια διαγωνισμών ούτε έχει αντικείμενο τις κατασκευές αναλαμβάνει να κάνει τις αναθέσεις και ο δήμος με έμπειρη τεχνική υπηρεσία απλά θα ελέγχει», τονίζει και εξηγεί πως ο νόμος αναφέρει ότι «συναφείς και σχετικές μελέτες για ένα συγκεκριμένο έργο, πηγαίνουν πακέτο και δεν σπάνε σε μικρές μελέτες, ούτε κάθε μελέτη μπορεί να σπάει σε προμελέτη, οριστική και εφαρμογής».

«Το κάνουν αυτό για να μοιράσουν επιλεκτικά τις μελέτες σε πολλούς, ενώ πρέπει να πάει συνολικά μέσω διαγωνισμού ώστε να πετύχει την καλύτερη τιμή. Το κάνουν δήθεν για την ταχύτητα αλλά ουσιαστικά το κάνουν για να δώσουν ονομαστικά τις μελέτες σε ημέτερους μηχανικούς» τονίζει και κάνει λόγο για σημαδεμένα χαρτονομίσματα.

Σ.ΜΕ.Δ.Ε.ΚΕ.Μ: Προπληρώνουν μελέτες χωρίς να έχει γίνει επίβλεψη

Η πολιτικός μηχανικός πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Δημοσίων Έργων Κεντρικής Μακεδονίας, Μαρία Γρηγοριάδου, θεωρεί πως η διαδικασία των συγκεκριμένων αναθέσεων ελέγχεται ως προς την νομιμότητα της και πως υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις για την εγκυρότητα της όλης διαδικασίας.

Εξάλλου σε επιστολή του Συλλόγου Μελετητών Δημοσίων Έργων Κεντρικής Μακεδονίας, προς τον ΟΣΕΘ τίθενται συγκεκριμένα ερωτήματα και καλεί τον Οργανισμό να τηρεί τη νομοθεσία περί των δημοσίων συμβάσεων. Όπως αναφέρει:

«Κυρίες, Κύριοι, με την πρώτη από τις παραπάνω σχετικές επιστολές μας είχαμε υποβάλει ερωτήματα σχετικά με αναθέσεις μελετών που διενεργεί ο Οργανισμός σας, χωρίς να λάβουμε ποτέ ικανοποιητικές και πειστικές απαντήσεις, όπως επισημαίνουμε στη δεύτερη σχετική, η οποία δεν απαντήθηκε ποτέ, και με την οποία ζητήσαμε από την Υπηρεσία σας να τηρεί τη νομοθεσία των δημοσίων συμβάσεων μελετών.

Ενημερωθήκαμε πρόσφατα για δύο Προγραμματικές Συμβάσεις του Οργανισμού σας, η πρώτη εκ των οποίων έχει ως αντικείμενο την εκπόνηση μελετών για την υλοποίηση του έργου «Συνοδά υποστηρικτικά έργα του Σταθμού Νέας Ελβετίας του Μετρό Θεσσαλονίκης για την εξυπηρέτηση και μετεπιβίβαση των μετακινούμενων επιβατών» και προϋπολογισμό €235.600,00, και η δεύτερη τον σχεδιασμό και τη μελέτη της περιμετρικής ζώνης του σταθμού μετεπιβίβασης Νέας Ελβετίας και προϋπολογισμό €1.400.019,00.

Δεν θα σχολιάσουμε, προς το παρόν, το θέμα της ασάφειας του αντικειμένου, της επανάληψης τίτλων μελετών και της κατάτμησης αντικειμένου.

