Θα μπορέσουν να σωθούν τα τελευταία σινεμά της Θεσσαλονίκης;

Ήταν μια φορά και ένα καιρό μια από τις πιο σινεφίλ πόλεις της Ευρώπης. Η Θεσσαλονίκη. Μια πόλη που το πρώτο της θερινό σινεμά ήταν πάνω σε ένα πλοίο, το Κουρσάλ, έπαιζε ταινίες κάνοντας βόλτες στα νερά του Θερμαϊκού, που έφτασε να έχει κάποια στιγμή και 200 σινεμάδες στο κέντρο και τις γειτονιές, που μονάχα στην οδό Εγνατία μετρούσες το Ρίο, την Κλειώ, το Αλκαζάρ, το Ίλιον, το Λαϊκόν, την Αλέκα που μονάχα στην πλατεία Αριστοτέλους στη δεκαετία του 50 είχε πέντε θερινά, που στις συνοικίες μεγάλωναν γενιές και γενιές με Χούλια, καμπόικα και πασατέρμο από το Σταυρουπόλ μέχρι το Γανού στη Χαριλάου.

Το σινεμά ήταν στη ζωή της πόλης, στο αίμα της. Εξάλλου εδώ γεννήθηκε το Φεστιβάλ.

Ο ερχομός του βίντεο, της ιδιωτικής τηλεόρασης, οι αντιπαροχές που έδωσαν τις μάντρες που στέγαζαν τα παλιά θερινά, τα σούπερ μάρκετ που έψαχναν μεγάλους χώρους και εξοβέλισαν τα χειμερινά, η αναχώρηση ανθρώπων με μεράκι που αποτελούσαν τον κινηματογραφικό κόσμο της πόλης και φύλαγαν τις αίθουσες σαν παιδιά τους, έφεραν μια νέα κατάσταση.

Ακόμα και στα χρόνια του ενενήντα διασώζονταν καμιά δεκαριά χειμερινά σινεμά στο κέντρο κυρίως, το Ναυαρίνο, ο Έσπερος, το Ριβολί, τα Ηλύσια ήταν κομμάτι της καθημερινότητας της πόλης. Έκλεισαν μαζεμένα σβήνοντας τις μνήμες μαζί με τις φωτεινές επιγραφές τους.

H τελευταία προσπάθεια να σωθεί ένα ιστορικό σινεμά της πόλης ήταν η περίπτωση των Ηλυσίων, ενός από τους ωραιότερους κινηματογράφους της χώρας για να μη μετατραπεί σε κάτι άλλο.

Η οικογένεια Ζωϊδη προσπάθησε με μεγάλο αγώνα να το καταφέρει όμως ο χώρος μετατράπηκε αρχικά σε μπιλιαρδάρικο, μετά σε κατάστημα ρούχων και τέλος σε σούπερ μάρκετ.

Απέμειναν σε λειτουργία λίγες πια αίθουσες.  Ο κινηματογράφος Βακούρα που ξεκίνησε την λειτουργία του το 1964 και συμπλήρωσε πέρσι 60 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας.

Το Σινέ Μακεδονικόν που λειτουργεί από το 1951 στην γωνία των οδών Φιλικής Εταιρείας και Δημητρίου Μαργαρίτη σε ένα εξαιρετικό διατηρητέο κτίριο κατασκευής 1930 του διακεκριμένου για τη Θεσσαλονίκη αρχιτέκτονα Γιώργου Μανούσου.

Το Φαργκάνη στην Καμάρα από τη δεκαετία του εξήντα όπως και το Κολοσσαίον και Αθήναιον στη Β. Όλγας, έναν δρόμο που γνώρισε επίσης μεγάλες δόξες κινηματογραφικές με πολλές αίθουσες σε όλο το μήκος του.

Ο Θερινός Κινηματογράφος Ναταλί  που ξεκίνησε την λειτουργία στις 3 Ιουνίου του 1970 και χαρακτηρίστηκε διατηρητέος ως προς την χρήση του το 1997. Λίγες εκατοντάδες μέτρα παραδίπλα, στην οδό Σαρανταπόρου και στον αριθμό 4, βρίσκεται το αδερφάκι του Ναταλί, ο Θερινός Κινηματογράφος Απόλλων που ξεκίνησε το ταξίδι του το 1983.

