«Δεν ξεμυτίζουμε πια από την αυλή μας…»

Τέλειωσε ο Ιούλιος, μπήκε ο Αύγουστος και ζήτημα είναι αν έχουμε κάνει τέσσερα-πέντε μπάνια όλο κι όλο. Πράγμα αδιανόητο για εμάς που λαχταράμε τόσο τη θάλασσα και τον ήλιο.

Δεν μας κάνει, όμως, κέφι. Δεν έχουμε πλέον αποθέματα υπομονής ούτε και τη διάθεση για να αντιμετωπίσουμε την ταλαιπωρία, τον εκνευρισμό και την αγανάκτηση που προκαλεί η, άλλοτε ειδυλλιακή, καθημερινότητα της καλοκαιριάτικης Χαλκιδικής.

«Δεν ξεμυτίζουμε πια από την αυλή μας…», απαντάμε σε όσους μας ρωτούν πώς τα περνάμε, στις σποραδικές και ολιγοήμερες, πλέον, απόπειρες για μία απόδραση στον αλλοτινό τόπο.

Επιλέγουμε αυτήν την ιδιότυπη …κατάσταση ομηρίας λες και θέλουμε να προστατευτούμε από τη δυστοπία και να διαφυλάξουμε στοιχειωδώς την ηρεμία μας.

Η πρώτη εικόνα που έχω από τη Χαλκιδική, αμυδρή μετά από σχεδόν πενήντα πέντε  χρόνια, είναι σαγηνευτικά όμορφη. Μια αμμουδιά χρυσαφένια, στολισμένη με κρινάκια και κεντημένη από τις πατημασιές των γλάρων.

Το Ποσείδι, στα τελειώματα της δεκαετίας του ‘60, ήταν ένας σχετικά δυσπρόσιτος παράδεισος στον οποίο φτάσαμε για πρώτη φορά οικογενειακώς, με νοικιασμένο αυτοκίνητο και οδηγό τον πατέρα μου, μετά από ένα πολύωρο και ζόρικο ταξίδι. Μαγευτήκαμε!

Μερικά χρόνια αργότερα έγινε αγαπημένος τόπος παραθέρισης, όπως επίσης το Μάλτεπε και η Χανιώτη. Σε ενοικιαζόμενα δωμάτια με στοιχειώδεις παροχές -επαρκέστατες, παρόλα αυτά, για τα μετρημένα εκείνα χρόνια- δίπλα σε ακτές ονειρεμένες που φιλοξενούσαν τα μπάνια και τα ατέλειωτα παιχνίδια μας στον ήλιο.

Η Χαλκιδική είναι συνδεδεμένη με ευχάριστες αναμνήσεις που διατρέχουν το χρόνο και μεταβάλλονται με το πέρασμά του -ανάλογα με την εποχή, με τις εξελίξεις, με τις διαθέσεις και τις ανάγκες μας που αλλάζουν.

Η Σιθωνία με την παρθένα φύση και τις μαγευτικές ακρογιαλιές έγινε στη συνέχεια ο τόπος των ανέμελων νεανικών αποδράσεων του Σαββατοκύριακου και, χρόνια αργότερα, ο προορισμός των διακοπών με τα παιδιά μικρά, με σωσίβια, κουβαδάκια και αντηλιακά.

Σήμερα η Χαλκιδική είναι ένας τόπος αγνώριστος και αφιλόξενος.

Υπερδομημένη και κακοδομημένη, έχει διάσπαρτα στο σώμα της βέβηλα οικιστικά εκτρώματα που απλώνονται με άναρχο και αδηφάγο τρόπο, καλύπτοντας απειλητικά κάθε χιλιοστό ελεύθερης γης.

Οι οικοδομικές άδειες εκδίδονται με πρωτοφανείς ρυθμούς και κτίσματα που μεταφέρουν την αθλιότητα των πόλεων στον τόπο των διακοπών, χωρίς σχεδιασμό, στοιχειώδεις πρόνοιες και βασικές υποδομές ξεφυτρώνουν παντού -κυριολεκτικά παντού.

