«Το σπίτι μας γκρεμίζεται, η οικοδομή άνοιξε στη μέση» – 47 χρόνια από το φονικό σεισμό της Θεσσαλονίκης

*κεντρική εικόνα: Προσωπικό αρχείο του αείμνηστου Καθηγητή του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, Κωνσταντίνου Σολδάτου

47 χρόνια συμπληρώνονται από την ημέρα που στιγματίζει έως και σήμερα τη σύγχρονη ιστορία της Θεσσαλονίκης.

47 χρόνια από τη φονική σεισμική δόνηση που σημειώθηκε στις 20 Ιουνίου 1978.

Ήταν λίγο μετά τις 23:00 το βράδυ, όταν οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης και των γύρω περιοχών συγκλονίστηκαν από ένα σεισμό μεγέθους 6,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.

Το επίκεντρο του σεισμού βρισκόταν 35 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης και συγκεκριμένα στο χωριό Στίβος, ανάμεσα στις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη.

Μετά τον σεισμό, το χάος.

Σχεδόν 500.000 από ένα σύνολο 700.000 εγκατέλειψαν την πόλη. Οι υπόλοιποι 200.000 που είτε δεν είχαν κάπου να πάνε, είτε δεν ήθελαν να αποχωριστούν τα σπίτια τους, έμειναν στα πάρκα, στα πανεπιστήμια και στα γήπεδα. μέσα σε σκηνές, καθώς και στις υπαίθριες ανοιχτές εκτάσεις της Θεσσαλονίκης.

Η μαύρη σελίδα γράφεται σε μία πολυκατοικία της οδού Ιπποδρομίου.

49 στο σύνολο οι νεκροί, 29 εκ των οποίων στην πολυκατοικία.

Δύο χρόνια μετά το φονικό χτύπημα του σεισμού στη Θεσσαλονίκη, η εκπομπή της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης «Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα» έκανε ένα οδοιπορικό στην πόλη μιλώντας με πολίτες για τα δραματικά τους βιώματα, τα θύματα και τις καταστροφές που προκάλεσε ο εγκέλαδος, αλλά και τις προσπάθειες να στήσουν ξανά τις ζωές τους.

Το ρεπορτάζ του Χρήστου Ατζημάκη με τίτλο «Οι επιζήσαντες» φέρνει στο φως μαρτυρίες από το βράδυ του σεισμού και των όσων ακολούθησαν.

Οι κάμερες της εποχής καταγράφουν πλάνα από τα ερείπια της πολυκατοικίας στη Θεσσαλονίκη αλλά και από την καθημερινότητα των ανθρώπων όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά το σεισμό.

«Εκείνο το βράδυ πήγα να κάνω μια ένεση στις 11 παρά το βράδυ. Εκείνη την ώρα άρχισε ο σεισμός. Κατεβαίνοντας κάτω στην πόρτα άρχισαν να πέφτουν τούβλα, γλάστρες, βαρέλια. Ματώσαμε, χτυπήσαμε. Είχα δύο εικοσάρικα. Έτρεξα να τα πάρω με πήρε το χώμα και πέσαμε κάτω και άρχισε να πέφτει η πολυκατοικία. Φωνάζαμε βοήθεια, βοήθεια.

Καθώς έπεφτε σταμάτησε στον 2ο όροφο και άρχισε να χωρίζει δεξιά και αριστερά. Εμείς γλιτώσαμε. Ήρθε μετά από 1 ώρα ο εισαγγελέας, η αστυνομία και μας είπαν να πάμε στον Ερυθρό Σταυρό. Εγώ αδύνατο. Έκλαιγα και φώναζα για το σπίτι μου. Γιατί δεν είχα κανέναν να με βοηθήσει.

Φώναζα τα πράγματα μου, τα λεφτά μου, ο κόπος μου, από 14 χρονών εργαζόμουν. Και τότε είπε ο κ. εισαγγελέας ότι όλα θα διορθωθούν. Πήγα στο νοσοκομείο με παρακολούθησαν πολύ καλά. Γινόταν όμως συνέχεια σεισμοί, είχα φοβηθεί που ερχόταν η πολυκατοικία πάνω μας και σηκώθηκα και έφυγα και πήγα στην πλατεία Ναυαρίνου» είχε πει η Αναστασία Χατζηστεφάνου που έμενε σε αντίσκηνο μετά τον φονικό σεισμό.

