Το 2025 φτάνει στο τέλος του και τη χρονιά που φεύγει αποχαιρετήσαμε σπουδαίες προσωπικότητες που άφησαν πίσω τους έντονο αποτύπωμα.

Άνθρωποι που ξεχώρισαν, απασχόλησαν τη δημόσια συζήτηση και διαμόρφωσαν, ο καθένας με τον τρόπο του, τη σύγχρονη πραγματικότητα, «έφυγαν», χαρίζοντας με το έργο τους μια κληρονομιά που ξεπερνά τον χρόνο.

Μια ματιά πίσω στις μεγαλύτερες απώλειες της χρονιάς που εκπνέει και στους ανθρώπους που, παρότι δεν βρίσκονται πια ανάμεσά μας, συνεχίζουν να εμπνέουν.

Ιανουάριος

Κώστας Σημίτης

Ο Κώστας Σημίτης, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών, την πρώτη Κυριακή του 2025, στις 05 Ιανουαρίου. Ο πρώην πρωθυπουργός γεννήθηκε στον Πειραιά στις 23 Ιουνίου 1936. Ήταν καθηγητής πανεπιστημίου και πολιτικός, ενώ διετέλεσε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ (30 Ιουνίου 1996 – 8 Φεβρουαρίου 2004) και επίσης πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας (18 Ιανουαρίου 1996 – 10 Μαρτίου 2004). Ζώντας στην Αθήνα ως δικηγόρος πρωτοστάτησε το 1965 στην ίδρυση του Ομίλου Πολιτικής Έρευνας «Αλέξανδρος Παπαναστασίου», του οποίου διετέλεσε γραμματέας. Το 1967, ο όμιλος μετεξελίχθηκε στην αντιδικτατορική οργάνωση «Δημοκρατική Άμυνα», η οποία επτά χρόνια αργότερα συμμετείχε στην ίδρυση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Στη διάρκεια της δικτατορίας διέφυγε παράνομα στο εξωτερικό και παραπέμφθηκε ερήμην στο Στρατοδικείο για απόπειρα εμπρησμού και παράβαση του νόμου περί εκρηκτικών υλών. Σε αντίποινα συνελήφθη η σύζυγός του, Δάφνη Σημίτη και κρατήθηκε επί δύο μήνες σε απομόνωση. Από το 1970, ο Κώστας Σημίτης συμμετείχε στο Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (Π.Α.Κ.) ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του. Μετά την πτώση της Χούντας το 1974, υπήρξε από τους ιδρυτές του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος και ανέλαβε αρκετές υπουργικές θέσεις, όταν το κόμμα του ανέλαβε την εξουσία. Στις 18 Ιανουαρίου του 1996 διαδέχτηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου στην πρωθυπουργία μετά από ψηφοφορία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. εκπροσωπώντας τον «εκσυγχρονιστικό» πόλο εξουσίας με κύριο στόχο την οικονομική μεταρρύθμιση της ελληνικής οικονομίας και την κοινωνική σύγκλιση της ελληνικής κοινωνίας με την «ισχυρή» Ευρώπη. Στις 30 Ιουνίου 1996, λίγες μέρες μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, ο Κώστας Σημίτης εξελέγη πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στο 4ο Συνέδριο του κόμματος. Επανεξελέγη πρωθυπουργός μετά τη νίκη του στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 1996 και του Απριλίου 2000.

Ντέιβιντ Λιντς

Ο σπουδαίος κινηματογραφικός σκηνοθέτης και σεναριογράφος Ντέιβιντ Λιντς, άφησε την τελευταία του πνοή, στις 16 Ιανουαρίου, σε ηλικία 78 ετών. Λίγους μήνες πριν, είχε ανακοινώσει πως είχε διαγνωστεί με εμφύσημα. «Το κάπνισμα ήταν κάτι που αγαπούσα πολύ, αλλά στο τέλος με χτύπησε», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά. Υπήρξε δημιουργός εμβληματικών ταινιών από τη δεκαετία του ‘80 μέχρι τις ημέρες μας, μεταξύ των οποίων το «Μπλε Βελούδο», ο «Ύποπτος Κόσμος του Twin Peaks»,«Ο Άνθρωπος Ελέφαντας» και το «Mullholand Drive». Ο Ντέιβιντ Λιντς γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 1946 στην πόλη Μιζούλα της πολιτείας Μοντάνα. Φιλοδοξία του από μικρός ήταν να γίνει ζωγράφος και μετά την ολοκλήρωση των δευτεροβάθμιων σπουδών του γράφτηκε στην Σχολή Καλών Τεχνών της Βοστώνης, την οποία γρήγορα εγκατέλειψε, επειδή δεν πληρούσε τις αισθητικές του αντιλήψεις. Περιπλανήθηκε για λίγο στην Ευρώπη και αφού δεν κατόρθωσε να συμπεριληφθεί στους μαθητές του διακεκριμένου εξπρεσιονιστή ζωγράφου Όσκαρ Κοκόσκα, επέστρεψε στις ΗΠΑ και γράφτηκε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Φιλαδέλφειας. Στην σχολή του δημιούργησε το πρώτο του φιλμ, μία ταινία κινουμένων σχεδίων 60 δευτερολέπτων με τίτλο «Six Men Getting Sick», για τις ανάγκες ενός πειραματικού εικαστικού διαγωνισμού. Το 1970, γράφτηκε στο Κέντρο Ανωτέρων Κινηματογραφικών Σπουδών του Αμερικανικού Κινηματογραφικού Ινστιτούτου (AFI), όπου ξεκίνησε τα γυρίσματα της πρώτης ταινίας με τίτλο «Eraserhead», η οποία προβλήθηκε τελικά το 1977. Προτάθηκε για 8 Όσκαρ, και κέρδισε τρία, δύο από τα οποία, για την σκηνοθεσία και το σενάριο του Λιντς.

Καίτη Γκρέυ

Σε ηλικία 100 ετών, η σπουδαία τραγουδίστρια Καίτη Γκρέυ άφησε την τελευταία της πνοή, στις 19 Ιανουαρίου, ύστερα από σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε. Η Καίτη Γκρέυ (πραγματικό όνομα: Αθανασία Γκιζίλη) γεννήθηκε στο χωριό Μυτιληνιοί της Σάμου στις 14 Μαΐου 1924. Υιοθετήθηκε από την οικογένεια Καλαϊτζή και μεγάλωσε στον Πειραιά. Αρχικά, έγινε ηθοποιός στα μπουλούκια της Ρίτας Τσάκωνα και αργότερα τραγούδησε ελαφρό τραγούδι με τον Γιάννη Βέλλα καθώς και με άλλους καλλιτέχνες του είδους. Το πρώτο της τραγούδι το ηχογράφησε το 1952 και ήταν η δημιουργία του Γιώργου Μητσάκη “Το μαράζι”. Ήταν για πέντε χρόνια αρραβωνιασμένη με τον Στέλιο Καζαντζίδη, και έπειτα με τον Ανδρέα Μπάρκουλη. Επίσης είχε δεσμό με τον εφοπλιστή Νίκο Λαιμό, αλλά και με τον ηθοποιό Κώστα Καρρά. Παντρεύτηκε δύο φορές: με τον Νίκο Ηλιάδη που απέκτησαν δύο παιδιά και με τον χρυσοχόο Μιχάλη Παπαναστασόπουλο.  Ερμήνευσε τις πρώτες εκτελέσεις τραγουδιών σπουδαίων συνθετών, ενώ συνεργάστηκε με γνωστούς καλλιτέχνες. Για ένα μεγάλο διάστημα βρέθηκε στα μεγαλύτερα κέντρα της Αμερικής, της Αυστραλίας, του Καναδά και της Γερμανίας γνωρίζοντας τον Έλβις Πρίσλεϊ, τον Τζίμι Χέντριξ, τη Ρίτα Χέιγουορθ, τη Μαρία Κάλλας, τον Σταύρο Νιάρχο και τον Αριστοτέλη Ωνάση. Στη δεκαετία του ΄60 ήταν η πιο ακριβοπληρωμένη τραγουδίστρια έχοντας ημερομίσθιο που ξεπερνούσε ακόμα και τις 8.000 δραχμές. Ηχογράφησε περισσότερα από 1.500 τραγούδια, μέχρι και το 1996, οπότε και αποσύρθηκε από τη δισκογραφία και τα νυχτερινά κέντρα. Το 1995 ο Κώστας Φέρρης υπογράφει συμβόλαιο με τον ΑΝΤ1 για τη μεταφορά της θρυλικής ζωής της στην μικρή οθόνη. Ωστόσο αυτό δεν έμελλε να επιτευχθεί εξολοκλήρου μιας και το κόστος του προϋπολογισμού δεν έφτασε και για τα 26 επεισόδια που είχε υπογραφεί η σύμβαση. Το 2006 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία της, με τίτλο “Έτσι όπως τα έζησα”. Έπαιξε σε 19 ταινίες ως ηθοποιός και τραγουδίστρια. Η τελευταία μεγάλη της επιτυχία ήταν με το συγκρότημα Εκείνος κι Εκείνος στο “Μια Γυναίκα Μόνο Ξέρει” το 1996, ενώ λίγο μετά κυκλοφόρησε και ένα άλμπουμ με τραγούδια του Γιάννη Καραλή, με το ντουέτο της με τον Χρήστο Δάντη.

Μίμης Δομάζος

Ο Μίμης Δομάζος, ένας από τους καλύτερους Έλληνες ποδοσφαιριστές όλων των εποχών, έφυγε από τη ζωή στις 24 Ιανουαρίου, σε ηλικία 83 ετών, ύστερα από ανακοπή καρδιάς που υπέστη έξω από ιδιωτικό διαγνωστικό θεραπευτήριο. Ο παλαίμαχος θρύλος του ελληνικού ποδοσφαίρου, ξεκίνησε το ποδόσφαιρο στις αλάνες της περιοχής δίπλα στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, ομάδα την οποία σημάδεψε και κέρδισε το παρατσούκλι «Στρατηγός». Στα 13 του έβγαλε δελτίο στην Άμυνα Αμπελοκήπων, δηλώνοντας ψεύτικη ηλικία για να μπορεί ν’ αγωνίζεται. Σύντομα το όνομά του άρχισε να ακούγεται στους ποδοσφαιρικούς κύκλους και προσέλκυσε τον ενδιαφέρον του Παναθηναϊκού. Η ανεπίσημη πρεμιέρα του Δομάζου με τα πράσινα ως δεξί εξτρέμ έγινε σε φιλικό αγώνα εναντίον της ΑΕΚ (0-2) για το Κύπελλο των Χριστουγέννων, που διεξήχθη στις 26 Δεκεμβρίου 1958. To 1959 ο τότε προπονητής των «πρασίνων», Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς εισηγήθηκε την απόκτηση του, και σε ηλικία 17 ετών μεταγράφηκε στον Παναθηναϊκό. Στο «τριφύλλι» αγωνίστηκε συνολικά σε 502 αγώνες πρωταθλήματος, επίδοση που τον κατατάσσει πρώτο σε συμμετοχές στην ιστορία των «πρασίνων». Με τον Παναθηναϊκό κατέκτησε συνολικά 13 τίτλους και ήταν αρχηγός της ομάδας για περίπου 15 χρόνια. Τη διετία 1978-1980 αγωνίστηκε στην ΑΕΚ κατακτώντας ένα πρωτάθλημα. Το 1980 επέστρεψε στον Παναθηναϊκό με τη φανέλα του οποίου ήθελε να αποσυρθεί από την ενεργό δράση. Συνολικά έχει καταγράψει 536 συμμετοχές στο πρωτάθλημα (με Παναθηναϊκό και ΑΕΚ) και βρίσκεται στην πρώτη θέση όλων των εποχών σε παρουσίες και παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει πλέον περισσότερα από 30 χρόνια, παραμένει στην κορυφή του σχετικού πίνακα. Με τον Παναθηναϊκό και την ΑΕΚ κατέκτησε συνολικά 14 τίτλους. Ο παλαίμαχος θρύλος του ποδοσφαίρου -ο «Στρατηγός» του Παναθηναϊκού ήταν παντρεμένος με την Αργυρώ Θεοδώρου, με την οποία απέκτησαν μια κόρη, την Πόπη Δομάζου. Από το 1967 ως το 1979 υπήρξε παντρεμένος με τη λαϊκή τραγουδίστρια Βίκυ Μοσχολιού, όπου απέκτησαν δύο κόρες, την Ράνια και την Ευαγγελία. Το 2016 παρουσίασε το λεύκωμά του με τίτλο «Μίμης Δομάζος: Μυστικά και άλλες αποκαλύψεις», στο οποίο αναφέρονται πολλά περιστατικά από τη μεγάλη καριέρα του, ενώ είναι γεμάτο από σπάνιες φωτογραφίες.

