Δημήτρης Μανιάτης στην Parallaxi: «Οι δημοσιογράφοι μπερδεύουν τα όρια της 4ης εξουσίας»

Ο Δημήτρης Μανιάτης είναι καταξιωμένος δημοσιογράφος, με πολλά πολιτικά ρεπορτάζ, άρθρα και χρονογραφήματα στο ενεργητικό του και σημαντική καριέρα σε πολλά μέσα ενημέρωσης.

Επί σειρά ετών μέχρι και σήμερα εργάζεται στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ ενώ έχει συνεργασία και με την εφημερίδα Το Βήμα της Κυριακής.

Παράλληλα ως πολυσχιδής προσωπικότητα έχει γράψει κείμενα για επιθεωρήσεις, θέατρο, μουσικές παραστάσεις και τηλεόραση, έχει γράψει βιβλία, έχει επιμεληθεί κείμενα για μουσικές παραστάσεις, ενώ έχει εργαστεί σε τηλεόραση και ραδιόφωνο.

Οι τοποθετήσεις του ως σχολιαστής, αλλά και στα social media έχουν απήχηση και πιάνουν τον παλμό της κοινωνίας.

Σήμερα μας απαντά για την κρίση στη δημοσιογραφία και το μέλλον της.

Οι απαντήσεις του έχουν ενδιαφέρον.

Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το μεγαλύτερο πρόβλημα της δημοσιογραφίας σήμερα;

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Δημοσιογραφίας είναι ένα και είναι το Υπαρξιακό της Θέμα. Θα συνεχίσει και θα ενισχυθεί ως βασικός ιμάντας διάδοσης, αναπαραγωγής, κριτικής και ελέγχου των Εξουσιών με όρους θεσμικότητας και ταυτόχρονα μαχητικότητας ή θα εκπέσει σε μια Περιοχή μεταξύ της Αυτοδημοσιογραφίας, του σέρβις και της νέας πραγματικότητας του ΑΙ;

Το περιεχόμενο των ΜΜΕ εκπορεύεται από τις τάσεις της κοινωνίας, τις αντιφάσεις, τις αντινομίες της, τα νέα της κάθε φορά επίδικα. Αν τα ΜΜΕ τέμνονται με τις νέες αγωνίες, τις φωτίζουν, τις ερμηνεύουν και τις καταγράφουν θα συνεχίσουν να είναι ΜΜΕ.

Αν όχι θα μιλάμε για κάτι άλλο. Και με ανεπανόρθωτο τραύμα στην Δημοκρατία».

Οφείλει ένας δημοσιογράφος να παίρνει θέση για ένα γεγονός; Αν ναι, υπάρχουν εξαιρέσεις, δηλαδή περιπτώσεις που δε θα έπρεπε να το κάνει;

«Να παίρνει θέση αλλά όχι με την λεοντή πως λέει μια αντικειμενική αλήθεια. Να ξεκαθαρίζει πως λέει την δική του αλήθεια. Ναι, υπάρχουν περιπτώσεις, εξάλλου υπάρχει το ίδιο το ρεπορτάζ που περιέχει από μόνο του, όταν είναι άρτιο και πλήρες και διαυγές, την ίδια την ερμηνεία της είδησης».

Η γραμμή του μέσου ενημέρωσης στο οποίο εργάζεται ένας δημοσιογράφος σε ποιο βαθμό πρέπει να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο σκέπτεται;

«Κακά τα ψέματα. ο δημοσιογράφος δεν μένει ανεπηρέαστος. Η σχέση αυτή είναι γεμάτη ισορροπίες που συχνά δεν πετυχαίνουν. Μεγάλη υπόθεση για τον κάθε δημοσιογράφο να περιφρουρεί τον εαυτό του, την ευαισθησία του, τις αρχές του. Αν με ρωτάτε, υπάρχει χώρος σήμερα και σε μεγάλους εκδοτικούς ομίλους όσο κι αν ακούγεται αντιφατικό».

