Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: 10 μεγάλοι ποιητές απαγγέλουν τα έργα τους
Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης σήμερα και αφήστε αυτούς τους δέκα ποιητές να σας ταξιδέψουν.
Στον ποιητή Μιχαήλ Μήτρα ανήκει η αρχική έμπνευση της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης, η οποία έχει καθιερωθεί κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Ο Έλληνας ποιητής, το φθινόπωρο του 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, και να οριστεί συγκεκριμένη ημέρα γι’ αυτό. Η εισήγησή του έφτασε με επιστολή στα χέρια του ποιητή και μελετητή της ποίησης Κώστα Στεργιόπουλου, προέδρου τότε της Εταιρείας Συγγραφέων.
Η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, την ημέρα της εαρινής ισημερίας, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους. Η πρώτη Ημέρα Ποίησης γιορτάστηκε το 1998, στο παλαιό ταχυδρομείο της πλατείας Κοτζιά.
Η parallaxi επέλεξε 10 σπουδαίους ποιητές που αφηγούνται ένα από τα έργα τους.
Ο Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές του 20ού αιώνα και βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979. Το έργο του χαρακτηρίζεται από λυρικότητα, βαθύ πατριωτισμό, αγάπη για το ελληνικό τοπίο και έναν ιδιαίτερο, φωτεινό συμβολισμό. Η πρώτη του ποιητική συλλογή, “Ποίημα για τον Αντρέα Κάλβο”, δημοσιεύθηκε το 1935, και από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησε να κερδίζει αναγνώριση. Στην περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Εθνικής Αντίστασης, η ποίησή του απέκτησε έντονα πολιτική διάσταση, καθώς ο ίδιος υπήρξε υπέρμαχος της ελευθερίας και της εθνικής αξιοπρέπειας.
Το κορυφαίο του έργο, το Άξιον Εστί, συνδυάζει ποίηση, ψαλμωδία και επική αφήγηση, υμνώντας την Ελλάδα, την ιστορία και τον αγώνα του ανθρώπου. Η ποίησή του επηρεάστηκε από τον υπερρεαλισμό αλλά και τη λαϊκή παράδοση, δημιουργώντας έναν μοναδικό ποιητικό κόσμο γεμάτο φως, θάλασσα και ελληνικότητα.
Στο παρακάτω βίντεο βλέπουμε τον Οδυσσέα Ελύτη να διαβάζει το “Άξιον Εστί”.
Ο Γιάννης Ρίτσος (1909-1990) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς και αναγνωρισμένους Έλληνες ποιητές του 20ού αιώνα. Το έργο του εκτείνεται σε μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων και στιλ, από τη λυρική ποίηση μέχρι την πολιτική και κοινωνική ποίηση. Η ποίησή του είναι βαθιά ανθρωπιστική, με έντονη τη διάσταση του αγώνα και της αντίστασης, αλλά και της προσωπικής και συλλογικής μνήμης.
Γεννήθηκε στη Μονεμβασιά και μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον γεμάτο παράδοση και ιστορία, γεγονός που επηρέασε το έργο του σε μεγάλο βαθμό. Ξεκίνησε να γράφει ποίηση σε πολύ νεαρή ηλικία και το πρώτο του βιβλίο εκδόθηκε το 1934. Όμως, η πραγματική αναγνώριση ήρθε με την ποίησή του κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου, όπου η πολιτική του συνείδηση ενσωματώθηκε στο έργο του, με τις ποιητικές του συλλογές να αντανακλούν την αγωνία και την ελπίδα του λαού.
Το έργο του χαρακτηρίζεται από λυρισμό, ιστορική μνήμη και πολιτική διάσταση. Η “Ρωμιοσύνη”, ένα από τα πιο εμβληματικά του ποιήματα, αποτελεί έναν ύμνο στον ελληνικό λαό και τους αγώνες του. Παρά τις διώξεις και τις εξορίες που υπέστη λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων, παρέμεινε δημιουργικός μέχρι το τέλος της ζωής του, αφήνοντας πίσω του μια τεράστια ποιητική κληρονομιά.