4 Ιανουαρίου: Κώστας Φαρμασώνης, 74, σκηνοθέτης 6 Ιανουαρίου: Στέλλα Γκρέκα, 103, τραγουδίστρια και ηθοποιός 7 Ιανουαρίου: Ζαν-Μαρί Λε Πεν, 96, Γάλλος πολιτικός, βουλευτής (1956-62, 1986-88) και ευρωβουλευτής (1984-2019). 10 Ιανουαρίου: Σαμ Μουρ, 89, τραγουδιστής | Χρύσα Μαλτέζου, 84, ιστορικός 15 Ιανουαρίου: Ανδρέας Σμαραγδής, 77, φωτογράφος 17 Ιανουαρίου: Πατρίς Βιβάνκος, 69, σκηνοθέτης 18 Ιανουαρίου: Παύλος Βασιλειάδης, 79, γλύπτης 20 Ιανουαρίου: Δημήτρης Δημητράκας, 70, μουσικός και ντράμερ 23 Ιανουαρίου: Ανδρέας Σταματιάδης, 89, ποδοσφαιριστής και προπονητής 25 Ιανουαρίου: Αναστάσιος, 95, ορθόδοξος προκαθήμενος, ιεραπόστολος, θεολόγος και πανεπιστημιακός, Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας 27 Ιανουαρίου: Ιάσων Τριανταφυλλίδης, 61, δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου 30 Ιανουαρίου: Δημήτρης Κολλάτος, 87, σκηνοθέτης

Φεβρουάριος

Αλέκα Καραδήμου-Γερόλυμπου

Μια από τις σπουδαιότερες μορφές της πολεοδομίας στην Ελλάδα, η Αλέκα Καραδήμου-Γερόλυμπου, έφυγε από τη ζωή στις 4 Φεβρουαρίου, σε ηλικία 80 χρόνων. Η Αλεξάνδρα Καραδήμου-Γερόλυμπου ήταν Ομότιμη Καθηγήτρια Πολεοδομίας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου δίδασκε από 1976. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στην Θεσσαλονίκη, όπου υποστήριξε και τη Διδακτορική Διατριβή της, και Πολεοδομία στο Παρίσι (Institut d’Urbanisme de l’Université de Paris, 1972), όπου εργάστηκε για πολλά χρόνια σε αρχιτεκτονικά γραφεία. Δίδαξε Αστικό Σχεδιασμό και Ιστορία της Πολεοδομίας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, στο Τμήμα Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του ΑΠΘ, καθώς και στα μεταπτυχιακά προγράμματα Αρχιτεκτονικής Τοπίου και Συντήρησης και Αποκατάστασης Μνημείων και Συνόλων. Τα βασικά ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην μελέτη της πολεοδομικής εξέλιξης και των αστικών μετασχηματισμών των πόλεων της Ανατολικής Μεσογείου (Eλλάδα, Βαλκάνια και Οθωμανική Αυτοκρατορία) καθώς και σε νεότερα ζητήματα, όπως η ελληνική ανοικοδόμηση μετά από τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Συγχρόνως ασχολήθηκε και με ευρύτερα θέματα της ευρωπαϊκής πολεοδομίας, όπως ο σχεδιασμός των πόλεων στον μεσαίωνα, η πολεοδομία στις αποικιακές πόλεις, η εξέλιξη των περιοχών της αγοράς, οι πλατείες κλπ. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 100 μελέτες στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα, ενώ έχει διδάξει σε πανεπιστήμια στην Αγγλία, Γαλλία, Ολλανδία, ΗΠΑ. Παράλληλα, δραστηριοποιήθηκε και συμμετείχε συστηματικά σε δραστηριότητες φορέων της Θεσσαλονίκης, υποστηρίζοντας διεκδικήσεις πολιτών για την ελεύθερη συλλογική έκφραση σε θέματα της πόλης και τη διαφύλαξη και ανάδειξη του δημόσιου χώρου και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

Διαβάστε μερικά από τα κείμενά της που έγραψε για την parallaxi:

Τομ Ρόμπινς

Ο Τομ Ρόμπινς, «ο πιο επικίνδυνος συγγραφέας στον κόσμο» όπως χαρακτηρίστηκε από κορυφαίο Ιταλό κριτικό και ένας από τους 100 καλύτερους συγγραφείς του 20ου αιώνα σύμφωνα με το περιοδικό Writer’s Digest, πέθανε στις 9 Φεβρουαρίου, σε ηλικία 92 ετών. Ο Ρόμπινς γεννήθηκε στις 22 Ιουλίου 1932 στο Μπλόουινγκ Ροκ της Βόρειας Καρολίνας. Το 1954 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο Washington and Lee του Λέξινγκτον, στη Βιρτζίνια, αλλά το εγκατέλειψε λόγω πειθαρχικών προβλημάτων. Μετακόμισε στη Νέα Υόρκη με σκοπό να γίνει ποιητής, αλλά αργότερα, υπό την απειλή επιστράτευσης, κατατάχτηκε στην αεροπορία. Υπηρέτησε για τρία χρόνια στην Κορέα. Εκεί διδάχτηκε μετεωρολογία και έκανε σε μεγάλη έκταση μαύρη αγορά με σαπούνια και οδοντόπαστες. Επέστρεψε ως πολίτης στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια το 1960. Εισήχθη στη σχολή Καλών Τεχνών του Richmond Professional Institute και εκεί διετέλεσε και αρχισυντάκτης της πανεπιστημιακής εφημερίδας και συντάκτης στην Richmond Times-Dispatch. Μετά την αποφοίτησή του, μετακόμισε στο Σιάτλ για μεταπτυχιακά στη σχολή Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον. Εκείνη την εποχή εργάστηκε στις εφημερίδες The Seattle Times και Seattle Post-Intelligencer. Το 1970 μετακόμισε στο Λα Κόννερ της Ουάσινγκτον όπου και απεβίωσε στις 9 Φεβρουαρίου 2025, σε ηλικία 92 ετών. Έχει κερδίσει το βραβείο Golden Umbrella στο Φεστιβάλ Bumbershoot του Σιάτλ το 1997. Ο εμβληματικός συγγραφέας, γνωστός για το ανατρεπτικό ύφος και τις ψυχεδελικές αφηγήσεις του, άφησε πίσω του μια λογοτεχνική κληρονομιά γεμάτη χιούμορ, φιλοσοφία και αχαλίνωτη φαντασία. Έγραφε τα βιβλία του με το χέρι σε μπλοκ σημειώσεων, παράγοντας μόνο μερικές σελίδες την ημέρα, χωρίς να σχεδιάζει τίποτα εκ των προτέρων. Μια απόπειρα να χρησιμοποιήσει γραφομηχανή κατέληξε με τον συγγραφέα να τη σπάει με ένα κομμάτι ξύλο. Το πρώτο του βιβλίο, Another Roadside Attraction (Αμάντα, το Κορίτσι της Γης -1971), προκάλεσε αίσθηση με το πρωτότυπο ύφος του, ενώ άλλα γνωστά έργα του περιλαμβάνουν τα Even Cowgirls Get the Blues (Ακόμα και οι Καουμπόισσες Μελαγχολούν -1976), Jitterbug Perfume (Το Άρωμα του Ονείρου – 1984) και Still Life with Woodpecker (Τρυποκάρυδος – 1980). Το βιβλίο του «Ακόμα και οι Kαουμπόισσες Mελαγχολούν» μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1993 με την ομώνυμη ταινία που σκηνοθέτησε ο Γκας Βαν Σαντ.

Τζιν Χάκμαν

Ο θρύλος του Χόλιγουντ Τζιν Χάκμαν βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του, στη Σάντα Φε του Νέου Μεξικού, μαζί με την πιανίστα και σύζυγό του, Betsy Arakawa. Η ιατροδικαστική εξέταση έδειξε πως ο βραβευμένος με δύο Όσκαρ ηθοποιός πέθανε από καρδιοπάθεια, στις 18 Φεβρουαρίου, ενώ έζησε 7 ολόκληρες ημέρες με τη σορό της γυναίκας του. Σε απόλυτη σύγχυση από το Αλτσχάιμερ, ούτε μπορούσε να φροντίσει τον εαυτό του, ούτε –πιθανόν- αναγνώριζε πως η σύζυγός του κείτεται νεκρή στο πάτωμά τους. Ο Τζιν Χάκμαν, γεννήθηκε στο Σαν Μπερναρντίνο της Καλιφόρνιας το 1930. Οι γονείς του ήταν ο Γιουτζίν Έζρα Χάκμαν και η Λάιντα Γκρέι κι έχει έναν αδελφό τον Ρίτσαρντ. Έζησε τα εφηβικά του χρόνια στο Στορμ Λέικ της Αϊόβα και σε ηλικία 16 χρονών, άφησε το σπίτι του για να καταταγεί στο Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ, όπου υπηρέτησε για 4 χρόνια. Η μητέρα του, που απεβίωσε το 1962, ήταν θύμα πυρκαγιάς την οποία προκάλεσε η ίδια κατά λάθος από καύτρα τσιγάρου. Το 1956, ο Χάκμαν μετακόμισε στην Καλιφόρνια και προσπάθησε να γίνει ηθοποιός. Διδάχτηκε υποκριτική στη σχολή του θεάτρου της Πασαντίνα, όπου γνωρίστηκε και έγινε φίλος με τον ηθοποιό Ντάστιν Χόφμαν. Ο Χάκμαν άρχισε να εργάζεται σε διάφορες θεατρικές παραστάσεις εκτός του Μπρόντγουεϊ. Το 1964 ανέλαβε τον πρωταγωνιστικό ρόλο τη θεατρική παράσταση Any Tuesday πλάι στη Σάντι Ντένις. Η συμμετοχή του σε αυτή την παράσταση του άνοιξε τις πόρτες για κινηματογραφική καριέρα. Έκανε το ντεμπούτο του στην ταινία Λίλιθ (Lilith, 1964) πλάι στον Γουόρεν Μπίτι. Εμφανίστηκε επίσης στην τηλεοπτική σειρά The Invaders. Ακολούθησε μια σειρά δευτερεύοντων ρόλων σε ταινίες, μέχρι το 1967 που ο ρόλος του Μπακ Μπάροου στην ταινία Μπόνι και Κλάιντ (Bonnie & Clyde) του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου. Το 1969 εμφανίστηκε πλάι στους Μπαρτ Λάνκαστερ και Ντέμπορα Κερ στην ταινία Οι δαίμονες των ουρανών (A Gypsy Moths), καθώς και στο πλευρό του Ρόμπερτ Ρέντφορντ στην ταινία Ο πρωταθλητής του ιλίγγου (Downhill Racer). Η αρχή της δεκαετίας του χάρισε ακόμη μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου για την ταινία Ποτέ δεν τραγούδησα για τον πατέρα μου (I Never Sang for My Father, 1970) κι η τελική καταξίωση ήρθε το 1971 όταν βραβεύτηκε με Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του ως αστυνομικός Τζίμι Ποπάι Ντόιλ στην ταινία του Γουίλιαμ Φρίντκιν Ο άνθρωπος από τη Γαλλία (The French Connection) (που βραβεύτηκε επίσης με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας). Συμμετείχε μεταξύ άλλων στις ταινίες Η περιπέτεια του Ποσειδώνα (The Poseidon Adventure, 1972), Η συνομιλία (The Conversation), Φρανκενστάιν Τζούνιορ (Young Frankenstein, 1974), Ο άνθρωπος από τη Γαλλία με τίτλο Ο άνθρωπος απο τη Γαλλία Νο2 (The French Connection II, 1975), Οι αλύγιστοι (Bite the Bullet, 1975), Επτά αινίγματα για τον ντετέκτιβ Χάρι (Night Moves), και στη γέφυρα του Άρνεμ (A Bridge Too Far). Ανέλαβε το ρόλο του Λεξ Λούθορ στην κινηματογραφική εκδοχή του Σούπερμαν (Superman: The Movie). Επανέλαβε το ρόλο στις συνέχειες του 1980 και 1987. Το 1988 έλαβε την δεύτερή του υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου (η τέταρτη συνολικά) για την ταινία του Άλαν Πάρκερ Ο Μισσισσιπής καίγεται (Mississipi Burning) κι είχε επίσης έναν αξιομνημόνευτο ρόλο στην ταινία Αδιέξοδο (No Way Out) όπου εμφανίστηκε στο πλευρό του Κέβιν Κόστνερ και της Σον Γιανγκ. Άλλες του συμμετοχές περιλαμβάνουν τις ταινίες: Οι κόκκινοι (Reds, 1981), Αποστολή στη Νικαράγουα (Under Fire, 1983), Πάθος για το μπάσκετ (Hoosers, 1986), Η γοητεία της εξουσίας (Power) και BAT 21: Αποστολή χίλιων κινδύνων (Bat*21, 1988). Το 2008 το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε την ταινία Πάθος για το μπάσκετ (Hoosers, 1986) στην τέταρτη θέση στη λίστα με τις καλύτερες αθλητικές ταινίες όλων των εποχών. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ο ηθοποιός υπέστη αγγειοπλαστική επέμβαση που τον κράτησε εκτός κινηματογραφικών δρωμένων για μικρό χρονικό διάστημα. Επέστρεψε το 1990 με την ταινία Φρενήρης απόδραση (Narrow Margin, 1990). Ενώ ακολούθησαν οι ταινίες Φλερτάροντας τη ζωή (Postcards from the Edge, 1990). Το 1992 υποδύθηκε το ρόλο του σαδιστή σερίφη Λιτλ Μπιλ Ντάγκετ στο γουέστερν του Κλιντ Ίστγουντ Οι ασυγχώρητοι (Unforgiven) που του χάρισε το Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου. Ο Χάκμαν εμφανίστηκε επίσης στις ταινίες Η φίρμα (The Firm), Ο θάλαμος (The Chamber), Πιάστε τον κοντό (Get Shorty), Γρήγορη και θανάσιμη (The Quick and the Dead), Κράιμσον Τάιντ (Crimson Tide), Φτερά και Πούπουλα (The Birdcage), Απόλυτη δύναμη (Absolute Power, 1997). Το 2001 εμφανίστηκε στην ταινία μυστηρίου του Ντέιβιντ Μάμετ Το κόλπο (The Heist), καθώς επίσης και στην κωμωδία Καρδιοκατακτητές (Heartbreakers) πλάι στις Σιγκούρνι Γουίβερ και Τζένιφερ Λαβ Χιούιτ και στην ταινία Οικογένεια Τενενμπάουμ (The Royal Tenenbaums, 2001), όπου υποδυόταν τον εκκεντρικό πατέρα μιας παράξενης οικογένειας. Ο ρόλος του στην ταινία του χάρισε Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας σε Δράμα ή Μιούζικαλ. Το 2003 συμπρωταγωνίστησε μετά από πολλά χρόνια με τον φίλο του από τα παλιά Ντάστιν Χόφμαν στην ταινία Οι ένορκοι (Runaway Jury, 2003) και το 2004 έκανε την τελευταία του κινηματογραφική εμφάνιση στην ταινία Όλοι οι άνθρωποι του δημάρχου (Welcome to Mooseport, 2004). Το 2003 βραβεύτηκε με βραβείο Σέσιλ Μπι ΝτεΜιλ για την προσφορά του στο χώρο της εβδομης τέχνης.