«Μετά ενδιαφέρθηκε το κράτος. Ευχαριστούμε τον κ. Ζαρντινίδη ο οποίος μας έδωσε τα χρήματα. Μας έδωσαν κάπου 90.000-100.000. Τα βάλαμε στην τράπεζα, αλλά δεν είχαμε τίποτα από ρούχα, πράγματα. Τελευταίως μας ξανακάλεσε και μας είπε μην ανησυχείτε οι ενοικιαστές θα σας δώσουμε ένα δάνειο για να πάρετε ένα σπίτι και θα σας δώσουμε και προσωρινώς τα ενοίκια 7.000 δραχμές για να καθίσουν δύο μήνες και μετά θα έρθουν ξανά για να κάνουν συμβόλαιο, να βρουν ένα σπίτι και να τους δώσουμε τα ενοίκια. Κατά πόσο και τι δεν ξέρουμε. Τώρα μπαίνω στους 6 μήνες. Αναγκαστικώς έτρωγα από τα λίγα λεφτά που είχαμε. Δεν μπορούσα να πιάσω σπίτι. Ήθελε πολλά χρήματα. Ο κόσμος ενδιαφέρθηκε για να μας φέρει ρούχα κανένα πιάτα φαγητό. Έμεινε μες το δρόμο εντελώς γυμνή» καταλήγει στην εξιστόρηση της στην κάμερα της ΕΡΤ.

Στην εκπομπή φιλοξενείται και η μαρτυρία του Σωκράτη Τριανταφύλλου, που είχε πρατήριο υγρών καυσίμων και με δάκρυα στα μάτια εξιστορεί:

«Δυστυχώς είχα την ατυχία να μείνω στην οικοδομή της Ιπποδρομίου, αυτή η οποία κατέρρευσε. Το διάστημα του σεισμού εγώ πήγαινα για το σπίτι μου. Όταν έφτασα είδα αυτό το τρομερό θέαμα. Να είναι γκρεμισμένη η οικοδομή. Εκείνη τη στιγμή έβαλα άγριες φωνές. Φώναζα και τραβούσα τα μαλλιά μου. Ήξερα ότι η οικογένεια μου είναι κάτω από τα ερείπια. Έφυγα από την οικοδομή αμέσως και πήγα να βρω ένα τηλέφωνο για να πάρω στο μαγαζί. Παίρνω στο μαγαζί και μου λένε ότι πήρε η κόρη σου τηλέφωνο. Και τι είπε; Ρώτησε που είναι ο μπαμπάς σου. Και της είπα ότι είναι στο δρόμο. Πες του ότι το σπίτι μας γκρεμίζεται.

Εγώ είχα την εντύπωση ότι όλη η οικογένεια μου θα είναι στα πάρκα. Έτρεχα σε όλα τα πάρκα και φώναζα τα ονόματά τους. Αργότερα, κατά τις 3 πήρα τον πεθερό μου και τον ρώτησα εάν έμαθε κάτι. Μου λέει ότι με πήρε η Χρυσάνθη και άκουσα μια φωνή ένα “αααα”. Διαπίστωσα εκ των υστέρων ότι τηλεφωνούσε το κοριτσάκι από το σπίτι μου και έλεγε το σπίτι μας γκρεμίζεται. Με τη φωνή αυτή φαίνεται να άνοιξε η οικοδομή στη μέση και έμεινε με ένα “αααα” με το τηλέφωνο στο χέρι».

Στο ρεπορτάζ φιλοξενείται και η ιστορία του Βασίλη Κυριακόπουλου που έχασε τη γυναίκα του το βράδυ του σεισμού. Βρέθηκε στο πέμπτο πάτωμα της οικοδομής, καταπλακώθηκε από τους τοίχους και σοβάδες των άλλων πατωμάτων και τα συνεργεία τον απεγκλώβισαν λίγες ώρες μετά ζωντανό, αλλά σοβαρά τραυματισμένο.

«Έμενα 18 χρόνια στην πολυκατοικία. Ζούσαμε πολύ καλά. Ήμασταν έτοιμοι για ύπνο. Και βλέπουμε να σείεται όλο μας το σπίτι. Να πέφτουν αντικείμενα. Η γυναίκα μου παίρνει μια τσάντα και κατεβαίνει προς τη σκάλα φωνάζοντας “Βασίλη έλα γρήγορα θα πλακωθούμε”. Μέχρι να βρω κάτι να φορέσω γιατί ήμουν με την πιτζάμα βλέπω όλα να πέφτουν από μπάνιο μέχρι εξώπορτα. Ακούω ένα ντουκ και αμέσως καταπλακώθηκα. Δεν ξέρω μετά από πόσες ώρες ήρθαν και φώναζαν ποιος είστε και σε ποιο πάτωμα. Φώναζα συνέχεια Κυριακόπουλος Βασίλειος. Ήρθε ένας στρατιώτης καλά να είναι και με έβγαλε. Με πήγαν στο ΑΧΕΠΑ, ευτυχώς δεν είχα κάτι εσωτερικά. Μετά μας είπαν ότι θα πάμε στο Χαρίσειο Γηροκομείο ως φιλοξενούμενοι χωρίς να πληρώσουμε τίποτα».

