Πάσχα, λίγες σκέψεις για να το δεις ίσως αλλιώς
Λίγα λόγια από τον Στέργιο Μήτα για τη γιορτή και τα έθιμα του Πάσχα
Λέξεις: Στέργιος Μήττας
Στο πρόσφατο ταξίδι μου στην ορεινή Κρήτη έβλεπα τα μικρά αρνάκια και κατσικάκια να τρέχουν και να παίζουν ελεύθερα στην φύση με τον ενθουσιασμό ενός πλάσματος που μόλις γεννήθηκε και μαθαίνει να ζει, και να ανακαλύπτει την ζωή. Αυτό κάνουν όλα τα ζώα, όπως και ο άνθρωπος στο ξεκίνημα της ζωής τους. Η χρονική διάρκεια εκμάθησης δεν είναι ίδια για όλα τα πλάσματα. Για τα αρνάκια και τα κατσικάκια δεν θα προλάβει καν να φτάσει στο επίπεδο του δημοτικού σχολείου. Η ζωή τους θα τελειώσει πολύ σύντομα σε πολύ μικρή ηλικία με άσχημο και επώδυνο τρόπο. Χαιρόμουν τόσο πολύ να βλέπω τα μικρά κατσικάκια, να σκαρφαλώνουν με τόση ευκολία στις απόκρημνες πλαγιές, που η ορειβατική μου ικανότητα φάνταζε μπροστά τους αστεία. Πανέμορφα περήφανα πλάσματα που έχουν ενσωματωθεί πλήρως στο ορεινό περιβάλλον της χώρας.
Το έθιμο του Πάσχα
Έχει τις ρίζες του στο Εβραϊκό Πεσάχ που σημαίνει πέρασμα. Οι Εβραίοι γιόρταζαν την απελευθέρωση τους από τους Αιγύπτιους και το πέρασμα τους από την Ερυθρά θάλασσα. Ως εδώ καλά, έρχεται όμως ο θεός με μήνυμα στον Μωυσή να σφάξουν αρνιά και να βάψουν με το αίμα τους τις πόρτες για να γνωρίζει ο Άγγελος Θανάτου ποιος είναι Εβραίος και ποιος όχι. Εδώ το έθιμο παίρνει άλλη μορφή. Ο Χριστιανισμός υιοθετεί το Πάσχα και το κάνει δική του γιορτή. Δικαιολογεί την απαράδεκτη σφαγή των αρνιών σαν συμβολισμό για την θυσία του Αμνού του Θεού δηλαδή του Χριστού. Οι θυσίες ήταν κατακριτέες από τον Χριστιανισμό αλλά αυτήν την κράτησε με μεγάλη ευκολία.
Πάσχα, τι τρώμε;
Φυσικά αρνάκι και κατσικάκι σουβλιστό. Το βλέπουμε σαν απολύτως φυσιολογικό δίχως να μας ενοχλεί τίποτα. Κάθε χρόνο το Πάσχα σφάζονται στην Ελλάδα περίπου 2 εκατομμύρια αρνάκια και κατσικάκια. Προτιμούμε τα γάλακτος δηλαδή αυτά που ακόμη πίνουν γάλα από την μαμά τους με μέσο όρο ηλικίας τούς τρείς μήνες και βάρος στα δέκα κιλά. Λίγο να το σκεφτείς θα καταλάβεις ότι είναι μια απίστευτη βαρβαρότητα. Κανένας πολιτισμός δεν σκοτώνει μωρά, αντιθέτως τα προστατεύει. Και πάμε προς την σκληρή διαδικασία της σφαγής. Η ζωή τους δεν έχει πια καμιά σημασία, έτσι στοιβάζονται ασφυκτικά μέσα σε φορτηγά δίχως νερό και φαγητό και περιμένουν την σειρά τους για να πάνε στο σφαγείο. Είναι φοβισμένα, γεμάτα άγχος και σπρώχνονται με κλωτσιές για το σφαγείο. Φυσικά και αντιλαμβάνονται την οσμή του θανάτου, δεν μπορούν όμως να αντιδράσουν, δεν δαγκώνουν, δεν χτυπάνε, είναι εξαιρετικά ήπια ζώα.
