Ένας χρόνος Στέλιος Αγγελούδης: Μια αποτίμηση

Πέρσι τέτοια εποχή, ο νέος δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, είχε δώσει συνέντευξη σε τηλεοπτική εκπομπή, δείχνοντας αποφασισμένος να αλλάξει άμεσα τα βασικά προβλήματα της πόλης.

Είχαν προηγηθεί οι τελευταίοι μήνες μίας διοίκησης που έμοιαζε να αφήνει την πόλη στον αυτόματο πιλότο, έχοντας χάσει και τις εκλογές. Τα ογκώδη έκαναν πάρτι, το ίδιο και οι ξεχειλισμένοι κάδοι. Η Πλατεία Ελευθερίας είχε επιστρέψει και πάλι στα αυτοκίνητα, μέσα σε μία τετραετία παλινωδιών, και ο δημόσιος χώρος καταπατούνταν (όπως και με προηγούμενες διοικήσεις —ας είμαστε ειλικρινείς) ποικιλοτρόπως.

Καθαριότητα και δημόσιος χώρος τα δύο πεδία με τα οποία είχε πει τότε ότι θα ξεκινούσε ο κ. Αγγελούδης. Ένα χρόνο μετά, ποιος είναι ο απολογισμός σε αυτά αλλά και στα βασικά σημεία της θητείας του εν γένει;

Το κυνήγι των… μπαουλοντίβανων και η πρόκληση του σαρώματος στα πεζοδρόμια

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην Parallaxi, ο δήμαρχος υποστήριξε ότι η καθαριότητα δεν θεωρείται πια το Νο1 πρόβλημα από τους Θεσσαλονικείς, αναφερόμενος σε έρευνα του περασμένου καλοκαιριού. Όμως, η καθαριότητα εξακολουθεί και απασχολεί, και μάλιστα πολύ.

Προσωπική μου άποψη είναι ότι το ξεκίνημα υπήρξε καλό, όμως στην πορεία η πρόοδος μετριάστηκε. Θυμάμαι με αγαλλίαση αρχές του 2024 να βλέπω τους κάδους να αδειάζουν, τα ογκώδη να μαζεύονται και τους υπαλλήλους να έχουν έστω τα ελάχιστα (φωσφοριζέ γιλέκα, μέσα ατομικής προστασίας). Αλλά από το καλοκαίρι και μετά τα… μπαουλοντίβανα άρχισαν να κάνουν πάλι την εμφάνισή τους. Σαφώς, οι κάδοι δεν ξεχειλίζουν όπως παλιά (στην πόλη που ούτε αυτό δεν είναι δεδομένο!), ωστόσο το σάρωμα, ιδίως εκτός κέντρου, είναι προβληματικό. Ειδικά στα ρείθρα των πεζοδρομίων μαζεύεται βρωμιά που καθαρίζεται πολύ σπάνια.

Παράλληλα, αναμένουμε ακόμα τις ενδιαφέρουσες προτάσεις που είχαν κατατεθεί προεκλογικά για «πράσινα σημεία» περισυλλογής απορριμμάτων, η συνεργασία με τις επιχειρήσεις εστίασης στο μάζεμα των απορριμμάτων που αφήνουν οι πελάτες αλλά και η εφαρμογή ωραρίου αποκομιδής ανά δημοτική κοινότητα.

Στα θετικά οπωσδήποτε η καθιέρωση της νυχτερινής αποκομιδής και η προσπάθεια να πέσουν έστω κάποια πρόστιμα σε όσους κατεβάζουν σωρηδόν ογκώδη. Η μεγάλη αλλαγή μένει να φανεί και η διοίκηση ελπίζει ότι θα έρθει με την ανάθεση κάποιων υπηρεσιών σε ιδιώτη, που ψηφίστηκε πριν ενάμιση μήνα περίπου.

Δημόσιος χώρος: σε αναμονή για καλύτερες μέρες

Σε ό,τι αφορά το δημόσιο χώρο, υπήρξε μία πρόοδος σε επίπεδο προθέσεων, φέρνοντας στο τραπέζι τέσσερις νέες κανονιστικές αποφάσεις: για τα τραπεζοκαθίσματα, τη Νέα Παραλία, τις φορτοεκφορτώσεις και τα κοινόχρηστα πατίνια. Κάποιες ξεκίνησαν ήδη να εφαρμόζονται, σε κάποιες αναμένονται ακόμα κάποιες διαδικασίες ώστε να μπουν και τυπικά σε εφαρμογή.