Μανώλης Λιδάκης

Ο τραγουδιστής Μανώλης Λιδάκης έφυγε από τη ζωή στις 26 Φεβρουαρίου, από ανακοπή, σε ηλικία 64 ετών. Γεννημένος στο Ηράκλειο Κρήτης το 1960, ο Μανώλης Λιδάκης άρχισε να ασχολείται με τη μουσική από πολύ νεαρή ηλικία. Στα εννέα του χρόνια, ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές στην κιθάρα, τα πνευστά και στη θεωρία της μουσικής. Από το 1970 ως το 1977, συμμετείχε στις φιλαρμονικές του Ηρακλείου παίζοντας ευφώνιο και τρομπέτα. Το 1982, ανέβηκε στην Αθήνα, όπου πήρε μέρος στην τηλεοπτική εκπομπή «Να η Ευκαιρία», ενώ υπέγραψε και το πρώτο του συμβόλαιο με δισκογραφική εταιρία. Από τότε ξεκίνησε επαγγελματικά το τραγούδι, ενώ παλαιότερα τραγουδούσε σε μικρές ταβέρνες, μπουάτ και μουσικά μαγαζιά είτε στην Αθήνα, στην Κρήτη είτε μαζί με τον αδερφό του στις Σέρρες. Το 1982, κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο, «Μετά Από Σένα», του Γιώργου Κατσαρού, ενώ συμμετείχε στο δίσκο «Μίλα Μου Απλά» με την Ελένη Δήμου και το Γιάννη Πάριο, στο «Ρεπορτάζ» του Γιάννη Μαρκόπουλου με το Γιώργο Νταλάρα κ.ά. Το 1988, υπέγραψε συμβόλαιο με τη δισκογραφική εταιρεία Sony Music, οπότε και αρχίζει να γίνεται περισσότερο γνωστός και δημοφιλής, ειδικά με το δίσκο του «Ούτε Που Ρώτησα» (1990). Τα επόμενα χρόνια, ακολούθησε πληθώρα συνεργασιών και κυκλοφορίες δίσκων με μεγάλη απήχηση στο κοινό, οι οποίοι τον καθιέρωσαν ως έναν εκπρόσωπο του λεγόμενου μοντέρνου έντεχνου και του λαϊκού ελληνικού τραγουδιού. Είχε καταπιαστεί και με την κρητική μουσική, διασκευάζοντας διάφορα παλιά ριζίτικα και άλλα κρητικά τραγούδια. Τον Ιούνιο του 2001, κυκλοφόρησε το άλμπουμ «Υλικό Ονείρων», στο οποίο συνεργάστηκε με τον Γιώργο Ανδρέου, τον Λάκη Λαζόπουλο, τον Κώστα Λειβαδά, τον Σωκράτη Μάλαμα και τον Άλκη Αλκαίο. Το 2007, συνεργάστηκε σε μουσικές εμφανίσεις με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, αφιέρωμα στο έργο του Μάνου Χατζιδάκι. Αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής ήταν ο δίσκος «4 Θεατρικοί Μύθοι», που περιλάμβανε τη μουσική που έγραψε ο Χατζιδάκις για το «Ματωμένο Γάμο» του Λόρκα, το «Παραμύθι χωρίς όνομα» του Καμπανέλλη, τον «Καπετάν Μιχάλη» του Νίκου Καζαντζάκη και τον “Κύκλο με την Κιμωλία” του Μπρεχτ. Το 2008, άλλαξε δισκογραφική εταιρεία και υπέγραψε συμβόλαιο με τη Legend. Την ίδια χρονικά, συνεργάστηκε με το Δημήτρη Μητροπάνο και τον Μπάμπη Στόκα στο Κέντρο Αθηνών. Η τελευταία του δισκογραφική δουλειά κυκλοφόρησε στις αρχές του 2009, με τίτλο «Μη μου γκρεμίζεις το όνειρο» όπου συνεργάστηκε με τον Παντελή Θαλασσινό.

2 Φεβρουαρίου: Βαγγέλης Μπαταγιάννης, 66, δικηγόρος και πρώην πρόεδρος της Super League 3 Φεβρουαρίου: Βαΐτσης Αποστολάτος, 75, πρώην βουλευτής και αντιπρόεδρος της Βουλής 6 Φεβρουαρίου: Αντώνης Θεοχάρης, 91, ναύαρχος, κυβερνήτης του αντιτορπιλικού «Κανάρης» και πρωτεργάτης του «Κινήματος του Ναυτικού» 10 Φεβρουαρίου: Τάκης Οικονομόπουλος, 81, τερματοφύλακας 11 Φεβρουαρίου: Γιώργιος Ρουμπάνης, 95, άλτης του επί κοντώ, χάλκινος Ολυμπιονίκης 12 Φεβρουαρίου: Θόδωρος Αδαμόπουλος, 91, σκηνοθέτης και τέως πρόεδρος και διευθυντής της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. 13 Φεβρουαρίου: Πάνος Θεοδωρίδης (Πετεφρής), 77, συγγραφέας 24 Φεβρουαρίου: Ρομπέρτα Φλακ, 88, Αμερικανίδα τραγουδίστρια, και τραγουδοποιός 25 Φεβρουαρίου: Νίκος Παπαδόπουλος, 46, αστροφυσικός, καλλιτέχνης και σεναριογράφος | Κωστής Γαϊτάνος, 90, πιανίστας 26 Φεβρουάριου: Μισέλ Τράχτενμπεργκ, 39, Αμερικανίδα ηθοποιός 27 Φεβρουαρίου: Μπορίς Σπάσκι, 88, Ρώσος γκραν μάστερ στο σκάκι, παγκόσμιος πρωταθλητής 28 Φεβρουαρίου: Αλέξης Κούγιας, 74, δικηγόρος | Ντέιβιντ Γιόχανσεν, 75, τραγουδιστής

Μάρτιος

1 Μαρτίου: Τζακ Βετριάνο, 73, ζωγράφος 4 Μαρτίου: Ρόι Άγερς, 84, συνθέτης 5 Μαρτίου: Πάμελα Μπαχ, 62, ηθοποιός 7 Μαρτίου: Ράνια Ιωαννίδου, 89, ηθοποιός

10 Μαρτίου: Καίτη Κωνσταντίνου, 61, ηθοποιός

13 Μαρτίου: Άνθιμος, 90, Έλληνας Ορθόδοξος προκαθήμενος και θεολόγος, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (2004-23), Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης (1974-2004)

26 Μαρτίου: Νίκος Ελληναίος, 85, στιχουργός 28 Μαρτίου: Άννα Μενδρινού, 81, ζωγράφος και χαράκτρια

Απρίλιος

Πάπας Φραγκίσκος

 Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την τελευταία του πνοή, τη Δευτέρα του Πάσχα (21 Απριλίου) σε ηλικία 88 ετών. Στις 14 Φεβρουαρίου εισήχθη σε ειδικό θάλαμο στο καθολικό νοσοκομείο της Ρώμης Αγκοστίνο Τζεμέλι με διπλή πνευμονία, λαμβάνοντας εξιτήριο στις 23 Μαρτίου. Ο Αργεντινός ιερέας και 266ος Πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας με ιταλικές ρίζες, κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, αφότου εξελέγη Πάπας της Ρώμης διαλέγοντας το όνομα Φραγκίσκος, έθεσε ως προτεραιότητα την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης σε έναν θεσμό που σε πολλούς πιστούς φάνταζε υπερβολικά απόμακρος, συντηρητικός και ελάχιστα αξιόπιστος. Από τότε που έγινε πάπας το 2013, έβαλε στόχο να κάνει την Εκκλησία πιο ανοιχτή για όλους, δίνοντας ρόλους – κλειδιά σε γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση πολλών συντηρητικών, ενώ και οι φιλελεύθεροι παραπονιόντουσαν ότι οι μεταρρυθμίσεις ήταν ανεπαρκείς. Οι προσπάθειές να βάλει τέλος στην ανεξέλεγκτη κακοποίηση παιδιών από κληρικούς έφεραν ανάμεικτα αποτελέσματα. Ο Πάπας Φραγκίσκος υπήρξε ο πρώτος μη Ευρωπαίος Πάπας, ο πρώτος από τη Λατινική Αμερική, ο πρώτος που πήρε το όνομα Φραγκίσκος και ο πρώτος εν ενεργεία ποντίφικας που δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του από τον 15ο αιώνα. Γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, στις 17 Δεκεμβρίου 1936, από γονείς Ιταλούς μετανάστες. Ο Πάπας Φραγκίσκος σπούδασε Χημεία και πήρε μάστερ από το πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες. Απέκτησε δίπλωμα φιλοσοφίας και δίδαξε λογοτεχνία και φιλοσοφία. Στα 21 του του αφαιρέθηκε κομμάτι από τον δεξιό πνεύμονα αποτέλεσμα βαριάς πνευμονίας. Το φτωχόπαιδο από τις γειτονιές του Μπουένος Άιρες και τις κερκίδες της αγαπημένης του Σαν Λορένσο, είχε εργαστεί κι ένα φεγγάρι ως πορτιέρης μέχρι να αντιληφθεί την ιερατική του κλίση. Μπήκε στο τάγμα Κοινωνία του Χριστού το 1958. Σπούδασε και έγινε ιερέας στο σεμινάριο των Ιησουιτών. Για πρώτη φορά έγινε ιερέας το 1969 και Πάπας το 2013. Το 1992 χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Άιρες και τον Φεβρουάριο του 2001 αναδείχθηκε Καρδινάλιος. Τον Απρίλιο του 2005 συμμετείχε στο Κονκλάβιο το οποίο εξέλεξε τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄. Ήταν φαβορί αλλά ζήτησε να μην ψηφιστεί. Αλλά όταν ο Βενέδικτος αποφάσισε, σοκάροντας τους πάντες, να παραιτηθεί, στο κονκλάβιο που ακολούθησε, δεν έκανε το ίδιο. Και τον ψήφισαν Πάπα. Στις 13 Μαρτίου 2013 βγήκε λευκός καπνός πάνω από το Βατικανό και παρουσιάστηκε στο πλήθος. Εξελέγη ως ο 266ος Προκαθήμενος της Καθολικής Εκκλησίας. Ο νέος πάπας επέλεξε το όνομα του Αγίου των φτωχών του Φραγκίσκου της Ασίζης και εξελίχθηκε στον πνευματικό ηγέτη 1,3 δισεκατομμυρίων πιστών έχοντας στο επίκεντρο τους αδύναμους, τους φτωχούς και τους κατατρεγμένους. Επέλεξε να ζει με μεγάλη απλότητα, αποφεύγοντας τη χλιδή. Ήταν ο πρώτος Πάπας που αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει τα επίσημα παπικά διαμερίσματα στο Παλάτι του Βατικανού. Διέμενε στο διπλανό της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου πενταώροφο κτίριο κατασκευής του 1996, που ονομάζεται «Σπίτι της Αγίας Μάρθας» και σχεδιάστηκε αρχικά ως ξενοδοχείο για κληρικούς που επισκέπτονται το Βατικανό.