Το καθένα από τα 133 σφαγεία της χώρας σφάζει το δεκαήμερο του Πάσχα περίπου 17.000 αρνιά. Δηλαδή 1700 την ημέρα, ας πούμε ότι δουλεύει όλο το 24ωρο είναι ένα αρνάκι κάθε λεπτό. Υποτίθεται ότι πρώτα αναισθητοποιούνται πριν σφαγούν, εικόνες από σφαγεία δείχνουν άλλα πράγματα. Αν μπεις εκεί μέσα δεν θα ξαναφάς κρέας. Και αυτές είναι οι καλύτερες συνθήκες σφαγής που διαθέτει η χώρα. Έχουμε όμως και τα υπαίθρια σφαγεία που το ζήτησαν οι κτηνοτρόφοι και το κράτος τους το επέτρεψε να το κάνουν. Εδώ η κατάσταση είναι στα όρια της πιο σκληρής βαρβαρότητας. Δεν θέλω να το περιγράψω γιατί το έζησα και οι εικόνες δεν θα σβήσουν ποτέ από μέσα μου. Ο κάθε σφαγέας προσπαθεί με τον δικό του τρόπο να σφάξει το δεμένο ζωάκι.
Πάσχα στο κρεοπωλείο
Εδώ φτάνουν γδαρμένα τα αρνιά και κρεμιούνται στα τσιγκέλια στάζοντας αίμα σε κοινή θέα αδιάφορων ανθρώπων που διαπραγματεύονται την τιμή του κιλού. Κάθε χρόνο γίνονται συζητήσεις και αναλύσεις για την τιμή του κιλού των αμνοεριφίων. Το πρόβλημα της κοινωνίας είναι αν θα έχει φθηνό αρνί το Πάσχα ο καταναλωτής. Οι εικόνες των σφαγμένων ζώων να κρέμονται από τα τσιγκέλια δεν φαίνεται να ενοχλούν τους θεατές. Και μετά έρχεται το σούβλισμα. Ήταν οθωμανική τιμωρία σε αντιπάλους του με τον πιο βάρβαρο τρόπο που μπορεί να σκεφτεί άνθρωπος. Το Πάσχα όλη η χώρα σουβλίζει και γυρίζει στην φωτιά αρνιά και κατσίκια με μεγάλη χαρά, πίνοντας και τρώγοντας.
Κατανάλωση κρέατος στην Ελλάδα
Είμαστε η έβδομη χώρα παγκοσμίως σε κατανάλωση κρέατος. Ο κάθε Έλληνας κατά μέσο όρο καταναλώνει 100 κιλά κρέας το χρόνο, περίπου 300 γραμμάρια κάθε μέρα. Η περίφημη Μεσογειακή διατροφή ξεχάστηκε και στραφήκαμε στην κρεατοφαγία. Το βιομηχανικό κρέας που τρώει ο σύγχρονος άνθρωπος προκαλεί μεγάλες καταστροφές στο περιβάλλον και τον ίδιο. Εξαφανίζει δάση και πολιτισμούς και σε γεμίζει αντιβιοτικά και κάθε είδους φάρμακα. Είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση και δεν θα την κάνω τώρα. Θα σταθώ μόνο για λίγο στον μύθο της πρωτεΐνης. Είμαι σχεδόν μια ζωή χορτοφάγος και η ενέργεια που έχω ποτέ δεν εμφάνισε πτώση, το αντίθετο μάλιστα. Αθλούμαι καθημερινά με κολύμπι και πεζοπορίες. Η επιλογή της χορτοφαγικής διατροφής αλλάζει το ενεργειακό αποτύπωμα του σώματος προς το καλύτερο. Βοηθάει επίσης τον πλανήτη μειώνοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Η γιορτή του Πάσχα και ο τρόπος που γίνεται νομίζω είναι πλέον φαινόμενο άλλων εποχών και πρέπει να αλλάξει. Τα έθιμα δυστυχώς μας εγκλωβίζουν και πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε, φυσικά και μπορούμε. Μια πιο ήπια διαχείριση και παρουσίαση αυτού του εθίμου θα ήταν καλό να υπάρξει για να μας απαλλάξει από αυτές τις βάρβαρες και ντροπιαστικές εικόνες. Η αγάπη αρχίζει από μέσα μας και φτάνει σε όλα τα ζωντανά πλάσματα. Η ενσυναίσθηση είναι το ζητούμενο για την καλυτέρευση της ζωής μας. Όχι μόνο προς τον άνθρωπο αλλά και προς το φυσικό περιβάλλον.
Δεν θα βάλω φωτογραφίες από αρνάκια σφαγμένα ούτε σούβλες να γυρίζουν. Θα σας δώσω μερικές φωτογραφίες από την ήρεμη ζωή τους στην φύση.
*O Στέργιος Μήτας είναι σκηνοθέτης