Γιατί η κοινή γνώμη δεν έχει πια την καλύτερη άποψη για το λειτούργημα του δημοσιογράφου;

«Γιατί τα ΜΜΕ την καθρεφτίζουν συχνά, πράγμα που υπενθυμίζει στην ίδια πού βρίσκεται. Γιατί επίσης συχνά δημοσιογράφοι θεωρούν τον εαυτό τους εισαγγελέα ή αστυνομικό. Γιατί επίσης συχνά ΜΜΕ δίνουν χώρο σε μια είδους κίτρινη δημοσιογραφία με χτυπήματα κάτω από την ζώνη.

Γιατί συχνά οι δημοσιογράφοι μπερδεύουν τα όρια της 4ης εξουσίας. Η 4η εξουσία είναι οι εκδότες, όχι οι δημοσιογράφοι. Γιατί συχνά οι δημοσιογράφοι ταυτίζονται με τις ελίτ και πολεμούν τον λαϊκό κόσμο και τον αδύναμο. Γιατί συχνά είμαστε προχειρογράφοι και αυτό πια φαίνεται».

Πώς προφυλάσσεται ένας δημοσιογράφος από τα fake news;

«Με αδιάκοπο ρεπορτάζ, με συνεχές επανα-τσεκάρισμα των πηγών του, με δομική καχυποψία στους ιμάντες της πληροφορίας, με ακούραστο κυνήγι. Ο δημοσιογράφος ρωτάει, δεν απαντάει μόνος του».

Πώς βλέπετε τη σχέση των Social Media και της Τεχνητής Νοημοσύνης με τη Δημοσιογραφία;

«Και τα δύο επιδρούν ήδη βαθιά. Στην πρώτη περίπτωση συχνά τα όρια χάνονται ή και είναι δυσδιάκριτα. Πολύς κόσμος ενημερώνεται από τα Κοινωνικά Δίκτυα ή εκπέφτει σε μια είδους αυτοδημοσιογραφίας (φαντάζομαι συχνά και ως απωθημένο δημοσιολογίας). Τα θεσμικά και σοβαρά ΜΜΕ, εργάζομαι σε ένα τέτοιο όπως τα ΝΕΑ, δεν έχουν υποχρέωση ούτε πρέπει να τρέχουν λαχανιασμένα πίσω από τα ΜΚΔ.

Πρέπει να ίπτανται ψηλά, πάνω τους και να τα θέτουν σε κρίση. Να τα παρακολουθούν αλλά να μην τα μιμούνται. Να τα λογίζουν ως μία εκ των υλών για γράψιμο αλλά όχι ως την μοναδική.

Η ΑΙ είναι μια άλλη ιστορία και ήδη μεγάλο μέρος των newsrooms τροφοδοτείται και παράγει μέσω αυτής. Πάντα βέβαια υπάρχουν οι προκαταλήψεις και πάντα υπάρχει το προσωπικό στοιχείο. Να επενδύσουμε σε μια περιοχή που θα οριοθετήσει την ΑΙ ως εργαλείο μας και όχι ως υποκατάστατό μας. Θέλει σκληρές αρχές και μια νέα συζήτηση ειλικρινή και βαθιά».

Έχετε μετανιώσει για κάποιο χειρισμό σας σε ένα δημοσιογραφικό θέμα και αν ναι τι ήταν αυτό που είχατε κάνει λάθος και δε θα επαναλαμβάνατε;

«Σε πολλά! Δεν εστιάζω σε κάτι. Θα πω γενικά πράγματα. Η μη καλή προετοιμασία σε δημοσιογραφική αποστολή. Η εμπιστοσύνη σε πηγή που δεν έπρεπε. Η μέτρια απόδοση και δη πίσω από την λεοντή του αστείου επιχειρήματος: «έχω πολλή δουλειά». Ειδικά, αν γυρίζαμε λίγο πίσω θα ήμουν πιο αυστηρός με τις βιοπολιτικές όψεις της πανδημικής κρίσης».