1 Απριλίου: Βαλ Κιλμερ, 65, ηθοποιός 6 Απριλιου: Κλεμ Μπουρκ, 70, ντράμερ των Blondie | Τζέι Νορθ, 73, ηθοποιός 9 Απριλίου: Κώστας Καββαθάς, 86, εκδότης, δημοσιογράφος και συγγραφέας 11 Απριλίου: Αλέξης Πολίτης, 80, Έλληνας συγγραφέας, φιλόλογος, πανεπιστημιακός, ερευνητής και λαογράφος 13 Απριλίου: Μάριο Βάργας Λιόσα, 89, συγγραφέας, δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος και πολιτικός 14 Απριλίου: Δημήτρης Ραυτόπουλος, 101, κριτικός λογοτεχνίας 25 Απριλίου: Σούζυ Καζαντζίδου, 58, δημοσιογράφος | Στέλλα Καλησπεράτου, 46, δημοσιογράφος 26 Απριλίου: Νίκος Παλαιοκώστας, 65, Έλληνας ληστής

Μάιος

Νίκος Γαλανός

Την τελευταία του πνοή άφησε στα 79 του, ο αγαπημένος ηθοποιός Νίκος Γαλανός, στις 19 Μαΐου, ύστερα από μεγάλη μάχη με τον καρκίνο. Ο γνωστός ηθοποιός συμμετείχε στην τηλεοπτική σειρά «Η Γη της Ελιάς» μέχρι τον Ιανουάριο του 2025. Λόγω της επιδείνωσης της υγείας του, ο θεράποντας ιατρός του έκρινε απαραίτητο να αποχωρήσει. Ο Νίκος Γαλανός (πραγματικό όνομα Νίκος Σουπιωνάς) ήταν ηθοποιός του κινηματογράφου, του θεάτρου και της τηλεόρασης. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 20 Δεκεμβρίου 1945. Ξεκίνησε την καριέρα του τη δεκαετία του 1960, ενώ έγινε αρκετά γνωστός στις αρχές της δεκαετίας του 1970 με πρωταγωνιστικούς ρόλους σε ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Πρωταγωνίστησε μαζί με την Αλίκη Βουγιουκλάκη στην ταινία “Ένα αστείο κορίτσι” στο ρόλο του Αλέκου Βενιέρη, ενώ ακολούθησαν κι άλλοι πρωταγωνιστικοί ρόλοι σε ταινίες. Κάποιες από τις πιο γνωστές είναι “Ορατότης μηδέν”, “Ο Αστραπόγιαννος”, “Η Αλίκη Δικτάτωρ” και “Η αμαρτία της ομορφιάς”. Ακόμη το 1974 έκανε το τηλεοπτικό του ντεμπούτο μέσω της σειράς “Οι Δίκαιοι” ακολουθώντας πρωταγωνιστικοί ρόλοι στις σειρές “Το Ταξίδι”, “Έρωτας και Επανάσταση”, “Η μάχη των πελαργών”, “Οι φρουροί της Αχαΐας” και πολλές άλλες.

2 Μαΐου: Δημήτρης Κολοβός, 80, ηθοποιός 3 Μαΐου: Γρηγόρης Φανάρας, 77, ποδοσφαιριστής 4 Μαΐου: Πέτρος Μολυβιάτης, 96, διπλωμάτης και πολιτικός, υπουργός Εξωτερικών (2004-06, 2012, 2015), βουλευτής Επικρατείας (1996-2004) 9 Μαΐου: Λιάνα Σταρίδα, 71, αρχαιολόγος και συγγραφέας | Μάργκοτ Φρίντλεντερ, 103, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος και ακτιβίστρια 11 Μαΐου: Ρόμπερτ Μπέντον, 92, σκηνοθέτης και σεναριογράφος 14 Μαΐου: Πάνος Βαλαβάνης, 71, αρχαιολόγος, πανεπιστημιακός και συγγραφέας | Γιάννης Τζεδάκις, 86, αρχαιολόγος 15 Μαΐου: Κώστας Λυχναράς, 86, σκηνοθέτης 20 Μαΐου: Μερόπη Πρέκα, 91, ζωγράφος | Αχιλλέας Θεοφίλου, 85, μουσικός και δισκογραφικός παραγωγός 30 Μαΐου: Βάλερι Μαχάφεϊ, 71, ηθοποιός | Θεοφάνης Σβες, 74, Έλληνας δικηγόρος, λογοτέχνης και στιχουργός 31 Μαΐου: Βασίλης Καρδάσης, 69, ιστορικός και πανεπιστημιακός, πρόεδρος του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (2015-19)

Ιούνιος

Βασίλης Παπαβασιλείου

Μια σημαντική απώλεια βίωσε το ελληνικό θέατρο στις 6 Ιουνίου, με τον θάνατο του συγγραφέα, ερμηνευτή και σκηνοθέτη, Βασίλη Παπαβασιλείου, στα 76 του χρόνια. Γεννήθηκε το 1949 στη Θεσσαλονίκη. Αρχικά, ξεκίνησε σπουδές στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, αλλά δεν τις ολοκλήρωσε, καθώς αποφάσισε να ακολουθήσει τον δρόμο της υποκριτικής, εγγραφόμενος στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης. Στην πορεία της καριέρας του, σκηνοθέτησε τριάντα παραστάσεις σε διάστημα τριάντα ετών, περιλαμβάνοντας έργα κλασικών και σύγχρονων συγγραφέων όπως Σοφοκλή, Γκολντόνι, Μαριβώ, Χόρβατ, Μποντ, Σαίξπηρ, Πιραντέλλο, Μολιέρου, Αναγνωστάκη, Στάϊκου, Μανιώτη, κ.ά. Επιπλέον, ασχολήθηκε με τη μετάφραση θεατρικών και πεζών κειμένων, εργαζόμενος πάνω σε έργα συγγραφέων όπως Γκολντόνι, Μποντ, Μολιέρος, Μπαρτ, Σαντ, κ.ά.. Επιπλέον, ασχολήθηκε με τη μετάφραση θεατρικών και πεζών κειμένων, εργαζόμενος πάνω σε έργα συγγραφέων όπως Τους Ζυγούς Λύσατε (2019), Η Ελένη (του Γιάννη Ρίτσου – 2017), Relax…Mynotis (2017), Σιχτίρ ευρώ, μπουντρούμ δραχμή… θα πεις κι ένα τραγούδι, Ιφιγένεια εν Ταύροις του Γκαίτε, Ο Τυχοδιώκτης… βασισμένος στον Χουρμούζη, Του Κουτρούλη ο γάμος (2012), ο Κύκλωπας (2013), καθώς επίσης και δύο οπερέτες του Θεόφραστου Σακελλαρίδη. Η συνεισφορά του στο χώρο του θεάτρου τιμήθηκε με διάφορες διακρίσεις από φορείς όπως ο Δήμος Αθηναίων, ο Δήμος Χαλανδρίου, η Ένωση Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών, καθώς και το Φεστιβάλ Θεάτρου Συρακουσών στη Σικελία. Επιπρόσθετα, παρείχε εκπαίδευση, όχι συστηματικά, σε δραματικές σχολές και στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

7 Ιουνίου: Γιάννης Κορίδης, 89, Έλληνας δημοσιογράφος, συγγραφέας και λογοτέχνης 8 Ιουνίου: Χρήστος Κλάρος, 59, μουσικός (Μπλε) 9 Ιουνίου: Κατερίνα Γιουλάκη, 87, ηθοποιός 10 Ιουνίου: Γεώργιος Δαΐκος, 107, γιατρός, εισηγητής της λοιμωξιολογίας 11 Ιουνίου: Μπράιαν Γουίλσον, 82,  μουσικός (The Beach Boys), τραγουδοποιός και δισκογραφικός παραγωγός 14 Ιουνίου: Λεωνίδας Κακάρογλου, 73, ποιητής | Πετρολούκας Χαλκιάς, 90, κλαριντζής και μουσικός της Ηπειρώτικης παραδοσιακής μουσικής 17 Ιουνίου: Θεόδωρος Πανταλέων, 80, ζωγράφος 19 Ιουνίου: Τζακ Μπετς, 96, ηθοποιός 20 Ιουνίου: Λάμπρος Παπαδημητράκης, 77, σκηνοθέτης και εκφωνητής 25 Ιουνίου: Ερρίκος Αναγνωστόπουλος, Έλληνας σκηνοθέτης | Ιάσων Μοσχοβίτης, 93, δημοσιογράφος 28 Ιουνίου: Σάκης Δεληγιώργης, 61, αθλητής του στίβου | Κώστας Μοναχός, 76, λαϊκός τραγουδιστής 30 Ιουνίου: Κένεθ Κόλεϊ, 87, ηθοποιός

Ιούλιος

Ντιόγκο Ζότα

Την απόλυτη παγωμάρα στον χώρο του ποδοσφαίρου και όχι μόνο, έφερε ο αιφνίδιος θάνατος του άσου της Λίβερπουλ Ντιόγκο Ζότα, που σκοτώθηκε σε τροχαίο το πρωί της Πέμπτης 3 Ιουλίου αφήνοντας την τελευταία του πνοή μαζί με τον αδερφό του, Αντρέ – επαγγελματίας ποδοσφαιριστής και αυτός – σε ηλικία 26 χρονών. Ο Πορτογάλος διεθνής φορ, γεννημένος στις 4 Δεκεμβρίου 1996 στο Πόρτο, ο οποίος είχε μάλιστα νυμφευτεί την εκλεκτή της καρδιάς του στις 22 Ιουνίου, είχε να επιδείξει μία αξιοσημείωτη παρουσία στα 11 χρόνια επαγγελματικής καριέρας, τόσο σε συλλογικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Τα πρώτα του βήματα τα έκανε στην ομάδα της πατρίδας του, Πάσος Φερέιρα (2014-2016) και στη συνέχεια πήρε μεταγραφή στην Ατλέτικο (δεν αγωνίστηκε σε κάποιο ματς με τους ροχιμπλάνκος), με τους Μαδριλένους να τον παραχωρούν πρώτα δανεικό στην Πόρτο και κατόπιν στην Γουλβς. Το καλοκαίρι του 2018 η ομάδα της Premier League τον απέκτησε με κανονική μεταγραφή και στο “Μολινό” έχτισε το όνομά του (16 γκολ σε 43 συμμετοχές σε όλες τις διοργανώσεις), για να κάνει το καλοκαίρι του 2020 το άλμα στην Λίβερπουλ του Γιούργκεν Κλοπ, η οποία είχε μόλις επιστρέψει στον θρόνο της πρωταθλήτριας Αγγλίας έπειτα από 30 χρόνια αναμονής. Στους Ρεντς ο Πορτογάλος φορ είχε μία πολύ καλή πενταετία (65 γκολ σε 182 ματς σε όλες τις διοργανώσεις) που τον βρήκε να πανηγυρίζει την κατάκτηση 1 Premier League (2024-25, 1 FA Cup (2021-22), 2 League Cup (2021-22, 2023-24) ενώ από το 2019 έγινε διεθνής με την εθνική Πορτογαλίας, έχοντας απολογισμό 14 γκολ σε 49 ματς και κατακτώντας δύο φορές το Nations League με το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της χώρας του.

Γεράσιμος Μιχελής

Ο «κακός» της δημοφιλούς σειράς «Στο Παρά Πέντε», ηθοποιός Γεράσιμος Μιχελής, απεβίωσε στις 15 Ιουλίου, από επιπλοκές αμυοτροφικής πλευρικής σκλήρυνσης, σε ηλικία 59 ετών. Ο Γεράσιμος Μιχελής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966 και μεγάλωσε στον Κορυδαλλό. Σπούδασε υποκριτική στην Δραματική Σχολή Βεάκη και μονωδία και θεωρία στο Ωδείο του Πειραιά. Παρακολούθησε σεμινάρια φωνητικής και το Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος του Λευτέρη Βογιατζή. Η καριέρα του συνδέθηκε κυρίως με εμφανίσεις σε θεατρικές παραστάσεις, παραγωγής του ΚΘΒΕ και των ΔΗΠΕΘΕ. Ο Μιχελής έγινε κυρίως γνωστός στο ευρύ κοινό με τη συμμετοχή του στη τηλεοπτική σειρά Στο Παρά 5 του Γιώργου Καπουτζίδη, στον ρόλο του Ανδρέα Καλογήρου ή «Τύπου με τα Μαύρα». Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ασχολήθηκε με την συγγραφή βιβλίων.

Όζι Όζμπορν

Πέθανε στα 76 του χρόνια μετά από χρόνια προβλήματα με την υγεία του, ο θρύλος της metal μουσικής και για πολλά χρόνια frontman των Black Sabbath, Όζι Όζμπορν. Μόλις λίγες ημέρες μετά τη θρυλική αποχαιρετιστήρια συναυλία για τους θαυμαστές του και της μπάντας, ο Άγγλος ροκ σταρ έφυγε από τη ζωή, στις 22 Ιουλίου. Πέρα από τη μουσική, ο Osbourne έγινε τηλεοπτικό φαινόμενο χάρη στο ριάλιτι The Osbournes του MTV, το οποίο παρουσίαζε την καθημερινή – και συχνά χαοτική – ζωή του με τη Sharon Osbourne και τα παιδιά τους, Kelly και Jack. Στην πολυτάραχη καριέρα του, ο Ozzy ήταν γνωστός και για τα ακραία σκηνικά του ροκ σταρ lifestyle, με πιο διάσημο το περιστατικό όπου δάγκωσε το κεφάλι ενός νυχτερίδας επί σκηνής. Με πέντε βραβεία Grammy, ένα αστέρι στο Hollywood Walk of Fame και τοπική αναγνώριση στη Broad Street του Μπέρμιγχαμ, ο Ozzy Osbourne παραμένει σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής της μουσικής.