Παρακάτω ο Γιάννης Ρίτσος μας ανατριχιάζει απαγγέλλοντας στην πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου.
Ο Νίκος Καββαδίας (1910-1975) ήταν Έλληνας ποιητής και συγγραφέας, γνωστός για την ιδιαίτερη ποίησή του που συνδυάζει τη ναυτική εμπειρία με τη λυρική αναζήτηση και την αίσθηση της μοναξιάς. Το έργο του, αν και περιορισμένο σε όγκο, έχει αποδειχτεί εξαιρετικά σημαντικό και επιδραστικό στην ελληνική λογοτεχνία.
Γεννήθηκε στον Πειραιά και πέρασε τη ζωή του ως ναυτικός, κάτι που επηρέασε βαθιά το έργο του. Η θάλασσα, οι ναυτικοί, οι αποχαιρετισμοί και η απομόνωση αποτελούν κεντρικά θέματα στην ποίησή του. Το στυλ του είναι χαρακτηριστικό για τη λιτότητα και την αυστηρότητα της γλώσσας του, ενώ οι εικόνες που δημιουργεί είναι γεμάτες ένταση και νοσταλγία.
Η ποίησή του, αν και μελαγχολική, έχει έναν ρομαντικό και μυστηριώδη χαρακτήρα. Ποιήματα όπως ο “Μαραμπού”, ο “Σταυρός του Νότου” και ο “Φάτα Μοργκάνα” αγαπήθηκαν ιδιαίτερα και μελοποιήθηκαν, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα του στην ελληνική λογοτεχνία και μουσική.
Στη συνέχεια διακρίνουμε τον Νίκο Καββαδία να απαγγέλει το “Ιδανικός και ανάξιος εραστής “.
Ο Τάσος Λειβαδίτης (1922-2018) ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος και μεταφραστής, από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της ελληνικής ποίησης του 20ού αιώνα. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από τη συναισθηματική ένταση, τη στοχαστική διάθεση και την αναζήτηση της αλήθειας, ενώ συχνά ασχολείται με το υπαρξιακό, το κοινωνικό και το πολιτικό στοιχείο.
Γεννημένος στη Λειβαδιά, η ζωή του πέρασε από πολλές δύσκολες στιγμές, με τον ίδιο να ζει και να εμπνέεται από την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της Ελλάδας. Ο Λειβαδίτης υπήρξε βαθιά πολιτικοποιημένος και η ποίησή του συχνά αναφέρεται στους αγώνες του λαού και την επιθυμία για δικαιοσύνη και ελευθερία.
Η ποίησή του, συχνά μελαγχολική αλλά γεμάτη ελπίδα, αποτυπώνει την ανθρώπινη αγωνία για δικαιοσύνη και ελευθερία. Ποιήματα όπως το “Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος” έγιναν σύμβολα αγώνα, ενώ το συνολικό του έργο παραμένει επίκαιρο και συγκινητικό.
Παρακάτω ο Τάσος Λειβαδίτης σε μια σπάνια απαγγελία του ποιήματος “Ασφαλής κατεύθυνση”.
Η Κική Δημουλά (1931-2020) ήταν μία από τις πιο σημαντικές και αγαπητές Ελληνίδες ποιήτριες του 20ού αιώνα. Η ποίησή της χαρακτηρίζεται από τη συναισθηματική ένταση, τη βαθιά ενδοσκόπηση και την ενασχόληση με την ανθρώπινη ύπαρξη, το πέρασμα του χρόνου και την απώλεια. Συχνά, η γραφή της εξετάζει τη σχέση του ατόμου με το θάνατο, τη μοναξιά και την εσωτερική αναζήτηση.
Η Δημουλά γεννήθηκε στην Αθήνα και η ποιητική της καριέρα ξεκίνησε τη δεκαετία του 1950. Αν και αρχικά η ποίησή της επηρεάστηκε από την παραδοσιακή ελληνική ποίηση, σταδιακά η γραφή της εξελίχθηκε και απέκτησε έναν πιο σύγχρονο και προσωπικό τόνο. Τα ποιήματά της είναι γεμάτα εικόνες και μεταφορές, και αποπνέουν μια μοναδική αίσθηση της καθημερινής ζωής και της ύπαρξης.
