Ο Κοσμάς Μπαλάνος και ο δρόμος με το όνομα του

Δρόμοι της πόλης που περπατάμε, που γνωρίζουμε αλλά αγνοούμε από ποιους επιφανείς πήραν το όνομα τους.

Συνεχίζουμε με την οδό Μπαλάνου

Ποιος ήταν ο Κοσμάς Μπαλάνος

Ο Κοσμάς Μπαλάνος ήταν Έλληνας κληρικός, λόγιος και συγγραφέας, από τα Ιωάννινα.

Ήταν ένας από τους τέσσερις γιους του Μπαλάνου Βασιλόπουλου. Μορφώθηκε από τον πατέρα του και δίδαξε αρχικά σε σχολεία της Θεσσαλίας και της Θεσσαλονίκης. Το 1756 διαδέχτηκε τον πατέρα του στην σχολαρχία της σχολής Γκιούμα (ή Γκιόνμα) των Ιωαννίνων όπου και περέμεινε για μεγάλο χρονικό διάστημα (ως το 1799).

Παράλληλα, το 1758 χειροτονήθηκε ιερέας. Ανέπτυξε ιδιαίτερη θρησκευτική και κοινωνική δράση που σε συνδυασμό με την διδασκαλία του εξασφάλισαν την καθολική εκτίμηση και αναγνώριση προς το πρόσωπο του, κυρίως από τους μαθητές του, πολλοί από τους οποίους διακρίθηκαν στα γράμματα και τις επιστήμες.

Στην σχολή Γκιούμα τον διαδέχτηκε ο μικρότερος αδελφός του Κωνσταντίνος, και κατόπιν ο αδελφός του Αναστασιος. Ο άλλος αδελφός του Δημήτριος δίδασκε σε ένα σχολείο της Μολδοβλαχίας. Όταν πέθανε ο Αναστάσιος διαδέχτηκε το σχολείο ο Γρηγοράκος, γιος του Δημητρίου, μέχρι το 1820 όταν το σχολείο και η υπέροχη βιβλιοθήκη του κάηκε στη φωτιά που έβαλε ο Αλή Πασάς.

Σύμφωνα με την διαθήκη του αδελφού του Αναστάσιου Μπαλάνου, ο Κοσμάς δεν ήταν παντρεμένος και δεν είχε παιδιά, μόνο ο αδελφός τους Δημήτριος Μπαλάνος, που έζησε στη Μολδαβία, είχε απογόνους και κληροδότησε το σχολείο στον γιο του Γρηγόρασκο. Ο Κοσμάς έχει αναφερθεί ως πατέρας του Αριστείδη, του Σπυρίδωνος και του Σίμου αλλά και οι τρεις γεννήθηκαν μετά το θάνατό του.

Ο Κοσμάς Μπαλάνος συνέγραψε θεολογικά και επιστημονικά έργα. Πολλά από τα έργα του τυπώθηκαν με δαπάνη των αδελφών Ζωσιμάδων. Ορισμένα είναι: «Έκθεσις συνοπτικής αριθμητικής, αλγέβρης και χρονολογίας», Βιέννη 1798, «Περί ελλείψεως των παραλειπομένων φωνών παρά τοις αρίστοις των ποιητών», Βενετία 1803. Πολλές από τις συγγραφές του (μερικές από αυτές ήταν εθνικού περιεχομένου) έμειναν ανέκδοτες και δυστυχώς χάθηκαν οριστικά όταν η βιβλιοθήκη της σχολής Γκιούμα κάηκε, επί Αλή Πασά.

Ο δρόμος

Όλα τα δρομάκια της αγοράς γύρω φέρουν τα ονόματα διανοουμένων και παιδαγωγών, καθώς και επιφανών μελών της ελληνικής κοινότητας που έζησαν από τον 18ο αιώνα μέχρι τις αρχές του  20ού στη Μακεδονία (Κοσμάς Μπαλάνος, Φιλήμων Δραγούμης, ο έλληνας πρόξενος Κ. Βατικιώτης, Μαργαρίτης Δήμιτσας, Ιωάννης Αυγερινός, κα). Έτσι λοιπόν και η οδός Μπαλάνου.

Στο συγκεκριμένο δρόμο δεν εντοπίζονται μεγάλες αλλαγές – παλαιότερα ήταν γνωστός για τα εργαστήρια που υπήρχαν εκεί, ενώ υπάρχουν και φωτογραφίες που δείχνουν τον δρόμο με αμάξια, καθώς το πλακόστρωτο έχει περίπου 20 χρόνια που έγινε.

Επίσης, ο σεισμός του 1978 είχε ως αποτέλεσμα σοβαρές ζημιές σε κτίρια της αγοράς Βλάλη και Βατικιώτη. Προέκυψαν υποστυλώσεις, αποκατάσταση οροφών που είχαν καταρρεύσει και κατεδαφίσεις παλαιών κτιρίων. Το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς ο τότε πρωθυπουργούς Κωνσταντίνος Καραμανλής διέσχισε την οδό Μπαλάνου και μίλησε με τους καταστηματάρχες για την αποκατάσταση των ζημιών.

Στο σήμερα η οδός Μπαλάνου είναι ένα γραφικό στενό στην καρδιά της πόλης. Στην ουσία αποτελεί τον «συνδετικό κρίκο» μεταξύ της Εγνατίας και της Ερμού.

Αν περπατήσει κανείς τον πλακόστρωτο δρόμο θα καταλάβει πως στην πραγματικότητα ο δρόμος χωρίζεται σε δύο πλευρές. Στην πάνω πλευρά που βρίσκονται τα ξακουστά ταβερνάκια, που σφύζουν από ζωή καθημερινά και ο κόσμος τα προτιμάει και για την live μουσική που έχουν και στην κάτω πλευρά, όπου τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Τα τραγούδια, οι φωνές και τα γέλια όσο κατηφορίζεις “χάνονται”, καθώς δεν υπάρχουν ιδιαίτερα πολλά ανοιχτά μαγαζιά.

Δείτε επίσης:

Ο Παύλος Νιρβάνας και ο δρόμος με το όνομα του

Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης και ο δρόμος με το όνομα του