Αλλά και το Ελληνίς στην Έκθεση από τα νεότερα θερινά του κέντρου μαζί με το ιστορικό Άλεξ στην Ολύμπου.

Στα τέλη της δεκαετίας του 60′, λειτουργούσαν στην Θεσσαλονίκη 99 συνοικιακοί χειμερινοί κινηματογράφοι. 69 Β’ προβολής και 32 Α’. ενώ ο αριθμός των θερινών κινηματογράφων ξεπερνούσε τους 100.

Κινδυνεύουν και τα τελευταία σινεμά της Θεσσαλονίκης με λουκέτο; Μια ομάδα νέων ανθρώπων ξεκίνησε μια γενναία πρωτοβουλία να σωθούν.

”Δεν υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω απώλειες. Δεν πρέπει να αφήσουμε καμία άλλη αίθουσα στην Ελλάδα να κλείσει. Η Θεσσαλονίκη είναι μία πολύ συνυφασμένη με τον κινηματογράφο αφού φιλοξενεί και τα δυο μεγαλύτερα διεθνή φεστιβάλ της χώρας: Ντοκιμαντέρ και Κινηματογράφου. Είναι μονόδρομος το να χαρακτηριστούν όλα τα εναπομείναντα σινεμά, χειμερινά και θερινά, διατηρητέα ως προς την χρήση τους. Μετά από συνάντηση με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης, ο κ. Αγγελούδης μας άκουσε με ιδιαίτερη προσοχή και έδειξε εμφανώς πως είναι διατεθειμένος να στηρίξει έμπρακτα αυτόν τον αγώνα. Η ομάδα διαχείρισης των Κινηματογράφων Βακούρα, Μακεδονικόν, Απόλλων και Ναταλί, θα αγωνιστεί με κάθε τρόπο προκειμένου να χαρακτηριστούν διατηρητέοι ως προς την χρήση τους, οι τρεις πρώτοι από τους παραπάνω κινηματογράφους – το Ναταλί έχει ήδη χαρακτηριστεί. Καλούμε φυσικά και τους υπόλοιπους διαχειριστές των αιθουσών που έχουν απομείνει, να συμμετέχουν σε αυτήν την προσπάθεια”, λένε σήμερα.

Τι συμβαίνει όμως αλλού;

Στη Αθήνα μόλις δυο χρόνια πριν το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής του Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έπειτα από συνεδρίαση αποφάσισε να χαρακτηρίσει τα κτήρια των κινηματογράφων Ιντεάλ και Άστορ ως διατηρητέα. Τις προηγούμενες δεκαετίες είχε προηγηθεί ο χαρακτηρισμός των χρήσεων 47 θερινών κινηματογράφων και δύο κτιρίων θερινών κινηματογράφων από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ως διατηρητέα. Μεγάλη κουβέντα υπάρχει και για το Παλάς στο Παγκράτι όπου ο χαρακτηρισμός του θερινού σινεμά ως διατηρητέου βάσει του νόμου ΥΑ 20768/4198/9-7-1997 – ΦΕΚ 648/Δ/25-7-1997, απαγορεύει την αλλαγή της χρήσης του χώρου του υπαίθριου κινηματογράφου, ακόμα κι αν το υπόλοιπο κτίριο αλλάξει χρήση. Τα θερινά που ο νόμος Λαλιώτη είχε κηρύξει στην ΑΘήνα διατηρητέα το 1997 είναι τα εξής:

ΑΙΓΛΗ (Ζάππειο) ΒΟΞ (Εξάρχεια) ΘΗΣΕΙΟ ΠΑΛΛΑΣ (Παγκράτι) ΣΙΝΕ ΠΑΡΙ (Πλάκα) ΑΝΕΣΙΣ (Αμπελόκηποι) ΑΕΛΛΩ (Κυψέλη) ΕΛΛΗΝΙΣ (Αμπελόκηποι) ΕΚΡΑΝ (Εξάρχεια) ΛΙΛΑ (Πατήσια) ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΕΪ (Κυψέλη) ΡΙΒΙΕΡΑ (Εξάρχεια) ΗΛΕΚΤΡΑ (Πατήσια) ΑΘΗΝΑΙΑ (Κολωνάκι) ΑΜΟΡΕ (Πολύγωνο) ΜΕΤΡΟΠΟΛ (Αθήνα) ΤΡΙΑΝΟΝ (Κυψέλη) ΝΑΝΑ (Δάφνη) ΝΕΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ (Αθήνα) ΜΙΤΣΙ (Κουκάκι) ΑΤΗΕΝΕ (Κυψέλη) ΔΙΑΝΑ (Κυψέλη) ΣΤΕΛΛΑ (Κυψέλη) ΡΑΝΙΑ (Πατήσια) ΜΟΝ ΡΕΠΟ (Αγ. Νικόλαος Αχαρνών) ΔΕΞΑΜΕΝΗ (Κολωνάκι) ΛΑΟΥΡΑ (Παγκράτι) ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ (Κηφισιά) ΧΛΟΗ (Κηφισιά) ΦΙΛΟΘΕΗ ΦΑΝΤΑΖΙΟ (Πειραιάς) ΑΜΥΝΤΑΣ (Υμηττός) ΔΙΑΝΑ (Παλ. Φάληρο) ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ (Αγ. Παρασκευή) ΚΑΡΜΕΝ (Αθήνα) ΤΙΤΑΝ (Αιγάλεω) ΦΛΕΡΥ (Καλλιθέα) ΠΟΛΕΝΑ (Ανω Πατήσια) ΑΚΤΗ (Βουλιαγμένη) ΨΥΧΙΚΟ ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ (Ηλιούπολη) ΚΑΤΕΡΙΝΑ (Χαϊδάρι) ΑΣΤΡΟΝ (Μάνδρα) ΑΜΙΚΟ (Χαλάνδρι) ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ (Χαλάνδρι) ΑΘΗΝΑ (Χαλάνδρι) ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ (Χαλάνδρι).

Στη Θεσσαλονίκη η συζήτηση δεν είχε καν ανοίξει μέχρι σήμερα. Οι απώλειες είναι τραυματικές, ειδικά σε γειτονιές που νεότεροι κάτοικοι τους δεν μπορούν ούτε να φανταστούν πώς έσφυζαν από κινηματογραφική ζωή χειμώνα-καλοκαίρι.Εξαίρεση αποτελεί η σωτηρία του Ολύμπιον που ανακαινίστηκε επί Πολιτιστικής και έγινε η έδρα του Φεστιβάλ.

Η πρωτοβουλία των νέων ανθρώπων πίσω από τα 4 σινεμά της πόλης να συναντήσουν το δήμαρχο Στέλιο Αγγελούδη και η υπόσχεση που πήραν για προσπάθεια κήρυξης τους ως διατηρητέα σε χρήση κτίρια είναι η αρχή.

Το κοινό, που επιστρέφει τα τελευταία χρόνια στις αίθουσες, θυμίζοντας τις ένδοξες εποχές πριν 35 χρόνια που ξεκινούσε η parallaxi με τις προβολές της στο Μακεδονικόν, τον Έσπερο και το Ναταλί όπου γινόταν το αδιαχώρητο, ακόμα και στις 5 το πρωί, είναι ένα πρώτης τάξεως επιχείρημα στον αγώνα για τη σωτηρία τους. Το κοινό αυτό οφείλει να πρωτοστατήσει σε αυτό τον αγώνα. Ένα ψήφισμα που θα υπογράφαμε όσοι αγαπάμε τα σινεμά θα ήταν ένα πρώτο δυνατό μήνυμα.

Τα πλήθη που συνωστίζονται στις προβολές του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είναι επίσης ένα δυνατό όπλο.

Τώρα ξεκινά ένας αγώνας μεγάλος. Οφείλουμε να τον δώσουμε μαζί τους.