Με την παρούσα, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε για τα ακόλουθα:

α. Με ποιες πράξεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου δόθηκε σύμφωνη γνώμη για την υπογραφή των Προγραμματικών Συμβάσεων, και γιατί δεν αναφέρονται στο προοίμιο αυτών;

β. Με ποιες διατάξεις της νομοθεσίας ορίζεται ως «Προϊσταμένη Αρχή» συμβάσεων μελετών η Κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης των Προγραμματικών Συμβάσεων, δηλαδή ένα άτυπο όργανο με συγκεκριμένες αρμοδιότητες (σημειωτέον ότι η διάταξη της παρένθεσης του άρθρου 2 περί «προϊσταμένης αρχής» δεν υφίσταται);

γ. Πώς είναι δυνατόν να εκδίδονται χρηματικά εντάλματα πληρωμής και να πληρώνονται ανάδοχοι συμβάσεων, έστω και με τις παρ. 2(γ) και (δ) του άρθρου 187 του ν. 4412/2016, όταν δεν έχει ακόμη οριστεί επιβλέπων; Από ποιόν διενεργήθηκε και με ποια αρμοδιότητα ο «συνοπτικός έλεγχος της πληρότητας και επάρκειας» των μελετών; Αναμένοντας την απάντησή σας, επισημαίνουμε ότι ο Σύλλογός μας δεν έχει σκοπό να δημιουργήσει προβλήματα στην πρόοδο του έργου του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης, ούτε στις αναθέσεις συμβάσεων σε μελετητές, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι μέλη του.

Ωστόσο, στο πλαίσιο εφαρμογής των αρχών της διαφάνειας, της ισότιμης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων, της αναλογικότητας και της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, παρακολουθούμε την εφαρμογή της νομοθεσίας από όλες τις αναθέτουσες Αρχές, στη διάθεση των οποίων είμαστε σε κάθε περίπτωση που θα ζητηθεί η συνδρομή μας για τον σκοπό αυτό».

Υπάρχει μελέτη με το ίδιο τίτλο σε δύο διαφορετικά άτομα με το ίδιο ποσό;

Όπως τόνισε στην Parallaxi, η πολιτικός μηχανικός και πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Δημοσίων Έργων Κεντρικής Μακεδονίας, Μαρία Γρηγοριάδου, «σύμφωνα με την προγραμματική σύμβαση, έχουν τοποθετήσει την επιτροπή παρακολούθησης σαν προϊσταμένη αρχή και τις μελέτες που έχουν βάλει να επιβλέψουν κάποιοι άνθρωποι, τις έχουν ήδη αποπληρώσει. Πως μπορείς να πληρώσεις μία μελέτη αν δεν υπάρχει επιβλέπων;». «Έχουμε ένα μπέρδεμα δηλαδή μεταξύ της προϊσταμένης αρχής που κάνει τις αναθέσεις και της επιτροπής παρακολούθησης, και φτάνουμε να πληρώνονται ανάδοχοι χωρίς να έχει οριστεί επιβλέπων, ενώ για να πληρωθεί κάποιος μελετητής θα πρέπει να έχει γίνει συνοπτικός έλεγχος πληρότητας και επάρκειας»,τονίζει και αναφέρει ότι κάπου έχει εντοπίσει ότι υπάρχει «μία μελέτη με το ίδιο τίτλο σε δύο διαφορετικά άτομα με το ίδιο ποσό».

«Αυτές είναι υποστηρικτικές μελέτες ενός έργου, του σταθμού της Νέας Ελβετίας και αυτό θα έπρεπε να είναι μία μεγάλη μελέτη. Αυτοί άρχισαν να τα σπάζουν και να τα αναθέτουν ξεχωριστά, δηλαδή τα τοπογραφικά, τα υδραυλικά, το κυκλοφοριακό ενώ θα έπρεπε να γίνει διαγωνισμός και να τα πάρει κάποιο γραφείο, και φυσικά θα υπήρχε και διαφορετική έκπτωση» τονίζει και αναφέρει ότι υπάρχει κανονισμός προεκτιμώμενων αμοιβών.

Θέτει δε συγκεκριμένα ερωτήματα: Πως πληρώνεις μελετητές χωρίς να υπάρχει επιβλέπων οι οποίοι ορίστηκαν εκ των υστέρων; Πως κάνεις τις κατατμήσεις όταν έχει ορίσει την έχει επιτροπή παρακολούθησης ως προϊσταμένη αρχή που αποφασίζει τα πάντα; Τι θα γίνει με την δεύτερη προγραμματική σύμβαση ύψους 1,4 εκατομμύριο ευρώ;

Τζακόπουλος: Αναθέσουν τις μελέτες στους εαυτούς τους

Το θέμα έχει τεθεί και στο δημοτικό συμβούλιο από τον ανεξάρτητο δημοτικό σύμβουλο Σάκη Τζακόπουλο, ο οποίος ως πρώην πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ γνωρίζει καλά το θέμα των δημόσιων συμβάσεων και των αναθέσεων.