Η ποίησή της, γεμάτη εικόνες καθημερινότητας που αποκτούν φιλοσοφικό βάθος, αποτυπώνει τη μοναξιά, την απώλεια και την αναζήτηση νοήματος. Έργα της, όπως το “Το τελευταίο σώμα μου”, καθιέρωσαν τη μοναδική της φωνή στην ελληνική λογοτεχνία.
Στο βίντεο φαίνεται η Κική Δημουλά να απαγγέλλει τον “Πληθυντικό Αριθμό”.
Ο Τίτος Πατρίκιος (γεν. 1928) είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και καταξιωμένους σύγχρονους Έλληνες ποιητές. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από την ενδοσκόπηση, την κοινωνική και πολιτική του διάσταση, αλλά και από την έντονη αναφορά στην ιστορία και τη συλλογική μνήμη. Ο Πατρίκιος συνδυάζει τη λυρικότητα με την πολιτική προβληματική, διαπραγματευόμενος θέματα όπως ο πόλεμος, η προσφυγιά, η ελευθερία και η αντίσταση.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου, η πολιτική του συνείδηση διαμόρφωσε μεγάλο μέρος του έργου του, το οποίο ενσωματώνει τη μαρτυρία και την καταγραφή των δύσκολων κοινωνικών και πολιτικών καταστάσεων. Η ποίησή του, ενώ διατηρεί μια προσωπική και λυρική διάσταση, συνδυάζεται με την κοινωνική ευαισθησία και την αναζήτηση του νοήματος του ανθρώπινου αγώνα.
Βιώνοντας διώξεις και εξορίες λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων, η ποίησή του κινήθηκε ανάμεσα στην ιστορία, την καθημερινότητα και τη μνήμη. Ο λόγος του λιτός, αλλά γεμάτος ουσία, έκανε το έργο του προσιτό και διαχρονικό.
Εν συνεχεία μια απαγγελία του Πατρίκιου ενός από τα πρώτα του ποιήματα.
Ο Αντώνης Φωστιέρης (γεν. 1953) είναι Έλληνας ποιητής και μεταφραστής, με ιδιαίτερη αναγνώριση στον χώρο της σύγχρονης ελληνικής ποίησης. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από τη βαθιά ενδοσκόπηση, τη φιλοσοφική διάσταση και τη διαρκή αναζήτηση της ανθρώπινης ύπαρξης. Στα ποιήματά του, ο Φωστιέρης ασχολείται με τη μοναξιά, τον χρόνο, την έννοια της μνήμης και την αναζήτηση του νοήματος της ζωής.
Αρχικά, ο Φωστιέρης είχε επηρεαστεί από τη γενιά του ’70 και την ανάγκη για ανανέωση της ελληνικής ποίησης, αλλά ταυτόχρονα υπήρξε και έντονα επηρεασμένος από την παράδοση της ελληνικής λογοτεχνίας. Η γλώσσα του είναι λιτή, χωρίς να χάνει τη συναισθηματική ένταση και την πυκνότητα του νοήματος.
Έργα του όπως “Η Κρυφή Γοητεία της Ασφάλτου” και “Η Επιστροφή του Θηρίου” αποτυπώνουν μια συναισθηματική ένταση, με την οποία αναζητά το βάθος της ζωής και της ποίησης. Ο Φωστιέρης αποτελεί μια καθοριστική φωνή στην ελληνική λογοτεχνία, με συνδυασμό λυρισμού και κοινωνικού προβληματισμού.
Ο ποιητής απαγγέλλει τα έργα του “Το παιδί στο μουσείο”, “Το θα και να του θανάτου”, “Αυτό που μένει” και “Απόψε σκέφτομαι”…
Ο Μιχάλης Γκανάς (1944-2024) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής, με έργο που διακρίνεται για τη λυρικότητα, τη βαθιά συναισθηματική φόρτιση και την ιδιαίτερη γλωσσική του δεξιοτεχνία. Η ποίησή του συνδυάζει προσωπικά βιώματα με κοινωνικά και πολιτικά θέματα, αναζητώντας τις ρίζες και τις αιτίες των ανθρώπινων συναισθημάτων, των ιστορικών γεγονότων και της καθημερινότητας.