1 Ιουλίου: Ηρώ Καριοφύλλη, 53, δημοσιογράφος | Δημήτρης Παπανδρέου, 55, παραγωγός, συνιδρυτής του Gimme Shelter Film Festival 16 Ιουλίου: Παύλος Παπαχριστοφίλου, 59, εκδότης (Ελληνικά γράμματα) | Κόνι Φράνσις, 87, τραγουδίστρια της ποπ 19 Ιουλίου: Λένα Παππά, 92, ποιήτρια 20 Ιουλίου: Μάλκολμ-Τζαμάλ Γουόρνερ, 54, ηθοποιός και μουσικός | Σταύρος Κωνστανταράκος, 84, σκηνοθέτης 21 Ιουλίου: Μηνάς Παπάζογλου, 90, δημοσιογράφος 25 Ιουλίου: Γιάννης Λώλος, 62, ραδιοφωνικός και μουσικός παραγωγός | Θανάσης Νάκος, 79, ηθοποιός 28 Ιουλίου: Γιώργος Παληός, 83, ηθοποιός

Αύγουστος

Χρυσόστομος Σταμούλης

Θλίψη προκάλεσε στις 18 Αυγούστου, η είδηση θανάτου του Χρυσόστομου Σταμούλη, μίας από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της Θεσσαλονίκης και της Ελληνικής Ορθοδοξίας.Ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, που έχει διατελέσει και Κοσμήτορας, βρισκόταν σε συνέδριο στην Ρόδο όπου άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 61 ετών, εξαιτίας εμφράγματος του μυοκαρδίου. Ο Χρυσόστομος Σταμούλης ήταν Προκοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Καθηγητής της Δογματικής και Συμβολικής Θεολογίας στο Τμήμα Θεολογίας και Άρχων Διδάσκαλος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, του Βελιγραδίου και του Durham της Αγγλίας. Τη διετία 2011-2013 υπήρξε πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ., θέση στην οποία επανεξελέγη για τη διετία 2013-2015. Ήταν μέλος της Συνοδικής Επιτροπής επί της Εκκλησιαστικής Εκπαιδεύσεως και Επιμορφώσεως του Εφημεριακού Κλήρου, της Εκκλησίας της Ελλάδος. του Διοικητικού Συμβουλίου του Κε.Δ.Α.Κ. (Κέντρο Διαφυλάξεως Αγιορειτικής Κληρονομιάς), του The Maliotis Cultural Center Committee (Hellenic College|Holy Cross της Αρχιεπισκοπής Αμερικής), της Συγκλήτου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ήταν αναπληρωτής πρόεδρος της Φοιτητικής Πανεπιστημιακής Λέσχης του ΑΠΘ. Δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής και έδωσε διαλέξεις στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. Κυριότερα έργα του είναι: Holy Beauty. Prolegomena to an Orthodox Philocalic Aesthetics, εκδ. James Clarc, London 2022· Broken Bridges. An Introduction to Orthodox Fundamentalism, εκδ. Sebastian Press, Alhambra|California 2021· Φάγαμε ήττα. Κείμενα για τον αυτοεγκλωβισμό της Ορθοδοξίας, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2021· Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι; Κείμενα για το διάλογο της Ορθοδοξίας με την πόλη, την πολιτική και τον πολιτισμό, εκδ. Αρμός, Αθήνα 2016· Έρωτας και σεξουαλικότητα. Αφήγηση διεπιστημονική, από την αρχαιότητα στο σήμερα, από τους μικροοργανισμούς στον άνθρωπο (επιμέλεια), εκδ. Αρμός, Αθήνα 2014· Ώσπερ ξένος και αλήτης ή σάρκωση η μετανάστευση της αγάπης, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2010· Έρως και θάνατος. Δοκιμή για έναν πολιτισμό της σάρκωσης, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2009 & εκδ. Αρμός, Αθήνα 2019· Η γυναίκα του Λωτ και η σύγχρονη θεολογία, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2008 & Αρμός 2014· Κάλλος το άγιον. Προλεγόμενα στη φιλόκαλη αισθητική της Ορθοδοξίας, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2004, 2005, 2008, 2010· Περί φωτός. Προσωπικές ή φυσικές ενέργειες; Συμβολή στη σύγχρονη περί Αγίας Τριάδος προβληματική στον Ορθόδοξο χώρο, εκδ. «Το Παλίμψηστον», Θεσσαλονίκη 1999, 2007· Θεοτόκος και ορθόδοξο δόγμα. Σπουδή στη διδασκαλία του αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, εκδ. «Το Παλίμψηστον», Θεσσαλονίκη 1996, 2003. Μελέτες του έχουν δημοσιευθεί στα αγγλικά, ιταλικά, γαλλικά, γερμανικά, σερβικά, ρουμανικά και ρωσικά.

Έκανε μουσικές σπουδές στο Μακεδονικό και στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και εξέδωσε έξι ψηφιακούς δίσκους με δικές του συνθέσεις. Από το 1991 διηύθυνε τη Χορωδία και την ορχήστρα Νέων Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκε με σπουδαίους συνθέτες, διευθυντές ορχηστρών και τραγουδιστές της Ελλάδας και του εξωτερικού. Από πολύ μικρός ασχολήθηκε με τη μουσική. Άρχισε τις σπουδές του το 1976 στο Μακεδονικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Υπήρξε υπότροφος του Μακεδονικού Ωδείου από το 1977 έως και το 1980. Υπήρξε μέλος των χορωδιών Ι.Ν. Αναλήψεως, του Μ.Α.Σ. Γαλαξίας, και του Κ.Ω.Θ.. Υπήρξε βοηθός διευθυντού της χορωδίας του Μ.Α.Σ. Γαλαξίας και Διευθυντής της Ορχήστρας Νέων του Ι.Ν. Αναλήψεως. Σήμερα διευθύνει τη Χορωδία και την Ορχήστρα νέων Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Θεσσαλονίκης, που ίδρυσε το 1991 με σκοπό την προώθηση της ελληνικής μουσικής (Βυζαντινής-Δημοτικής-Σύγχρονης) στη Χορωδιακή πράξη και την ανάδειξη της πολιτιστικής υπόστασης της Ορθόδοξης Εκκλησίας και Θεολογίας. Συνεργάστηκε με σπουδαίους συνθέτες, διευθυντές ορχηστρών, συμφωνικές ορχήστρες και τραγουδιστές της Ελλάδας και του Εξωτερικού. Στο χώρο της σύνθεσης εισήλθε το 1998 παρουσιάζοντας την πρώτη του δισκογραφική εργασία με τίτλο Λιταία πύλη, ένδεκα τραγούδια σε πεζά κείμενα, ποίηση και στίχους των Ν. Γ. Πεντζίκη, Α. Σικελιανού, Μ. Φισκέττι, Β. Βαρβαρέσου, Π. Λάιου. Ακολούθησαν δεκάδες μουσικές συνεργασίες. Επένδυσε μουσικά την παράσταση «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη, της ομάδας Dance Promotion Group και την παράσταση «Αβελάρδος και Ελοίζα» του Γιάννη Καλαβριανού, σε σκηνοθεσία Ανδρέα Παράσχου.

Διαβάστε μερικά κείμενα που έγραψε για την parallaxi:

1 Αυγούστου: Αύρα Γρηγορίου, 67, δημοσιογράφος | Τζίνι Σίλι, 85, τραγουδίστρια 7 Αυγούστου: Τζιμ Λόβελ, 97, αστροναύτης | Σοφία Σεϊρλή, 77, ηθοποιός 11 Αυγούστου: Λευτέρης Κορδιάος, 52, ραδιοφωνικός παραγωγός 13 Αυγούστου: Πόπη Χριστοδούλου, ηθοποιός και δασκάλα υποκριτικής 14 Αυγούστου: Θανάσης Ρεντζής, 78, σκηνοθέτης 17 Αυγούστου: Ελένη Καρπέτα, 88, ηθοποιός και σκηνοθέτις | Τέρενς Σταμπ, 87, ηθοποιός 19 Αυγούστου: Ευτύχης Μπιτσάκης, 98, πανεπιστημιακός και φιλόσοφος | Απόστολος Σαββουλίδης, 78, ποδοσφαιριστής 20 Αυγούστου: Μπρεντ Χιντς, 51, μουσικός της χέβι μέταλ 23 Αυγούστου: Τζέρι Άντλερ, 96, ηθοποιός 24 Αυγούστου: Δημήτρης Κωνσταντάρας, 78, δημοσιογράφος, εκδότης, συγγραφέας και πολιτικός, βουλευτής Α΄ Αθηνών (2004-07 με τη ΝΔ) 27 Αυγούστου: Κωνσταντίνος Πυλαρινός, 91, νομικός, κρατικός λειτουργός και πολιτικός, νομάρχης Μεσσηνίας (1974-76), νομάρχης Θεσσαλονίκης (1976-80) και βουλευτής Επικρατείας (1993-96 με τη ΝΔ)

Σεπτέμβριος

Τζόρτζιο Αρμάνι

Στις 4 Σεπτεμβρίου, απεβίωσε σε ηλικία 91 ετών, από φυσικά αίτια, ο διάσημος σχεδιαστής μόδας Τζόρτζιο Αρμάνι. Με τα χρόνια, ο Τζόρτζιο Αρμάνι δημιούργησε ένα όραμα που εκτεινόταν από τη μόδα σε κάθε πτυχή της ζωής, προβλέποντας τις εποχές με εξαιρετική σαφήνεια και ακρίβεια. Συνδύαζε το ταλέντο του σχεδιαστή με την οξυδέρκεια ενός επιχειρηματία, διευθύνοντας μια εταιρεία με τζίρο περίπου 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ (2,7 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως. Ο Αρμάνι γεννήθηκε στην πόλη Πιατσέντσα της βόρειας Ιταλίας, από τον Ούγκο Αρμάνι, λογιστή σε μια εταιρεία μεταφορών, και τη Μαρία Ραϊμόντι. Μεγάλωσε με τον μεγαλύτερο αδελφό του Σέρτζιο και τη μικρότερη αδελφή του Ροζάνα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Λύκειο «Λεονάρντο ντα Βίντσι» στο Μιλάνο, φιλοδοξούσε να ακολουθήσει μια καριέρα στην ιατρική, ιδιαίτερα μετά την ανάγνωση του έργου του Α. Τζ. Κρόνιν «Η Ακρόπολη». Εγγράφηκε στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Μιλάνου, αλλά το 1953, αφού φοίτησε για τρία χρόνια, έφυγε και κατατάχθηκε στον στρατό. Λόγω των γνώσεων του, τοποθετήθηκε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο στη Βερόνα. Τελικά, αποφάσισε να αναζητήσει μια διαφορετική επαγγελματική πορεία. Αφού εγκατέλειψε την ιατρική, ξεκίνησε ως βιτρίνιτας (window dresser) στο εμπορικό κατάστημα La Rinascente του Μιλάνου. Το 1961 εντάχθηκε στο δυναμικό της Cerruti, όπου σχεδίαζε ανδρικά κοστούμια, έως το 1970 περίπου. Το 1974–1975, μαζί με τον φίλο και συνεργάτη του Σέρτζιο Γκαλεότι, δημιούργησε την ομώνυμη εταιρεία — αρχικά με ανδρική κολεξιόν και σύντομα επεκτάθηκε και σε γυναικεία. Η πρώτη μεγάλη αναγνώριση ήρθε με ταινίες όπως το American Gigolo (1980), όπου ο Ρίτσαρντ Γκιρ φορούσε κοστούμια του μεγάλου δημιουργού. Αυτό ήταν ένα σημείο καμπής στην πορεία του. Έγινε παγκοσμίως γνωστός για τα ανδρικά του κοστούμια και τη διακόσμηση πολλών ξενοδοχείων. Ένας από τους πλέον επιτυχημένους σχεδιαστές της Ιταλίας, έφτασε να έχει περιουσία 11,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία του περιοδικού Forbes. Τον Απρίλιο του 2024 έγινε ο τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος στη χώρα του, μετά τον Τζιοβάνι Φερέρο και τον Αντρέα Πινατάρο. Το 2000, η ζωή και το έργο του αποτυπώθηκαν στο ντοκιμαντέρ “Giorgio Armani: A Man for All Seasons”, σε σκηνοθεσία Julian Ozanne. Ο Armani αναγνωρίζεται ως ο «εφευρέτης» του red-carpet dressing, λανσάροντας μία χαλαρή, αλλά πάντα κομψή και διαχρονική αισθητική, κάτι που ήρθε σε αντίθεση με τη βαριά γυναικεία επαγγελματική ενδυμασία της εποχής. Η αυτοκρατορία Armani επεκτάθηκε σε είδη πολυτελείας, όπως ρολόγια, αρώματα, home decor, ακόμη και ξενοδοχεία — όπως το εμβληματικό Armani Hotel στο Burj Khalifa του Ντουμπάι. Ακόμα και στο απόγειο της εταιρείας, ο Αρμάνι παρέμεινε πλήρως ανεξάρτητος: Ήταν ο μόνος μέτοχος της εταιρείας και είχε τον πλήρη έλεγχο. Το 2023, το Καθολικό Πανεπιστήμιο του Μιλάνου τον τίμησε με επίτιμο τίτλο στο Global Business Management, αναγνωρίζοντας το αποτύπωμά του όχι μόνο στη μόδα, αλλά και στη διεθνή επιχειρηματικότητα.