Όπως τόνισε σε σχόλιο του επί του θέματος «γίνεται μια μεγάλη κατάτμηση του φυσικού αντικειμένου και μέσω ΟΣΕΘ θα αναθέσουν τις μελέτες στους εαυτούς τους. Αμφίβολη και η χρησιμότητα/σκοπιμότητα ανάθεσης τόσων μελετών και σταδίων, τεράστια υπερβολή, σπατάλη χρόνου και χρήματος. Ποιος ο λόγος να συναφθούν δύο χωριστές Προγραμματικές Συμβάσεις; Γιατί να αναθέσει αυτές τις μελέτες ο ΟΣΕΘ και όχι ο Δήμος; Μας λείπει η τεχνογνωσία ξαφνικά; Και έχει περισσότερη τεχνογνωσία ο ΟΣΕΘ; Μη τρελαθούμε τώρα. Ο ΟΣΕΘ έχει μία υπάλληλο μηχανικό που είναι και διευθύντρια. Τι να πω και πως αποδέχεστε να θεωρούν μελέτη στον ΟΣΕΘ, μέλη του διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού. Είναι αυτό νόμιμο; Και η διευθύνουσα υπηρεσία θα ανήκει σε άλλο φορέα και όχι στην Αναθέτουσα Αρχή, αυτό πού το είδανε πάλι».

Η απάντηση Τόσκα: όλα νόμιμα

Μετά τις παρεμβάσεις στο δημοτικό συμβούλιο και τις επιστολές του ΣΜΕΔΕΚΕΜ, ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕΘ, Γιάννης Τόσκας, υποστηρίζει ότι σε όλες τις διαδικασίες τηρήθηκαν οι κανονισμοί και οι νόμοι που ορίζουν το πλαίσιο των αναθέσεων και πως ο ΟΣΕΘ, διαθέτει το προσωπικό και την τεχνογνωσία να φέρει σε πέρας το συγκεκριμένο έργο.

Οι απαντήσεις Τόσκα σε Τζακόπουλο και ΣΕΔΕΚΕΜ .

Πάντως από τα παραπάνω, ακόμα και με δεδομένο ότι όλα είναι νόμιμα και εντός του πλαισίου που καθορίζει τις διαδικασίες των αναθέσεων, τίθενται μερικά ερωτήματα:

• Πόσο νόμιμο και ηθικό είναι να εμπλέκονται στην ανάληψη μελετών, με απευθείας ανάθεση στελέχη που κατέχουν θέσεις ευθύνης στους φορείς που ορίζουν τις διαδικασίες;

• Πόσο νόμιμο και ηθικό είναι να αναλαμβάνουν μελέτες, με απευθείας ανάθεση, στελέχη της διοίκησης του ΤΕΕ /ΤΚΜ όταν το πρώτο μέλημα του Επιμελητηρίου είναι η διαφύλαξη της διαφάνειας και των ίσων ευκαιριών για όλους τους μηχανικούς;

• Τι εξυπηρετεί η παρουσία πρώην γ.γ. του δήμου Θεσσαλονίκης στη θέση του εκπροσώπου της δημοτικής αρχής στο Δ.Σ του ΟΣΕΘ; Σε ποιόν λογοδοτεί;

• Γιατί τις αναθέσεις ή τον διαγωνισμό για τις μελέτες δεν τις ανέλαβε ο κεντρικός δήμος και τις ανέλαβε ο ΟΣΕΘ; Γνωρίζει ο ΟΣΕΘ π.χ από υδραυλικά συστήματα;

Ποιος είναι ο ρόλος της Περιφέρειας και τι έλεγχο ασκεί για τις εν λόγω αναθέσεις;