Από τα πρώτα του έργα, όπως το “Τα Φύλλα της Αχίλλειου”, αναδεικνύεται ο στοχαστικός του λόγος και η ενασχόλησή του με την ύπαρξη, την ελευθερία και τη μνήμη. Η ποίησή του έχει επηρεάσει σε βάθος την ελληνική λογοτεχνία και έχει γίνει αντικείμενο μελέτης και ανάγνωσης από νέες γενιές αναγνωστών.
Παρακάτω ο ποιητής απαγγέλει “Τα χέρια”.
Ο Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου (1949-2005) ήταν Έλληνας ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής, γνωστός για τη μοναδική του γραφή και τις βαθιές, υπαρξιακές και κοινωνικές αναζητήσεις του. Ο Ασλανόγλου θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής ποίησης της γενιάς του ’70 και συνδυάζει την αίσθηση της προσωπικής εμπειρίας με μια πολιτική και κοινωνική διάσταση.
Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από την έντονη ενδοσκόπηση, τη συναισθηματική ένταση και την αναζήτηση για την αλήθεια. Στα ποιήματά του διαπραγματεύεται τα θέματα του χρόνου, του θανάτου, της μοναξιάς, αλλά και της ανθρώπινης επανάστασης. Στην ποίησή του, η έννοια του «πολέμου» ως ψυχικής, κοινωνικής ή πολιτικής σύγκρουσης είναι συχνή, ενώ χρησιμοποιεί την προσωπική εμπειρία και την καταγραφή της καθημερινότητας για να διερευνήσει πιο αφηρημένα ζητήματα.
Εκτός από τη συγγραφή ποιημάτων, έκανε και σημαντικό έργο στη μετάφραση έργων ξένων συγγραφέων, όπως των Τ. Σ. Έλιοτ και Χένρι Μίλερ, συνδέοντας τη σύγχρονη ελληνική ποίηση με τη διεθνή λογοτεχνία. Οι ποιητικές του συλλογές, όπως “Τα Πρόσωπα της Ώρας” και “Ποιήματα”, αναδεικνύουν τη δυναμική του λόγου του και την αίσθηση της μοναξιάς και του υπαρξιακού αδιεξόδου.
Στο βίντεο ο Νίκος Αλέξης διαβάζει ποιήματά του.
Ο Γιάννης Δάλλας (1924-2020) ήταν Έλληνας ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής, γνωστός για την ιδιαίτερη ποίησή του που συνδυάζει την έντονη συναισθηματική φόρτιση με τη φιλοσοφική σκέψη και την πολιτική διάσταση. Η γραφή του είναι συχνά λυρική, στοχαστική και αναστοχαστική, με το βάθος της να αναδεικνύει τη σύγκρουση ανάμεσα στην προσωπική ύπαρξη και την κοινωνική πραγματικότητα.
Ο Δάλλας γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε σε ένα πολιτικά φορτισμένο περιβάλλον, γεγονός που επηρέασε τη σκέψη και το έργο του. Σπούδασε στο εξωτερικό και έχει ζήσει σε διάφορες χώρες, γεγονός που του επέτρεψε να έχει μια ευρύτερη αντίληψη για τον κόσμο και τις κοινωνικές αντιφάσεις. Ο ίδιος δεν υπήρξε μόνο ποιητής, αλλά και μεταφραστής, κυρίως έργων ξένων ποιητών και συγγραφέων, ερχόμενος σε επαφή με άλλες λογοτεχνικές παραδόσεις και αναπτύσσοντας μια ευρύτερη κατανόηση της τέχνης του λόγου.
Έργα του όπως το “Η ποίηση των χρωμάτων” και “Η γοητεία της σιωπής” χαρακτηρίζονται από την αμεσότητα του λόγου του και τη βαθιά ενδοσκόπηση, ενώ η γραφή του είναι απλή αλλά γεμάτη ένταση και ουσία.
Στην συνέχεια ο Γιάννης Δάλλας απαγγέλει το ποίημα του “Εκποίηση”.