Ρόμπερτ Ρέντφορντ

Πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου, στην ηλικία των 89, ένας από τους μεγάλους αστέρες του κινηματογράφου και του Χόλυγουντ, Ρόμπερτ Ρέντφορντ. Έχει κερδίσει δύο βραβεία Όσκαρ: το πρώτο (1980) για τη σκηνοθεσία της ταινίας “Συνηθισμένοι άνθρωποι” (Ordinary People) και το δεύτερο (2002) για τη συνολική του προσφορά στο χώρο του κινηματογράφου. Ο Τσαρλς Ρόμπερτ Ρέντφορντ Τζούνιορ γεννήθηκε στις 18 Αυγούστου 1936 και ήταν Αμερικανός ηθοποιός, παραγωγός και σκηνοθέτης. Έλαβε πολυάριθμες διακρίσεις όπως ένα βραβείο Όσκαρ, ένα βραβείο BAFTA και δύο Χρυσές Σφαίρες , καθώς και το βραβείο Cecil B. DeMille το 1994, το βραβείο Screen Actors Guild Life Achievement Award το 1996, το τιμητικό βραβείο της Όσκαρ το 2002, τις τιμές του Κέντρου Κένεντι το 2005, το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας το 2016 και το τιμητικό Σεζάρ το 2019. Ονομάστηκε από το Time ως ένας από τους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους στον κόσμο το 2014. Εμφανιζόμενος στη σκηνή στα τέλη της δεκαετίας του 1950, η τηλεοπτική καριέρα του Ρέντφορντ ξεκίνησε το 1960, με εμφανίσεις στο Alfred Hitchcock Presents το 1961 και στο The Twilight Zone το 1962. Η μεγαλύτερη επιτυχία του στο Μπρόντγουεϊ ήταν ως ο αποπνικτικός νεόνυμφος σύζυγος στην ταινία του Νιλ Σάιμον Barefoot in the Park (1963). Ο Ρέντφορντ έκανε το ντεμπούτο του στον κινηματογράφο στο War Hunt (1962). Γνώρισε επιτυχία ως πρωταγωνιστής σε ταινίες όπως το Barefoot in the Park (1967), το Butch Cassidy and the Sundance Kid (1969), το Jeremiah Johnson (1972) και το The Candidate (1972). Έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην αστυνομική ταινία The Sting (1973). Συνέχισε να πρωταγωνιστεί σε ταινίες όπως το The Way We Were (1973), το Three Days of the Condor (1975), το All the President’s Men (1976) και το The Electric Horseman (1979). Ο Ρέντφορντ έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία Ordinary People (1980), η οποία κέρδισε τέσσερα βραβεία Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένων των Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πρωταγωνίστησε σε ταινίες όπως το Brubaker (1980), το The Natural (1984), το Out of Africa (1985) και το Sneakers (1992). Κυκλοφόρησε την τρίτη του ταινία ως σκηνοθέτης, A River Runs Through It, το 1992. Συνέχισε να λαμβάνει υποψηφιότητες για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ταινίας το 1995 για το Quiz Show. Το 1981, ο Ρέντφορντ συνίδρυσε το Sundance Resort and Film Institute. Οι μεταγενέστεροι κινηματογραφικοί του ρόλοι περιλαμβάνουν τα All Is Lost (2013), Truth (2015), Our Souls at Night (2017) και The Old Man & the Gun (2018). Ο Ρέντφορντ υποδύθηκε τον Αλεξάντερ Πιρς στις ταινίες Captain America: The Winter Soldier (2014) και Avengers: Endgame (2019). Αν και είχε ως επί το πλείστον αποσυρθεί από την υποκριτική από το τελευταίο, έχοντας ερμηνεύσει μόνο δευτερεύοντες φωνητικούς ρόλους, ήταν εκτελεστικός παραγωγός στην τηλεοπτική σειρά Dark Winds από το 2022.

1 Σεπτεμβρίου: Γκράχαμ Γκριν, 73, ηθοποιός και τραγουδιστής 2 Σεπτεμβρίου: Σπύρος Κοκοτός, 91, αρχιτέκτονας και επιχειρηματίας, δημιουργός του συγκροτήματος πολυτελών ξενοδοχείων Ελούντα Beach. 3 Σεπτεμβρίου: Γιώργος Σταυρόπουλος, 79, προσωπικότητα της καλτ ελληνικής ιδιωτικής τηλεόρασης της δεκαετίας του ’90, γνωστός με το προσωνύμιο “Μίστερ Εθνικά Μπούτια”. 5 Σεπτεμβρίου: Νικόλαος Παπαδάκης, δικηγόρος και συγγραφέας, διευθυντής του Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος». 10 Σεπτεμβρίου: Τσάρλι Κερκ, 31, Αμερικανός πολιτικός ακτιβιστής, συγγραφέας και πόντκαστερ 21 Σεπτεμβρίου: Βασίλης Δωρόπουλος, 83, γλύπτης 22 Σεπτεμβρίου: Βάσος Γεώργας, 62, παραγωγός και σκηνοθέτης 23 Σεπτεμβρίου: Κλάουντια Καρντινάλε, 87, Ιταλίδα ηθοποιός (Κάποτε στη Δύση, Ο Γατόπαρδος, 8½) και ακτιβίστρια. 26 Σεπτεμβρίου: Νίκος Περέλης, 85, σκηνοθέτης, ηθοποιός και θεατρικός συγγραφέας

Οκτώβριος

Νταιάν Κίτον

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός Ντάιαν Κίτον πέθανε στην Καλιφόρνια σε ηλικία 79 ετών, στις 11 Οκτωβρίου. Η κορυφαία ηθοποιός γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1946 στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια. Η πορεία της Κίτον στον κόσμο του θεάτρου ξεκινά ήδη από πολύ μικρή ηλικία. Ενώ ήταν μαθήτρια στο Λύκειο έπαιζε σε θεατρικά έργα του σχολείου της και αφού αποφοίτησε το 1964, ακολούθησε θεατρικές σπουδές στο κολέγιο. Σύντομα αποφασίζει να μετακομίσει στη Νέα Υόρκη για να κυνηγήσει την τα όνειρά της. Τότε αποφάσισε να αλλάξει και να το όνομά της, υιοθετώντας το πατρικό όνομα της μητέρας της, Κίτον, σύμφωνα με το CNNi.  Μιλώντας για το πώς αποφάσισε να γίνει ηθοποιός στο podcast «Fresh Air» το 2004, είχε αποκαλύψει πως η μητέρα της αποτέλεσε την έμπνευσή της. Η μητέρα της Κίτον, η οποία ασχολούνταν με τα οικοκυρικά και ήταν ερασιτέχνης φωτογράφος, είχε κερδίσει σε ορισμένους διαγωνισμούς ομορφιάς, γεγονός που έδωσε στην σπουδαία ηθοποιό την ώθηση να ασχοληθεί με την υποκριτική ανεβαίνοντας στο «σανίδι». Το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο έγινε στην ταινία «Εραστές και Άλλοι Ξένοι » της δεκαετίας του 1970, αλλά η μεγάλη της επιτυχία ήρθε όταν ο Φράνσις Φορντ Κόπολα την επέλεξε τον ρόλο της Κέι Άνταμς, της κοπέλας του Μάικλ Κορλεόνε, του πρωταγωνιστή του Αλ Πατσίνο, στην ταινία «Ο Νονός», που κυκλοφόρησε το 1972. Η ταινία βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Μάριο Πούζο, αλλά ο Κίτον δεν είχε διαβάσει το μπεστ σέλερ πριν από την οντισιόν της και δεν ήξερε πραγματικά περί τίνος επρόκειτο. Η Κίτον επανέλαβε τον ρόλο της στην ταινία «Ο Νονός II» του 1974 , η οποία ήταν επίσης θριαμβευτική και κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Επέστρεψε για την ταινία «Ο Νονός III» του 1990 , την τελευταία ταινία. Οι ταινίες που την καθιέρωσαν στο κινηματογραφικό στερέωμα ήταν εκείνες στις οποίες συμπρωταγωνίστησε με τον Γούντι Άλεν, με τον οποίο είχε μακροχρόνια σχέση. Η πρώτη τους ταινία μαζί ήταν το «Ωραίος και σέξι» το 1972 του Χέρμπερτ Ρος, ενώ έπειτα ο Άλεν τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ο υπναράς» το 1973 και «Ο ειρηνοποιός» αναδεικνύοντας το κωμικό της ταλέντο. Η τέταρτή της συνεργασία με τον Άλεν στην ταινία Νευρικός εραστής το 1977, της χάρισε το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου. Πολλοί υπέθεσαν ότι η ταινία βασιζόταν στη σχέση του Κίτον και του Άλεν. Η Κίτον δεν παντρεύτηκε ποτέ. Το 1978 τιμήθηκε με το Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της στο Annie Hall, ενώ η καριέρα της περιλάμβανε επιτυχίες όπως The First Wives Club, Father of the Bride, Something’s Gotta Give και τη σειρά ταινιών Book Club.

Άις Φρέιλι

Στις 16 Οκτωβρίου, σε ηλικία 74 ετών πέθανε ο Ace Frehley, ο θρυλικός κιθαρίστας και ιδρυτικό μέλος των εμβληματικών Kiss, μιας από τις πιο πετυχημένες και επιδραστικές μπάντες όλων των εποχών. Η αρχική και πιο θρυλική σύνθεση των Kiss περιλάμβανε τους Paul Stanley (κιθάρα, φωνή), Gene Simmons (μπάσο), Peter Criss (ντραμς) και Ace Frehley (κιθάρα), με τη μπάντα να μένει στην ιστορία για τις περσόνες που δημιούργησε με βαμμένα πρόσωπα, πανοπλίες, ψηλές μπότες ,περούκες και άλλα πολλά. O Frehley έγινε μέλος του Rock & Roll Hall Of Fame το 2014 μαζί με τους υπόλοιπους Kiss. Οι Kiss έφτασαν σε τεράστια επίπεδα δημοτικότητας ιδιαίτερα την δεκαετία του 1970 με σειρά επιτυχημένων albums, τεράστιες συναυλίες και εντυπωσιακά σόου. Ήταν, ακόμη, από τις πρώτες μπάντες που πήγαν σε άλλο επίπεδο την εμπορική εκμετάλλευση κυκλοφορώντας κόμικς, ταινίες κινουμένων σχεδίων, παιχνίδια και άλλα πολλά. Ο Frehley έφυγε από τους Kiss το 1982 και συνέχισε solo καριέρα, όμως βρέθηκε ξανά με τη μπάντα στο reunion στα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Διονύσης Σαββόπουλος

