Πυρά Αρχαιολόγων κατά Μενδώνη για τα μουσεία

Σφοδρή κριτική προς την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, από το Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί σε πέντε μεγάλα αρχαιολογικά μουσεία της χώρας που μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ με τον Ν. 5021/2023.

Δύο χρόνια μετά τη ψήφιση του νόμου, τα μουσεία λειτουργούν ακόμη με κλειστές αίθουσες, τα πωλητήρια τους παραμένουν κλειστά από την 1η Νοεμβρίου 2024, παρατηρείται ανυπαρξία εκθεσιακής πολιτικής, ενώ η οικονομική δυσλειτουργία και δαιδαλώδεις διοικητικές διαδικασίες μέσω της πολύπλοκης ιεραρχίας οδηγούν στην κακοδιαχείριση και τη δυσπραγία.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων:

Η Υπουργός Πολιτισμού δηλώνει ανεύθυνη για την παρακμή των Μουσείων που μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ με τον Ν. 5021/2023

Η κατάσταση των πέντε μεγάλων αρχαιολογικών Μουσείων, μετά την μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ με Διοικήσεις διορισμένες απευθείας από την Υπουργό Πολιτισμού, έχει περιγραφεί σε πλείστες ανακοινώσεις, ενώ αποτέλεσε και αντικείμενο κοινοβουλευτικών ερωτήσεων.

Η Υπουργός Πολιτισμού, σε δύο πανομοιότυπες απαντήσεις-μνημεία απόσεισης κάθε ευθύνης (συνημμένα) ισχυρίζεται ότι «Η λειτουργία των πέντε μουσείων του ν. 5021/2023 υπό τον διοικητικό τύπο του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με τις χρηματοδοτικές και διοικητικές διασφαλίσεις του εν λόγω νόμου, προσφέρει στα μουσεία θεσμική ευκαμψία, οικονομική αυτοτέλεια και ευελιξία, είναι δε όλως αβάσιμη και πάντως κακόπιστη η προσπάθεια να συνδεθούν οι διαδικασίες που απαιτούνται από τη νομοθεσία, για να περιέλθει η διαχείριση των πωλητηρίων από τον ΟΔΑΠ στα μουσεία, με δήθεν “δυσλειτουργίες” και “κακοδιοίκηση”».

Αλήθεια, κ. Υπουργέ, δεν υπάρχουν δυσλειτουργίες και κακοδιοίκηση μετά την εφαρμογή του Ν. 5021/2023;

Δύο χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου 5021:

Τα Μουσεία λειτουργούν ακόμη με κλειστές αίθουσες!

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου έχει μόλις 6 αίθουσες ανοιχτές (κάτι που δεν έχει ξαναγίνει εδώ και επτά δεκαετίες), το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης δεν ανοίγει μετά τις 5 μμ (ούτε καν το καλοκαίρι) ενώ παραμένει κλειστό τις Τρίτες, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο δεν λειτούργησε μετά τις 4 μμ ούτε το καλοκαίρι και από 1/1/2025 το Μουσείο Λοβέρδου (παράρτημα του ΒΧΜ) είναι οριστικά κλειστό. Τέλος, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκη) κλείνει τις Τρίτες και λειτουργεί με μονή βάρδια, ενώ το καφέ-εστιατόριο του Μουσείου παραμένει κλειστό. Εκδηλώσεις έχουν ακυρωθεί σε πολλά μουσεία λόγω ωραρίου. Ειδικά στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού ζητείται από τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες ασφάλιση αστικής ευθύνης, πράγμα που αποτρέπει κάθε υποψήφιο ενδιαφερόμενο.

> Τα πωλητήρια των Μουσείων παραμένουν όλα κλειστά από 1/11/2024!

Τα πωλητήρια, τα οποία σύμφωνα με το νόμο 5021 μετά την 1/11/2024 θα τα αναλάμβαναν τα ΔΣ των Μουσείων, παραμένουν κλειστά στο σύνολό τους. Η επίκληση δήθεν απογραφής ή/και δήθεν ανακαίνισης στην απάντηση της Υπουργού δεν αποτελεί παρά εκ των υστέρων δικαιολογία για να αποκρυβεί το βασικό ζήτημα: η απόλυτη ανεπάρκεια των διορισμένων από την Υπουργό Διοικητικών Συμβουλίων και των Γενικών Διευθυντριών, να ανταποκριθούν στις βασικές ανάγκες για την λειτουργία των πωλητηρίων. > Ανυπαρξία εκθεσιακής πολιτικής Είναι κραυγαλέα η πολυετής ανυπαρξία σοβαρού εκθεσιακού προγράμματος, περιοδικών εκθέσεων και εν γένει σχεδιασμού που να ανταποκρίνεται σε σύγχρονες μουσειακές λειτουργίες. Τα πέντε μουσεία, παρά το ότι είναι οργανισμοί διεθνούς εμβέλειας, δεν έχουν οργανώσει καμία έκθεση μητροπολιτικού χαρακτήρα, αντάξια της παράδοσης και θέσης τους. Όλα τα παραπάνω αποτελούν λειτουργίες που τα πέντε αυτά μουσεία είχαν, με την μορφή τους ως Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, και απώλεσαν παντελώς μετά την ισχύ του νόμου 5021.