Ο κ. Νικολαΐδης Λεωνίδας στην μαρτυρία του αναφέρει:

«Ήμασταν με την οικογένεια μου μέσα στο σπίτι. Ήμασταν ενοικιαστές. Τρώγαμε εκείνη την ώρα. Πήγαμε κάτσαμε στο δωμάτιο, βλέπαμε τηλεόραση. Μετά έπιασε ο σεισμός. Η κόρη μου με το γαμπρό μου φώναζαν ότι γκρεμίζεται η οικοδομή. Πήρα τα παιδιά ξυπόλυτα, τα έβγαλε έξω από το σπίτι και μετά γύρισα να πάρω το παντελόνι μου. Βλέπω από πάνω να πέφτουν κομμάτια μεγάλα. Μόλις βγαίνω από την πόρτα ήταν ο κ. Μπαράζης στο δίπλα διαμέρισμα. Τον τράβηξα να βγει, δεν βγήκε. Μετά η κυρία Αγκινάρη φώναζε βοήθεια. Και είδα την πόρτα της φρακαρισμένη από το σεισμό. Την έσπρωξα δεν άνοιξε.

Την χτύπησα με την πλάτη μου και άνοιξε η πόρτα, βγάλαμε την κυρία Αγκινάρη έξω. Κατέβηκα τις σκάλες, η έξοδος είχε γκρεμίσει. Πήδηξα πέντε σκαλιά για να βγω. Κατεβήκαμε στην παραλία. Ακούσαμε μετά ότι έπεσε η οικοδομή. Δεν το πίστεψα. Γύρισα και ότι είδα ότι η οικοδομή γκρεμίστηκε. Θέλαμε να μπούμε μέσα δεν μας άφηνε η Αστυνομία. Καθόμασταν στην παραλία ξυπόλυτοι και περιμέναμε τι θα γίνει το πρωί. Πήραμε τη σκηνή μας πήγαμε κοντά στο ΑΧΕΠΑ και τη βάλαμε. Μας είπε μετά ο κ. Ζαρντινίδης ότι θα μας δώσει δάνειο 1,5 εκατ. και ενοίκια για να πιάσουμε ένα σπίτι. Εγώ είπα οπωσδήποτε και θα κάνουμε την αίτηση μας για να πάρουμε το δάνειο και να δούμε πώς θα τακτοποιηθούμε. Είμαι ευχαριστημένος από το δάνειο».

Ο Παντελής Καρατζάς, είχε δηλώσει:

«Έμενα εδώ και 8 μήνες στην οικοδομή της Ιπποδρομίου. Τη μέρα του σεισμού είχαμε ξαπλώσει να κοιμηθούμε με τη σύζυγό μου. Εκείνη την ώρα έπιασε ο σεισμός. Ένα μικρό κούνημα. Ως να σηκωθούμε δυνάμωσε. Φτάσαμε κάτω από την πόρτα και περιμέναμε ως που να τελειώσει. Η γυναίκα μου βγήκε και εγώ πήγα να πάρω μια κουβέρτα. Η γυναίκα μου άρχισε να φωνάζει γιατί φρακάρει η πόρτα. Την τράβηξα, την άνοιξα, αλλά ακούσαμε από το διπλανό διαμέρισμα βοήθεια.

Μαζί με τον κ. Νικολαΐδη δώσαμε δύο κλωτσιές και την ανοίξαμε. Κατεβήκαμε κάτω, μόλις έστριψα τη γωνία και βγήκα απέναντι από την οικοδομή εκείνη την ώρα την είδα να καταρρέει. Σοκαρίστηκα και πολύ μάλιστα. Κάθισα καμία ώρα εκεί μήπως έρθουν συγγενείς και φίλοι να με αναζητήσουν. Κάθισα γύρω στους 3-4 μήνες μέσα σε σκηνή. Μετά πήγα στον αδελφό μου. Κάνουμε ξανά νέο νοικοκυριό με τη γυναίκα μου, δουλεύουμε και οι δύο. Χάσαμε όλο το νοικοκυριό μας. Άλλοι έχασαν τα σπίτια τους, τους δικούς τους ανθρώπους, αλλά και το νοικοκυριό δεν είναι λίγο».