Προς το παρόν: Στα τραπεζοκαθίσματα, τις ώρες που κάνει περιπολίες η δημοτική αστυνομία, φαίνεται να υπάρχει μία πιο συμμαζεμένη κατάσταση. Εκτός ωραρίου, και ειδικά τα βράδια της Παρασκευής και του Σαββάτου, το πρόβλημα παραμένει. Στις φορτοεκφορτώσεις, η άναρχη κατάσταση με τα φορτηγά και τα βανάκια επιμένει επίσης. Η Νέα Παραλία, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, γεμίζει ακόμα μικροπωλητές κάθε λογής και καντίνες. Για τα πατίνια περιμένουμε να οριοθετηθούν χώροι στάθμευσης, ώστε οι χρήστες να μην τα παρατάνε όπου να ‘ναι.

Πρέπει, επιπλέον, να αναγνωρίσουμε την προσπάθεια να καθαριστούν οι ταγκιές από κεντρικά σημεία και τη Νέα Παραλία, καθώς και να διορθωθούν τα πλακόστρωτα στους δύο κεντρικούς πεζοδρόμους του κέντρου (Αριστοτέλους και Ναυαρίνου). Επίσης, η λειτουργία επιτέλους κάποιων από τις δημοτικές τουαλέτες έδωσε έναν τόνο πολιτισμού —όταν δεν βανδαλίζονται.

Στη Β’ Δημοτική Κοινότητα εντάθηκε η αστυνόμευση στη λαϊκή της Ξηροκρήνης, για την καταπολέμηση του παρεμπορίου. Μία καλή αρχή, που όμως υπερεπείγει να συνδυαστεί με βαρύτερα μέτρα καταπολέμησης της παραβατικότητας, μικρής και μεγάλης, που βρίσκεται σε έξαρση στην περιοχή.

Μεμονωμένες νίκες στην ατέλειωτη μάχη του κυκλοφοριακού

Το κυκλοφοριακό (που οι πολίτες θεωρούσαν σε εκείνη την έρευνα Νο1 πρόβλημα) παραμένει έντονο. Έχοντας μπροστά του ένα τελεσίγραφο από το κεντρικό κράτος (την έναρξη κατασκευής του flyover), ο Δήμαρχος ζήτησε ενίσχυση της αστυνόμευσης. Πράγματι, οι κεντρικοί δρόμοι θυμίζουν πλέον λεωφόρους και όχι αυτοσχέδια πάρκινγκ, τουλάχιστον όσο αστυνομεύονται. Όμως, στους υπόλοιπους δρόμους το πρόβλημα παραμένει άλυτο. Στα θετικά καταμετρώνται οι προσπάθειες για εξασφάλιση έστω και κάποιων εκατοντάδων θέσεων σε λιμάνι, ΔΕΘ και δημοτικά οικόπεδα, όπως και για απομάκρυνση των παρατημένων οχημάτων. Αλλά ο δρόμος προβλέπεται μακρύς.

Στα του ποδηλάτου ακόμα δεν έχουμε δει κάποιο θετικό βήμα, και μάλιστα καραδοκεί το ενδεχόμενο κατάργησης και του ποδηλατοδρόμου της παλιάς Παραλίας, με τον κ. Αγγελούδης να εξηγεί ότι η διατήρησή του θα κριθεί από εκ νέου απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Σε κάθε περίπτωση, υπερεπείγει η συντήρηση των ποδηλατοδρόμων που φτιάχτηκαν επί Παπαγεωργόπουλου και, φυσικά, η επέκτασή τους.

Το επόμενο διάστημα περιμένουμε να τοποθετηθούν και τα περίφημα πασαλάκια σε κεντρικούς δρόμους.

Πολλά μικρά δέντρα, εν αναμονή των μεγάλων πάρκων

Στο πράσινο, το μεγάλο ασθενή της πόλης, είδαμε κάποιες (έμπρακτες) θετικές κινήσεις. Δενδροδόχοι και παρτέρια στις γειτονιές και σε κεντρικά σημεία γέμισαν με δενδρύλλια. Κάποια πράγματι ρίζωσαν και μας χάρισαν το πράσινό τους, κάποια ξεράθηκαν και πρέπει ήδη να αντικατασταθούν από άλλα, κάποια εξοντώθηκαν από «καλοθελητές». Παράλληλα, μπήκε όριο στα κλαδέματα (ένα θέμα που πάντα ξεσηκώνει αντιδράσεις και στιγμάτισε την προηγούμενη διοίκηση) και ανακοινώθηκε η δημιουργία περιαστικού δάσους στην Τριανδρία, που μαζί με το Σέιχ Σου θα δώσει μία διέξοδο στα βόρεια.