Στις 21 Οκτωβρίου, έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 81 ετών, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο σπουδαίος τραγουδοποιός, έπειτα από νοσηλεία στο νοσοκομείο. Τα τραγούδια του ταξίδεψαν από γενιά σε γενιά και τον ανέδειξαν σε έναν από τους πιο σημαντικούς τραγουδοποιούς της σύγχρονης ελληνικής μουσικής σκηνής. Πληθωρική προσωπικότητα με σπάνια προσφορά στο τραγούδι. Είχε προκαλέσει ουκ ολίγες φορές αντιδράσεις με τα λεγόμενά του, μιας και δε δίσταζε να εκφράσει την άποψή του ακόμα κι αν ήξερε πως πιθανόν θα δυσαρεστήσει το κοινό του. Θεωρείται ο πρωτεργάτης της σχολής των Ελλήνων τραγουδοποιών, οι οποίοι γράφουν μουσική, στίχους και τραγουδούν οι ίδιοι τα τραγούδια τους. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 2 Δεκεμβρίου 1944, ενώ κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη και την Φιλιππούπολη. Το 1963 μετακόμισε στην Αθήνα και εγκατέλειψε τη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης προκειμένου να ασχοληθεί με το τραγούδι. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία από τις πρώτες ημέρες του ως μουσικός και σύντομα έγινε πολύ δημοφιλής στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Είχε συνδυάσει τη μουσική Αμερικανών μουσικών όπως του Μπομπ Ντίλαν και του Φρανκ Ζάπα με μακεδονική λαϊκή μουσική και πολιτικά διεισδυτικούς στίχους. Άρχισε τη σταδιοδρομία του το 1964, και ήταν πολιτικά ενεργός σε όλη τη σταδιοδρομία του στη μουσική, με εμφανίσεις σε νυχτερινά κέντρα μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη και τον Μάνο Λοΐζο. Κατά τη διάρκεια της Χούντας φυλακίστηκε δύο φορές για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1967. Έγραψε τραγούδια με πολιτικό, ρομαντικό αλλά και σκωπτικό περιεχόμενο. Αυτοδίδακτος και ολιγογράφος, εξέδωσε ζωντανές ηχογραφήσεις πέντε συναυλιών και εμφανίσεών του. Όλοι οι δίσκοι του κυκλοφορούν και στο εξωτερικό, παντού όπου υπάρχει Ελληνισμός. Τα περισσότερα από τα τραγούδια του είναι γραμμένα από τον ίδιο, σε στίχους και μουσική. Ταξίδεψε πολύ στην Ελλάδα, σ’ όλα τα Βαλκάνια, στη Μεσόγειο, τη Βόρεια Ευρώπη, την Ιαπωνία, στον Καναδά και στις Η.Π.Α. Έγραψε μουσική για τα θέατρα της Αθήνας και για την Επίδαυρο. Εξέδωσε πέντε βιβλία με στίχους, παρτιτούρες και κείμενα. Τον Δεκέμβριο του 2003 κυκλοφόρησε επιτομή του συνόλου των στίχων του, καθώς και δύο βιβλία αφιερωμένα στη ζωή και στο έργο του από τον Κώστα Μπλιάτκα και τον Δημήτρη Καράμπελα. Είχε κατά καιρούς δικές του σειρές εκπομπών, τόσο στην τηλεόραση όσο και στο ραδιόφωνο. Ήταν παντρεμένος με την Ασπασία Αραπίδoυ (γνωστή στο κοινό του Σαββόπουλου με το χαϊδευτικό της, Άσπα, από τα τραγούδια και τις παραστάσεις του), με την οποία έχουν δύο γιους, τoν Κoρνήλιo και τoν Ρωμανό, και δύο εγγονούς, τον Διονύση και τον Ανδρέα. Το Τμήμα Φιλολογίας του ΑΠΘ τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα του στις 24 Νοεμβρίου 2017.

Διαβάστε τη συνέντευξη που έδωσε στην parallaxi και τον Γιώργο Τούλα:

Δημιούργησε «σχολή» στο τραγούδι με τον ευρηματικό και ανατρεπτικό του στίχο καθώς και τους μουσικούς συγκερασμούς του. Μέσα από εμπνευσμένες παραγωγές του ενσωμάτωσε με χαρισματικό τρόπο λαϊκούς καλλιτέχνες σε εργασίες που θεωρητικά ήταν έξω απ’ τα νερά τους και στις οποίες τελικά μεγαλούργησαν όπως οι Σωτηρία Μπέλλου, Μιχάλης Μενιδιάτης, Μάκης Χριστοδουλόπουλος κ.ά. Με τις πρώτες του δουλειές “Φορτηγό” και “Περιβόλι του τρελλού”, ο Σαββόπουλος ξεχωρίζει για το καθαρά προσωπικό και πρωτότυπο ύφος με το οποίο επιχειρεί να ανανεώσει, νοηματικά και μουσικά το ελληνικό τραγούδι. Το 1971 κυκλοφορεί το LP “Ο Μπάλλος” – όπου το ομώνυμο κομμάτι διάρκειας 18 λεπτών καλύπτει όλη την πρώτη πλευρά του δίσκου 33 στροφών. Το 1972 κυκλοφορεί ο δίσκος “Το Βρώμικο Ψωμί”. Ίσως το ωριμότερο στιχουργικά, μέχρι εκείνη την περίοδο, έργο του Διονύση Σαββόπουλου. Το άλμπουμ κλείνει με την δωδεκάλεπτη «Μαύρη Θάλασσα». Ξεχωρίζουν το ομώνυμο ηλεκτρικό «Ζειμπέκικο», «Η Δημοσθένους λέξις», «Έλσα σε φοβάμαι». Μαζί τους και ο «Άγγελος εξάγγελος», δηλαδή το τραγούδι του Bob Dylan, «The wicked messenger» σε μετάφραση και διευρυμένη διασκευή του Σαββόπουλου. Ανάμεσα στις πολλές, πολυδιάστατες, πολύχρωμες, και αναπάντεχες συχνά συμπράξεις του Διονύση Σαββόπουλου ξεχωρίζει και αυτή με τε τον Δημήτρη Γκόγκο, τον κανταδόρο του ρεμπέτικου, γνωστό ως Μπαγιαντέρα. Σε ένα μικρό δισκάκι 45 στροφών που κυκλοφόρησε από τη Lyra το 1975, Σαββόπουλος και Μπαγιαντέρας μοιράστηκαν την ερμηνεία στον «Καθρέφτη» ένα χασαποσέρβικο του Γκόγκου. Στην πλευρά του δίσκου ο Σαββόπουλος έριξε τα βέλη του με τον «Πολιτευτή» που έγινε ευρύτερα γνωστός λίγα χρόνια αργότερα, μέσα από την παρουσία του στο μεγάλο δίσκο «Ρεζέρβα» του 1979. Στις 19 Σεπτεμβρίου 1983, ο Διονύσης Σαββόπουλος γιορτάζοντας τα 20 του χρόνια στο ελληνικό τραγούδι βάφτισε το Ολυμπιακό Στάδιο σε συναυλιακό χώρο. Η συναυλία αποτελούσε την κορύφωση της περιοδείας «20 χρόνια δρόμος» που ξεκίνησε τον Ιούνιο και αποτυπώθηκε λίγο αργότερα και δισκογραφικά. Ογδόντα χιλιάδες κόσμος γεύτηκε τραγούδια κι ερμηνείες, απρόσμενες εκπλήξεις, εξαιρετικές συμμετοχές, ακροβάτες, ζογκλέρ και στο φινάλε παρακολούθησε και καταχειροκρότησε το Σαββόπουλο σε ένα μεγαλειώδες φινάλε να χάνεται μέσα σε αερόστατο στους ουρανούς. Η παρουσία του Διονύση Σαββόπουλου στο ελληνικό τραγούδι και την πολιτισμική ζωή του τόπου θέσπισε τον όρο τραγουδοποιός. Το 1983 κυκλοφόρησαν τα «Τραπεζάκια έξω». Τα νοήματα όμως παραμένουν μεστά, αλληγορικά και ανατρεπτικά γοητευτικά. Παλλαϊκή υπήρξε και η υποδοχή του κόσμου με αποτέλεσμα το άλμπουμ αυτό να αγαπηθεί στο σύνολό του, με τραγούδια που έμειναν διαχρονικά. Προμετωπίδα του το περίφημο «Ας κρατήσουν οι χοροί». Το 1976 μετά από παραγγελία του Θεάτρου Τέχνης, ο Σαββόπουλος ξεκίνησε να γράφει την μουσική για τους Αχαρνής του Αριστοφάνη, μεταφράζοντας ο ίδιος ελεύθερα τα σημεία που θα μελοποιούσε. Διαφώνησαν όμως γύρω από την μετάφραση – απόδοση και ο Σαββόπουλος παρουσίασε σε δική του παράσταση τους Αχαρνής με τίτλο «Ο Αριστοφάνης που γύρισε από τα θυμαράκια» σε υπόγειο της Πλάκας. Μαζί με τον Σαββόπουλο τραγουδούσαν οι Σάκης Μπουλάς, Νίκος Παπάζογλου, Μανώλης Ρασούλης, Μελίνα Τανάγρη, Νίκος Ζιώγαλας, Βαγγέλης Ξύδης, Κώστας Γεωργίου και Ηλίας Λιούγκος. Ο τελευταίος γνωρίζει στον Ρασούλη τον γείτονά του Νίκο Ξυδάκη. Τα «μπετά» για την «Εκδίκηση της γυφτιάς» έχουν αρχίσει να ρίχνονται… Ο Σαββόπουλος έδωσε βήμα αλλά έβαλε γερή πλάτη για να αναδειχθούν νέα πρόσωπα, ιδέες και αξίες στο τραγούδι. Το 1997 φιλοξένησε με το δικό του ξεχωριστό τρόπο τους φίλους και συνοδοιπόρους απ’ την παγκόσμια μουσική σκηνή. Έχοντας μαζί του το Βασίλη Παπακωνσταντίνου, τον Ορφέα Περίδη, τον Αργύρη Μπακιρτζή και τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, υποδέχθηκε μεταξύ άλλων στο «Ξενοδοχείο» του, το Lucio Dalla, το Nick Cave, τον Ian Anderson, το Van Morrison, το Steve Winwood και φυσικά το Lou Reed. Λίγο καιρό μετά τον θάνατό του, κυκλοφόρησε το άλμπουμ για τον Σαββόπουλο, με τίτλο «Ροκ του Μέλλοντός μας», περιλαμβάνοντας επανεκτελέσεις εμβληματικών τραγουδιών του από γνωστούς Έλληνες καλλιτέχνες, όπως η Klavdia, ο Γιάννης Ζουγανέλης, ο Μανώλης Φάμελος και ο Πάνος Μουζουράκης.

2 Οκτωβρίου: Λάζαρος Τσαλίκης, πανεπιστημιακός, πρόεδρος του Ναυτικού Ομίλου Θεσσαλονίκης και ιδρυτικό μέλος του Ολυμπιακού Μουσείου Θεσσαλονίκης 3 Οκτωβρίου: Βασίλης Δεμουρτζίδης, 85, εκδότης | Γρηγόρης Καψάλης, 96, κλαριντζής και μουσικός της Ηπειρώτικης παραδοσιακής μουσικής 12 Οκτωβρίου: Άλκης Γιαννακάς, 80, ηθοποιός | Μιχάλης Γρηγορίου, 78, συνθέτης 14 Οκτωβρίου: Ντ’Άντζελο, 51, τραγουδοποιός 19 Οκτωβρίου: Κοσμάς Φουντούκης, ηθοποιός 22 Οκτωβρίου: Ντέιβιντ Μπολ, 66, Άγγλος μουσικός (Soft Cell, The Grid). 27 Οκτωβρίου: Λάμπης Νικολάου, 89, Έλληνας πολιτικός μηχανικός και επιχειρηματίας, πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (1985-93, 1997-2005) και μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (1986-2015) 31 Οκτωβρίου: Λεό Λέανδρος, 102, τραγουδιστής, συνθέτης και τραγουδοποιός

Νοέμβριος

5 Νοεμβρίου: Πολίν Κόλινς, 85, ηθοποιός |  Νίκος Στεφάνου, 92, εικαστικός και σκηνογράφος 6 Νοεμβρίου: Τζέιμς Γουάτσον, 97, μοριακός βιολόγος, γενετιστής και ζωολόγος, περισσότερο γνωστός για την συνανακάλυψη της δομής του DNA 7 Νοεμβρίου: Ντίμης Κρίτσας, 101, σχεδιαστής μόδας 10 Νοεμβρίου: Σταύρος Πασάκος, 70, δημοσιογράφος 11 Νοεμβρίου: Χομαγιούν Ερσαντί, 78, ηθοποιός 14 Νοεμβρίου: Νταν ΜακΓκράθ, 61, τηλεοπτικός σεναριογράφος 18 Νοεμβρίου: Αλέκος Φλαμπουράρης, 87, πολιτικός μηχανικός και πολιτικός, υπουργός Επικρατείας (2015, 2015-19) και βουλευτής (2015-23) 19 Νοεμβρίου: Αργύρης Ζήλος, 73, αρθρογράφος και μουσικοκριτικός 21 Νοεμβρίου: Ορνέλα Βανόνι, 91, τραγουδίστρια και ηθοποιός 23 Νοεμβρίου: Ούντο Κιρ, 81, ηθοποιός 26 Νοεμβρίου: Στέλιος Λυδάκης, 91, ιστορικός τέχνης και καθηγητής, πρώην (έως το 2008) διευθυντής του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου Ευταξία 28 Νοεμβρίου: Ευάγγελος Μουστάκας, 95, γλύπτης

29 Νοεμβρίου: Τομ Στόπαρντ, 88, θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος

Δεκέμβριος

Ρομπ Ράινερ

Παγκόσμιο σοκ έφερε η είδηση μιας φρικτής οικογενειακής τραγωδίας, καθώς ο καταξιωμένος σκηνοθέτης, παραγωγός και ηθοποιός Ρομπ Ράινερ και η σύζυγός του, Μισέλ Σίνγκερ Ράινερ, εντοπίστηκαν, στις 14 Δεκεμβρίου, νεκροί στην κατοικία τους στο Λος Άντζελες, φέροντας πολλαπλά τραύματα από μαχαίρι. Ο δράστης της διπλής δολοφονίας ήταν ο  γιος του ζευγαριού, Νικ Ράινερ, ο οποίος ήταν εξαρχής ο κύριος ύποπτος. Ο Ρομπ Ράινερ συγκαταλεγόταν στις πιο εμβληματικές προσωπικότητες του αμερικανικού κινηματογράφου, έχοντας υπογράψει μερικές από τις πιο διαχρονικές ταινίες των τελευταίων δεκαετιών. Το σκηνοθετικό του ξεκίνημα έγινε το 1984 με το σατιρικό This Is Spinal Tap, ενώ ακολούθησαν επιτυχίες όπως τα Stand by Me, The Princess Bride, When Harry Met Sally, Misery και A Few Good Men, έργα που καθόρισαν ολόκληρες γενιές θεατών. Πριν στραφεί πίσω από την κάμερα, έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό ως ηθοποιός, μέσα από τον ρόλο του Μάικ Στίβιτ στη θρυλική τηλεοπτική σειρά All in the Family. Γεννημένος το 1947 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης, ήταν γιος του θρυλικού κωμικού και σκηνοθέτη Καρλ Ράινερ και της ηθοποιού και τραγουδίστριας Εστέλ Λεμπόστ. Τη Μισέλ Σίνγκερ τη γνώρισε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας When Harry Met Sally. Το ζευγάρι παντρεύτηκε το 1989 και απέκτησε τρία παιδιά. Σε προγενέστερο γάμο του, ο Ράινερ ήταν παντρεμένος με την Πένι Μάρσαλ, η οποία απεβίωσε το 2018.  Η φήμη του εκτοξεύθηκε τη δεκαετία του ’70 με τον ρόλο του Meathead στη θρυλική τηλεοπτική σειρά All in the Family, δίπλα στον Κάρολ Ο’Κόνορ ως Άρτσι Μπάνκερ. Πέρα από την καριέρα του στο Χόλιγουντ, ο Ράινερ ήταν γνωστός και για την έντονη πολιτική του δράση. Είχε εμφανιστεί σε διαφημιστικά μηνύματα κατά του Τζορτζ Μπους στις προεδρικές εκλογές του 2004, στηρίζοντας τον τότε Δημοκρατικό υποψήφιο Τζον Κέρι. Επίσης, είχε εκφράσει τη στήριξή του στους δημοκρατικούς υποψήφιους για την προεδρία Αλ Γκορ και Χίλαρι Κλίντον.