> Πολλαπλασιασμός δαπανών και θέσεων ευθύνης

Καμία οικονομική αυτοτέλεια και ευελιξία δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα ΝΠΔΔ και οι Διοικήσεις τους, καθώς οι παχυλοί προϋπολογισμοί τους καταβάλλονται αποκλειστικά από την επιχορήγηση που τους δίνει το ΥΠΠΟ και τη μισθοδοσία που καταβάλλει η Ενιαία Αρχή Πληρωμών. Μόνο ως προκλητική σπατάλη μπορούμε να δούμε τον πολλαπλασιασμό των θέσεων που επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης, Διοικητικών Συμβουλίων και θέσεων ευθύνης. Χαρακτηριστικός για τη σπατάλη είναι ο πίνακας που παραθέτουμε παρακάτω, με τις επί πληρωμή θέσεις ευθύνης πριν και μετά τον Ν. 5021/2023. Από την επιχορήγηση του ΥΠΠΟ, λειτουργίες που παλιότερα γίνονταν από το προσωπικό του Μουσείου, τώρα δίνονται ως απευθείας αναθέσεις σε εξωτερικούς συνεργάτες. Με τα ίδια χρήματα γίνονται μη νόμιμες συμβάσεις με εταιρείες ή φυσικά πρόσωπα, οι οποίες βρίσκονται σε εξέταση από την Εισαγγελία. Με τα ίδια χρήματα, έγινε σύμβαση σε ιδιωτική εταιρεία security για υπηρεσίες φύλαξης στο ΒΧΜ, παρότι η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει ότι η φύλαξη αρχαιολογικών ευρημάτων, για την προστασία τους, οφείλει να γίνεται από προσωπικό του Μουσείου.

> Οικονομική δυσλειτουργία και δαιδαλώδεις διοικητικές διαδικασίες μέσω της πολύπλοκης ιεραρχίας οδηγούν στην κακοδιαχείριση και τη δυσπραγία

Κατά τη διάρκεια λειτουργίας των ΝΠΔΔ έχουν συμβεί πράγματα πρωτοφανή και αδιανόητα, όπως η φημολογούμενη κλοπή καλωδίων από τον κήπο του ΒΧΜ και η έλλειψη κλιματισμού για μήνες τόσο στο ΑΜΗ (καλοκαίρι 2023) όσο και το ΒΧΜ (άνοιξη 2024), θέτοντας εν αμφιβόλω την ασφάλεια των Μουσείων και βάζοντας σε κίνδυνο τα ευπαθή εκθέματα. Το ΒΧΜ δόθηκε για τον γάμο των Γλύξμπουργκ με απόφαση στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ που έδινε το χώρο στην “Αυτής Μεγαλειότητα” Άννα Μαρία, πέρα από κάθε ισχύοντα νόμο ή Υπουργική Απόφαση, και προσβάλλοντας τους πολίτες και το Σύνταγμα της χώρας!

Η άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών των μουσείων και η κατασπατάληση των χρημάτων του ελληνικού λαού είναι η πραγματική επίπτωση του Ν. 5021.

Είναι μάλλον εντυπωσιακό ότι, παρότι οι διαμαρτυρίες πολιτών, ξεναγών, ερευνητών, σχολείων και άλλων ομάδων κοινού, είναι καθημερινό φαινόμενο, η όποια δημόσια συζήτηση για τις δυσλειτουργίες των Μουσείων σταματά πάντα εν τη γενέσει της. Το φαινόμενο μοιάζει με ένα αόρατο χέρι που δεν αφήνει την πραγματικότητα να διαρρήξει την επικοινωνιακή εικόνα που παρουσιάζει η κ. Υπουργός στις συνημμένες απαντήσεις της στη Βουλή.

Όλα τα παραπάνω είναι ευθύνες που βαρύνουν εξ ολοκλήρου την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ.

-Μόνη η πολιτική ηγεσία εισηγήθηκε τον Ν. 5021 -ο οποίος ήταν και παραμένει ένα διοικητικά και ουσιαστικά απαράδεκτο νομοθέτημα που έχει προκαλέσει πλήθος δυσλειτουργίες τόσο στα Μουσεία όσο και στην διοίκηση του ΥΠΠΟ-, χωρίς κανέναν διάλογο όχι μόνο με τα σωματεία και τους επιστημονικούς φορείς, αλλά ούτε με την διοικητική ιεραρχία του ΥΠΠΟ. Θυμίζουμε ότι, κατά την ψήφιση του νόμου, δεν υπήρξε ούτε ένας συλλογικός φορέας, επιστημονικός ή συνδικαλιστικός, που να στήριξε το καταστρεπτικό νομοθέτημα.

– Η Υπουργός διόρισε με δική της αποκλειστική ευθύνη και απόφαση τις Διοικήσεις (ΔΣ και Γενικές Διευθύντριες) που, με βάση τις αρμοδιότητες που ο ίδιος ο νόμος 5021 τους απέδωσε, είναι υπεύθυνες για τη σημερινή κατάσταση.

-Επίμονη και μόνη η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ έλεγε και συνεχίζει να λέει ψευδή επιχειρήματα περί της δήθεν «ευελιξίας» και «αποδοτικότητάς» του νέου καθεστώτος στα Μουσεία, και να αποδίδει ευθύνες οπουδήποτε αλλού, εκτός από τις δικές της επιλογές.

Παραδίδουμε τις απαντήσεις της Υπουργού στην κρίση όλων σας.

Ενημερώνουμε, τέλος, ότι η αίτηση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, του Ενιαίου Συλλόγου Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων και της ΠΕΣΑ για την ακύρωση του νόμου 5021 συζητήθηκε ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας (Τμήμα Γ΄ Επταμελής Σύνθεση) στις 6.2.2025. Τα σχετικά Υπομνήματα κατατέθηκαν στις 13.2.2025. Αναμένουμε την έκδοση της Απόφασης.

Οι ερωτήσεις εδώ:

https://syriza.gr/erotisi-voulefton-syriza-ps-me…/… https://pasok.gr/ti-symbainei-me-ta-pwlhthria-twn…/…