Τα νερά στερεύουν, το ρεύμα κόβεται κάθε λίγο, οι βιολογικοί ξεχειλίζουν, οι βόθροι βρωμοκοπάνε, οι κάδοι δεν επαρκούν για τον όγκο των σκουπιδιών που παράγονται, οι (καρό)δρομοι αναστενάζουν, το μποτιλιάρισμα δοκιμάζει την υπομονή και τις αντοχές, άνθρωποι και αυτοκίνητα συμβιώνουν σαν ποντίκια μέσα στη φάκα, τα πεζοδρόμια είναι άγνωστη έννοια, πάρκα και παιδικές χαρές αποχαρακτηρίζονται για να χτιστούν ακόμα περισσότερες μεζονέτες που μοιάζουν με όρθια σπιρτόκουτα…

Ουδείς λαμβάνει υπόψη του τη φέρουσα ικανότητα του τόπου -σε κάθε επίπεδο της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Η γη αλλάζει χέρια και χρήσεις και η βαλκανική ενδοχώρα ζει, με θορυβώδη και επεκτατικό τρόπο, το καλοκαιρινό της όνειρο.

Οι αμμουδιές είναι «χτισμένες» και αυτές με μπιτσόμπαρα των υψηλών ντεσιμπέλ και των προκλητικών τιμοκαταλόγων που εξορίζουν όσους επιθυμούν μια ήσυχη βουτιά. Ομπρέλες, ξαπλώστρες και ανάκλιντρα φτάνουν μέχρι εκεί που σκάει το κύμα. Υπερυψωμένοι περίβολοι ξενοδοχείων και κατοικιών αποκλείουν, αυθαίρετα και εξοργιστικά, την ελεύθερη πρόσβαση.

Σκάφη με ανίδεους «καπετάνιους» και θορυβώδη τζετ σκι πληγώνουν την ησυχία και, κυρίως, απειλούν ζωές -ανεξέλεγκτα και ατιμώρητα.

Τεράστιες πλαστικές κατασκευές με παιχνίδια του νερού (;) στήνουν φράχτες ακόμα και μέσα στη θάλασσα.

Στη Χαλκιδική, όλα έγιναν με άναρχο τρόπο, με ορμή και βίαια. Η λαίλαπα της δραματικής αλλαγής έδωσε τα δυσοίωνα σημάδια της τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια πριν και οι εξηγήσεις για όσα συνέβησαν και όσα συμβαίνουν είναι πολλές και χιλιοειπωμένες.

Το μόνο βέβαιο είναι πως όλοι έβλεπαν την καταστροφή που ερχόταν αλλά κανείς δεν έκανε οτιδήποτε για να την αποτρέψει. Αντιθέτως, οι περισσότεροι προσπάθησαν να επωφεληθούν. Γεύονται γρήγορο και εύκολο πλούτο και με βουλιμική διάθεση αυγατίζουν τις περιουσίες τους.

Έριξαν τον πήχη πολύ χαμηλά και τώρα βρίσκονται αντιμέτωποι με τις πρώτες συνέπειες του προβληματικού και υποβαθμισμένου τουριστικού προϊόντος που προσφέρουν. «Μειωμένες οι κρατήσεις φέτος», διαβάζεις, «λιγότερα τα έσοδα» και «ο τουρισμός χαμηλού επιπέδου».

Στη Χαλκιδική, η ομορφιά της φύσης παλεύει πλέον να επιβιώσει.

Στη Χαλκιδική είμαστε μάρτυρες της απόλυτης ήττας της αισθητικής και του βιασμού του δημόσιου χώρου.

Στη Χαλκιδική, η κανονικοποίηση της παρανομίας οδηγεί σε καταστροφή χωρίς επιστροφή.

Στη Χαλκιδική, όλο και πιο συχνά ακούς ανθρώπους να λένε «δεν ξεμυτίζουμε πια από το σπίτι μας».