Το πάλαι ποτέ σερβικό στρατηγείο της Θεσσαλονίκης, σήμερα είναι το εντυπωσιακό κτίριο των Προσκόπων
Πώς ξεκίνησαν οι πρόσκοποι στη Θεσσαλονίκη - Εικόνες από το εσωτερικό ενός μοναδικού μουσείου
Το κτίριο των προσκόπων στη Θεσσαλονίκη χτίστηκε λίγο πριν από τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο από τις Γαλλικές Δυνάμεις, οι οποίες το παραχώρησαν για τις ανάγκες της τότε εξόριστης σερβικής Κυβέρνησης, καθώς η Σερβία είχε καταληφθεί από την Αυστροουγγαρία.
Ο χώρος – που βρίσκεται στην οδό Λεωφ. Βασιλέως Γεωργίου 1 – αρχικά λειτούργησε ως νοσοκομείο, κατόπιν ως Διοικητήριο και αργότερα ως Γραφείο Εκκίνησης Αλόγων, καθώς στην εσωτερική αυλή υπήρχαν στάβλοι. Ωστόσο, αυτοί κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους ανεγέρθηκαν νέα κτίρια, περίπου τη δεκαετία του ’70.
Το κτίριο βρίσκεται στην πάλαι ποτέ Συνοικία των Εξοχών (Βασιλίσσης Όλγας, ξεκινώντας από το Ντεπώ προς το κέντρο). Στην περιοχή αυτή έκτιζαν τις κατοικίες τους οι εύποροι της εποχής, είτε Θεσσαλονικείς είτε ξένοι.
Αρχικά τα εδάφη ήταν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, όμως στη συνέχεια ανεγέρθηκαν πολυτελή σπίτια, των οποίων οι αυλές έφταναν μέχρι τη θάλασσα. Με τα χρόνια έγιναν αλλαγές στις περιφράξεις, οι αυλές μίκρυναν και οι εκτάσεις μοιράστηκαν.
Το κτίριο των προσκόπων λειτούργησε από τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο και μέχρι το 1930 σαν Σέρβικο στρατηγείο, έκτοτε μέχρι το 1945 σαν κρατικό ωδείο και από τότε και μέχρι σήμερα στεγάζεται εδώ το σώμα προσκόπων.
Εξωτερικά παρατηρούμε την οπτολιθοδομή (χτίσιμο με τούβλα) και φυσικά στις δύο πλευρές της κεντρικής εισόδου υπάρχει έντονη συμμετρία.
Αξίζει να σημειωθεί η δίρριχτη στέγη, στην οποία διακρίνεται και μια χαρακτηριστική εξοχή. Στο εξωτερικό του κτιρίου δεν έχουν γίνει παρεμβάσεις, καθώς όλες οι επεμβάσεις περιορίστηκαν στο εσωτερικό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι διακοσμητικές λεπτομέρειες στο γείσο της στέγης, οι οποίες αντικαταστάθηκαν και αναπαλαιώθηκαν πιστά, σύμφωνα με την αρχική τους μορφή.
Το κτίριο αναπλάστηκε το 1997, στο πλαίσιο της ανάδειξης της Θεσσαλονίκης ως «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης». Στον σεισμό του 1978 είχε αντέξει χωρίς να παρουσιάσει προβλήματα στατικότητας.
Οι παρεμβάσεις του ’97 περιλάμβαναν νέο δάπεδο, αντικατάσταση εσωτερικών κουφωμάτων, πόμολων και διακοπτών, ανανέωση του φωτισμού και τοποθέτηση γυψοσανίδων. Μικρές ακόμη αλλαγές πραγματοποιήθηκαν και το 2023.
Τα λυκόπουλα
Τα λυκόπουλα είναι η πιο μικρή ομάδα προσκόπων και περιλαμβάνουν ηλικίες από 7 – 11 ετών και απασχολούνται σε αυτόν τον χώρο και απασχολούνται δημιουργικά και πραγματοποιούν διάφορες δραστηριότητες.
Τα γενέθλια των προσκόπων
Στις 22 Φεβρουαρίου οι πρόσκοποι γιορτάζουν την μέρα “Σκέψης και Φιλίας” καθώς είναι τα γενέθλια του προσκοπισμού.