Νοτιότερα, οι πυκνοδομημένες γειτονιές του Δήμου, ιδίως στο Έ Διαμέρισμα, ασφυκτιούν, με μόνη διέξοδο την περατζάδα της Νέας Παραλίας. Στη συνέντευξή του στην Parallaxi, ο δήμαρχος υποσχέθηκε για το 2025 από ένα πάρκο τσέπης σε κάθε Κοινότητα. Αλλά στα κανονικά πάρκα (καθώς και στα πάρκα τσέπης που παρέδωσε η προηγούμενη διοίκηση) υπάρχει έντονη αφροντισιά.

Πολύ σοβαρά προβλήματα στο πράσινο δημιούργησε και η κακοκαιρία Bora τον περασμένο Νοέμβριο, καθώς σημειώθηκαν εκατοντάδες πτώσεις δέντρων. Η διοίκηση υποσχέθηκε ότι όσα δέντρα έπεσαν θα αντικατασταθούν. Όμως, το πλήγμα θα παραμείνει μεγάλο, αφού πολλά από τα δέντρα που έπεσαν μετρούσαν δεκαετίες ζωής και τώρα θα αντικατασταθούν με άλλα νεότερα και πολύ πιο μικρά.

Το κουτί της Πανδώρας φαίνεται να άνοιξε και η ανάπλαση της ΔΕΘ, ένα έργο που προσπαθεί να συνδυάσει πολλαπλές χρήσεις και να συγκεράσει πολλαπλά συμφέροντα. Ο κ. Αγγελούδης θεωρεί ότι ο χαρακτήρας ενός μητροπολιτικού πάρκου εξυπηρετείται και με την παραμονή της ΔΕΘ στο υπάρχον οικόπεδο, χάρη σε κάποιες τροποποιήσεις που ζήτησε και έλαβε από το κεντρικό κράτος.

Την ίδια στιγμή, φουντώνουν οι φωνές από πολίτες και άλλες παρατάξεις που ζητούν τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ και τη μετατροπή όλης της έκτασης σε πάρκο, δρομολογώντας μέχρι και τοπικά δημοψηφίσματα. Ο χειρισμός του θέματος, στην περίπτωση που το έργο μπλέξει νομικά ή τα δημοψηφίσματα δείξουν πάνδημη προτίμηση στη μετεγκατάσταση, θα είναι ίσως η πρώτη πραγματικά μεγάλη πρόκληση για τη διοίκηση Αγγελούδη.

Τα τεχνικά έργα στη γραμμή εκκίνησης

Ο δήμαρχος έχει διακηρύξει ότι θα συνεχίσει όσα έργα των προκατόχων του έχουν ήδη δρομολογηθεί, και πράγματι μέχρι στιγμής το τηρεί. Πρακτικά, δεν έχουμε δει κάποιο μεγάλο έργο να ξεκινάει στον πρώτο χρόνο διοίκησής του, ωστόσο υπήρξε προεργασία για να μπουν στις ράγες η τόσο πολύπαθη Πλατεία Ελευθερίας (ακόμα ένα έργο που κόλλησε σε προσφυγές), η πεζοδρόμηση της Αγίας Σοφίας, από Τσιμισκή και κάτω, και οι Στάβλοι Παπάφη.

Επόμενοι στόχοι το ντεκ στην Παλιά Παραλία, οι νέες πλατείες Αριστοτέλους, Διοικητηρίου και Δημοκρατίας, η ανάπλαση των 10 εμπορικών δρόμων και το συγκρότημα του Ντεπώ.

Στα μικρότερα έργα, η ανάπλαση του Ιπποκρατείου και το Καπάνι περιμένουν την ολοκλήρωσή τους, ενώ μεγάλη εκκρεμότητα είναι η όσο το δυνατόν πιο εκτεταμένη επισκευή των πεζοδρομίων με την κατασκευή ραμπών. Αναμένουμε από το καλοκαίρι και μετά.

Το ζήτημα της σχολικής στέγης είναι ένα διαχρονικό αγκάθι στο Δήμο Θεσσαλονίκης. Η πρώτη χρονιά της νέας διοίκησης επεφύλασσε εξελίξεις στο ζήτημα της μετεγκατάστασης πέντε λυόμενων που λειτουργούν μετά από το σεισμό του 1978. Στο επίκεντρο βρέθηκε το 89ο Δημοτικό Σχολείο, με τους γονείς να εκφράζουν φόβους ότι το σχολείο θα καταργηθεί με την αιτιολογία της ακαταλληλότητας του κτιρίου και ότι τα παιδιά θα αναγκαστούν να μετακινηθούν σε άλλα, μακρύτερα σχολεία.

Στη συνέντευξή του στην Parallaxi, ο δήμαρχος προανήγγειλε την ανέγερση νέου κτιρίου για το 89ο σε παρακείμενο χώρο. Μένει να φανεί αν θα υλοποιηθεί η υπόσχεσή του. Μέχρι τότε, ο σύλλογος γονέων παραμένει σε επιφυλακή.

Κοινωνική πολιτική και αυξήσεις —με εξαιρέσεις— στα δημοτικά τέλη

Στην κοινωνική πολιτική, σημαντική είναι η λειτουργία τριών νέων δημοτικών πολυϊατρείων στις Κοινότητες ΄Β, ΄Γ και Έ, σε συνεργασία με τους Γιατρούς του Κόσμου και σε συνέχεια αντίστοιχης δράσης της προηγούμενης διοίκησης. Επίσης, τον περασμένο Ιούνιο εγκαινιάστηκε και το κέντρο υποστήριξης γυναικών «Υπατία», επίσης στην Έ Κοινότητα.

Στά τέλη του έτους, το ζήτημα των δημοτικών τελών είχε απασχολήσει το δημοτικό συμβούλιο, ενόψει της αύξησής τους κατά 30% από 1 Ιανουαρίου (μετά και από ακόμα μία αύξηση 35% πέρσι). Η διοίκηση υπερασπίστηκε την αύξηση, αναφερόμενη στο μεγάλο έλλειμα που κληρονόμησε από τους προηγούμενους αλλά και στη γενικότερη οικονομική ασφυξία, που οδήγησε και άλλους Δήμους σε Θεσσαλονίκη και Ελλάδα να αυξήσουν τα τέλη τους.

Συγκεκριμένα για τις ευπαθείς ομάδες δημοτών και τα άτομα που βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία (άποροι και δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης) προβλέπεται περαιτέρω μείωση ανταποδοτικών τελών, φτάνοντας στο επίπεδο του 75%.

Ανοιχτή επικοινωνία, ανοιχτό μέλλον

«Τα παράπονα στο δήμαρχο», λέει η γνωστή φράση και φαίνεται ότι ο κ. Αγγελούδης την πήρε τοις μετρητοίς. Πέρα από το ειδικό τηλεφωνικό κέντρο για τα παράπονα των δημοτών, στον πρώτο χρόνο δημαρχίας του ξεκίνησαν οι θεσμοί «Ώρα των πολιτών» και «Αντιδήμαρχος υπηρεσίας». Με αυτούς, οι δημότες έχουν την ευκαιρία να μεταφέρουν απευθείας τα αιτήματά τους στη διοίκηση. Οι δύο θεσμοί φαίνεται πως στέφθηκαν από επιτυχία, με τα αιτήματα να καταφτάνουν συνεχώς και να αφορούν κυρίως τις μεγάλες πληγές της πόλης: τα ογκώδη, τα παρατημένα οχήματα και γενικά τα ζητήματα καθαριότητας.

Στον πρώτο χρόνο θητείας, λοιπόν, ο Στέλιος Αγγελούδης φρόντισε να μαζέψει τα δεδομένα του απευθείας από τους δημότες και να βάλει την ανάταξη μιας διαλυμένης πόλης σε άμεση προτεραιότητα. Οι μεγαλόπνοες ιδέες φάνηκε να λείπουν, και νομίζω πως ήταν καλύτερα έτσι. Στην Ελλάδα η μάχη του αυτονόητου και του καθημερινού κρίνεται συνεχώς, και κάθε δήμαρχος πρέπει να σιγουρεύει πρώτα αυτήν, για να πάει στα επόμενα και τα μεγάλα.

Όμως, τα επόμενα χρόνια θέλουμε να δούμε και κάτι πραγματικά μεγάλο. Θα ‘ναι η πίεση για να ολοκληρωθούν τα έργα στο λιμάνι, που στερούν από την πόλη το διαχρονικό της πλεονέκτημα; Θα ‘ναι η υλοποίηση κάποιας πολεοδομικής παρέμβασης μεγάλης κλίμακας σε γειτονιές που το ‘χουν ανάγκη; Ή μήπως η διεκδίκηση κάποιου υπερτοπικού γεγονότος, όπως οι Μεσογειακοί Αγώνες που προανήγγειλε ο δήμαρχος;

Το σίγουρο είναι ότι η Θεσσαλονίκη, εκτός από ανάταξη, χρειάζεται και μεγάλες δρασκελιές σε έργα και πολιτικές, ώστε να κερδίσει κάπως τις χαμένες δεκαετίες. Το αν θα τα καταφέρει σε μία πόλη παγιδευμένη στις κακές συμπεριφορές της, σε μια τοπική αυτοδιοίκηση απογυμνωμένη από αρμοδιότητες είναι το μεγάλο στοίχημα. Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα (;).