Στον χώρο περιλαμβάνονται τρεις εγκαταστάσεις – Από αυτές τις τρεις το κεντρικό και το μουσείο έχουν ίδια όψη και έχουν ίδια στοιχεία
- Το πρώην πρατήριο, νυν μουσείο προσκόπων
- Οι στάβλοι – Παλιές αποθήκες
- Το κεντρικό
Η ιστορία των προσκόπων και η δράση τους
Ο προσκοπισμός είναι μια πολιτική – μη κομματική δράση – στην οποία συμμετέχουν άτομα όλων των ηλικιών ξεκινώντας από μικρές ηλικίες και έτσι κατηγοριοποιούνται. Ο ιδρυτής του κινήματος ήταν ο Σερ Ρόμπερτ Πάουελ, ενώ στην Ελλάδα ήταν ο Αθανάσιος Λευκαδίτης.
Οι πρόσκοποι ιδρύθηκαν το 1910 στην Ελλάδα και στη Θεσσαλονίκη το 1912 με την απελευθέρωση της πόλης από τον Αλέξανδρο Πετρίδη ο οποίος ήταν γυμναστής στον Ηρακλή. Ο ίδιος μάζεψε διάφορα παιδιά από Ηρακλή και την σχολή Νούκα και ξεκίνησε τις ομάδες των προσκόπων.
Στην αρχή ο προσκοπισμός δεν είχε μεγάλη πέραση. Βλέπανε παιδιά και λέγανε “τι κάνουν αυτοί με τις στολές”… αλλά που εκτόξευσε τους πρόσκοπους και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στον κόσμο ήταν το 1917 με την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης εκεί όπου οι πρόσκοποι ορμούσαν στα σπίτια και έσωζαν κόσμο και συσκευές.
Παράλληλα στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο που η ΑΝΤΑΝΤ οι πρόσκοποι βοήθησαν σε πολλές πράξεις, όπως στην έκρηξη που είχε γίνει στο σιντριβάνι όπου διάφοροι πρόσκοποι πήγαν και βοήθησε τον κόσμο. Όλα αυτά συνέλαβαν στην επέκταση του προσκοπισμού.
Η ιδέα του προσκοπισμού είναι η ομαδική ζωή και ένα παιδαγωγικό σύστημα και η περιπέτεια στη φύση. Όλοι, πηγαίνουν μια εκδρομή κάπου ή κάνουν δραστηριότητες και συνεργάζονται για κάποιο αποτέλεσμα όπως το να στήσουν σκηνές, να ανέβουν ένα μονοπάτι ή να κάνουν κατασκευές, όλα αυτά είναι μια εκπαίδευση για την μετέπειτα ζωή τους και φυσικά είναι μια μοναδική εμπειρία.
Υπάρχουν στολές από διάφορες χώρες καθώς γίνονται πολλές ανταλλαγές μεταξύ των προσκόπων από διάφορες χώρες και με αυτόν τον τρόπο φτιάχνονται πολλές διεθνές φιλίες.
Το Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας κατελήφθη από τον ελληνικό στρατό στις 14 Μαΐου 1919 και στο σημείο βρισκόντουσαν πολλοί πρόσκοποι. Έναν μήνα μετά ο ελληνικός στρατός δέχτηκε επίθεση από Τούρκους Τσέτες και αναγκάστηκε να υποχωρήσει εγκαταλείποντας την πόλη για τρεις ημέρες, κατά τις οποίες ακολούθησε σφαγή του πληθυσμού που βρίσκονταν στο σημείο με αποτέλεσμα να σφάζονται και οι 31 πρόσκοποι που προσέφεραν ανθρωπιστικοί βοήθεια.
Τα Τζάμπορι
Κάθε 4 χρόνια, πραγματοποιούνται τα παγκόσμια Τζάμπορι σε κάποια χώρα του κόσμου όπως η Ολυμπιάδα. Στην Ελλάδα έγινε το 1963 “Το Τζάμπορι του Μαραθώνα” και πολύ πιθανόν να μην ξαναγίνει γιατί η διοργάνωση του είναι δύσκολη η διεξαγωγή του.
Μουσείο
Στον χώρο του μουσείου υπάρχουν μετάλλια, σημαίες, ενδυμασίες και πολλές πληροφορίες για την ιστορία του προσκοπισμού.
Το μουσείο χτίστηκε την ίδια εποχή με το κεντρικό κτίριο και το 2002 από τον Ευάγγελο Βενιζέλο λειτούργησε ως μουσείο προσκόπων, μέχρι τότε ήταν πρατήριο.
Εικόνες από το εσωτερικό του μουσείου
Το μουσείο βρίσκεται εδώ