Κρις Ρία

Ο τραγουδιστής Κρις Ρία, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της μπλουζ-ροκ σκηνής, με μεγάλες επιτυχίες όπως το Driving Home For Christmas, έφυγε από τη ζωή, στις 22 Δεκεμβρίου, σε ηλικία 74 ετών. Ο Κρις Ρία γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1951 στο Μίντλεσμπρο, στο North Riding του Γιορκσάιρ, από Ιταλό πατέρα, τον Καμίλο Ρία, και Ιρλανδή μητέρα, τη Γουίνιφρεντ Κ. Σλι και είχε έξι αδέλφια. Ο Ρία συνδύαζε μπλουζ, ποπ, σόουλ και soft rock και είχε ηχογραφήσει 25 στούντιο άλμπουμ, με επιτυχίες όπως το The Road to Hell, από το ομώνυμο άλμπουμ που έφτασε στο Νο 1 στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Driving Home for Christmas, ένα διαχρονικό εποχιακό αγαπημένο, και κομμάτια όπως τα On the Beach και Josephine, που κέρδισαν δημοτικότητα στη μπαλεαρική dance σκηνή. Πούλησε περισσότερα από 30 εκατομμύρια άλμπουμ. Πολλά επιτυχημένα τραγούδια του περιλαμβάνουν τα ”I Can Hear Your Heartbeat “, “Stainsby Girls”, “Josephine”, “On the Beach”, ” Let’s Dance”, “Driving Home for Christmas “, “Working on It”, “Tell Me There’s a Heaven”, “Auberge” και “Julia”. Ηχογράφησε επίσης ένα ντουέτο με τον Έλτον Τζον, το “If You Were Me”. Ο Ρία προτάθηκε τρεις φορές για το Βραβείο Brit για τον Καλύτερο Βρετανό Άντρα Καλλιτέχνη: το 1988, το 1989 και το 1990. Στα νεανικά του χρόνια ασχολήθηκε με τη μουσική, ενώ εργαζόταν σε χειρωνακτικές δουλειές, μεταξύ των οποίων και στο εργοστάσιο παγωτών του πατέρα του, ενώ είχε σκεφτεί να γίνει δημοσιογράφος. Τελικά, έγινε μέλος ενός συγκροτήματος σε ηλικία 22 ετών, τους Magdalene, στους οποίους είχε προηγουμένως συμμετάσχει ο Ντέιβιντ Κόβερντεϊλ (αργότερα των Deep Purple). Στη συνέχεια μπήκε σε ένα άλλο συγκρότημα, τους Beautiful Losers, αλλά ακολούθησε σόλο καριέρα όταν του προσφέρθηκε δισκογραφικό συμβόλαιο, κυκλοφορώντας το πρώτο του σινγκλ, So Much Love, το 1974. Η πρώτη του επιτυχία ήρθε στις ΗΠΑ, όπου το τραγούδι του Fool (If You Think It’s Over) το 1978 έφτασε στο Νο 12 και του χάρισε υποψηφιότητα για Grammy καλύτερου νέου καλλιτέχνη. Τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ήταν η πιο εμπορικά επιτυχημένη περίοδός του. Η επιτυχία του στα charts μειώθηκε κάπως τη δεκαετία του 2000, όταν, ξεκινώντας με το Dancing Down the Stony Road του 2002, ο Ρία απομακρύνθηκε από την ποπ και επέστρεψε στα delta blues που τον είχαν αρχικά εμπνεύσει. Δεδομένου ότι συχνά επικεντρωνόταν σε αυτοκίνητα και δρόμους στα τραγούδια του, ο Ρία ήταν λάτρης του μηχανοκίνητου αθλητισμού και αγωνίστηκε με μοντέλα της Ferrari και της Lotus, ενώ συμμετείχε και στο Βρετανικό Πρωτάθλημα Τουρισμού Αυτοκινήτων το 1993. Για τη σεζόν της Formula One το 1995, εντάχθηκε στην ομάδα Jordan ως μηχανικός στα πιτ. Υποστήριζε το Εργατικό Κόμμα και το 2017 έγραψε ένα ακυκλοφόρητο τραγούδι επαίνου για τον Τζέρεμι Κόρμπιν με τίτλο What’s So Wrong With a Man Who Tells the Truth? Ο Ρία αντιμετώπισε αρκετά προβλήματα υγείας στη ζωή του. Διαγνώστηκε με καρκίνο στο πάγκρεας και τελικά του αφαιρέθηκε το πάγκρεας μαζί με τμήματα του στομάχου και του λεπτού εντέρου το 2001. Η επέμβαση τον έκανε διαβητικό. Υπέστη εγκεφαλικό το 2016. Το 2017 κατέρρευσε πάνω στη σκηνή κατά τη διάρκεια συναυλίας στην Οξφόρδη και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο για ανάρρωση. Ο Ρία αφήνει πίσω του τη σύζυγό του Τζόαν, με την οποία άρχισε να βγαίνει σε ηλικία 17 ετών, και τις κόρες τους Τζοζεφίν και Τζούλια.

Σύλβα Ακρίτα

Η Σύλβα-Καίτη Ακρίτα, μια ιστορική προσωπικότητα της Κεντροαριστεράς, απεβίωσε στις 23 Δεκεμβρίου, σε ηλικία 97 ετών. Η πρώην βουλευτής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και πρώην υφυπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων γεννήθηκε στις 17 Ιουλίου 1928 στη Θεσσαλονίκη από Μικρασιάτες γονείς. Ο πατέρας της Κωνσταντίνος Γιαβάσογλου υπήρξε γερουσιαστής του Ελευθέριου Βενιζέλου. Αργότερα, ως υπουργός Πρόνοιας ασχολήθηκε κυρίως με τη στέγαση των προσφύγων. Μητέρα της ήταν η Λουκία Ρουσσίδη. Από τα παιδικά της χρόνια βίωσε τις ανάγκες και τις αγωνίες αυτού του τομέα γι’ αυτό και μεγαλώνοντας η κοινωνική πρόνοια έγινε το αντικείμενο των σπουδών της. Τον σύζυγό της, Λουκή Ακρίτα, πολιτικό, δημοσιογράφο και γνωστό συγγραφέα τον γνώρισε όταν ήταν γενικός γραμματέας και βουλευτής της Ε.Π.Ε.Κ. Αργότερα, ως υπουργός Παιδείας της Ένωσης Κέντρου υπήρξε ο πρωτεργάτης της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Παντρεύτηκαν το 1954 και αποκτήσανε μια κόρη, τη δημοσιογράφο, συγγραφέα και βουλευτή Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Έλενα Ακρίτα. Μετά τον θάνατο του Λουκή Ακρίτα, στις εκλογές του 1967 ήταν η μόνη γυναίκα υποψήφια βουλευτής της Ένωσης Κέντρου σε όλη την Ελλάδα. Από τους πρώτους μήνες της δικτατορίας οργανώνεται στον αντιδικτατορικό αγώνα με το Πατριωτικό Μέτωπο. Η χούντα τη συλλαμβάνει και το στρατοδικείο την καταδικάζει, ως ηγετικό στέλεχος, σε δέκα χρόνια κάθειρξη. Η ίδια υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ, που παρέστη στην παρουσίαση της ιστορικής Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη. Στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές του 1974, η Εκλογική περιφέρεια Υπόλοιπο πρώην Δήμου Αθηναίων στέλνει μόνο τρεις βουλευτές του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στο ελληνικό κοινοβούλιο. Ανάμεσα τους και η Σύλβα Ακρίτα, που είναι η πρώτη γυναίκα βουλευτής στην ιστορία του κόμματος αυτού. Το 1981 εκλέγεται ξανά πρώτη σε ψήφους από όλες τις γυναίκες. Ως μέλος του Κοινοβουλίου εκλέγεται Κοσμήτορας του Προεδρείου. Ορίζεται πρόεδρος των Διεθνών Σχέσεων της Βουλής, πρόεδρος της Εθνικής Βιβλιοθήκης και εκπρόσωπος στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στις 31 Οκτωβρίου 1986, ο Ανδρέας Παπανδρέου της αναθέτει καθήκοντα υφυπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Στον ενάμιση χρόνο θητείας της αφοσιώνεται σκληρά και υπεύθυνα στον τομέα της και επιτυγχάνει τους στόχους της. Στις εκλογές του 1989 εκλέγεται και πάλι μοναδική γυναίκα βουλευτής στη Β΄ Αθηνών και Γραμματέας του Προεδρείου της κοινοβουλευτικής ομάδας. Στις εκλογές του 1993 εκλέγεται βουλευτής Επικρατείας και μέλος του Συμβουλίου Ευρώπης. Μετά την εκλογή του Κώστα Σημίτη στην προεδρία του ΠΑ.ΣΟ.Κ. το 1996, αποφασίζει να αποχωρήσει από την ενεργό πολιτική.

Μπριζίτ Μπαρντό

Έφυγε από τη ζωή στα 91 της, την τελευταία Κυριακή του χρόνου, 28 Δεκεμβρίου, η θρυλική Γαλλίδα ηθοποιός Μπριζίτ Μπαρντό. Η διάσημη ηθοποιός τον τελευταίο καιρό αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα υγείας, ενώ τον περασμένο Νοέμβριο είχε υποβληθεί και σε χειρουργική επέμβαση. Γεννημένη το 1934 στο Παρίσι, η Μπαρντό μεγάλωσε σε μια ευημερούσα, παραδοσιακή καθολική οικογένεια, αλλά διακρίθηκε ως χορεύτρια και της επιτράπηκε να σπουδάσει μπαλέτο, κερδίζοντας μια θέση στο διάσημο Conservatoire de Paris. Ταυτόχρονα, βρήκε δουλειά ως μοντέλο, εμφανιζόμενη στο εξώφυλλο του Elle το 1950, ενώ ήταν ακόμα 15 ετών. Ως αποτέλεσμα της δουλειάς της ως μοντέλο, της προσφέρθηκαν ρόλοι στον κινηματογράφο. Η δουλειά της ως μοντέλο την οδήγησε στον κινηματογράφο, όπου σε μια οντισιόν γνώρισε τον Ρότζερ Βαντίμ, τον οποίο παντρεύτηκε το 1952, όταν ήταν 18 ετών.  Η Μπαρντό ξεκίνησε με μικρούς ρόλους, αποκτώντας σταδιακά φήμη, και σημείωσε μεγάλη επιτυχία με την ταινία Doctor at Sea (1955), όπου συμπρωταγωνίστησε με τον Ντιρκ Μπόγκαρντ. Η Mπριζίτ Μπαρντό έγινε παγκοσμίως γνωστή με την ταινία του 1956 «Και ο Θεός δημιούργησε τη γυναίκα», που γράφτηκε και σκηνοθετήθηκε από τον τότε σύζυγό της Ρότζερ Βαντίμ, και για τις επόμενες δύο δεκαετίες ενσάρκωσε την ιδέα του «σύμβολου του σεξ».  Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ωστόσο, ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την υποκριτική και άρχισε να δραστηριοποιείται όλο και περισσότερο στην πολιτική. Η έντονη υποστήριξή της στα δικαιώματα των ζώων αργότερα συνδέθηκε με αμφιλεγόμενες δηλώσεις για εθνοτικές μειονότητες και ανοιχτή στήριξη του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας, γεγονός που οδήγησε σε καταδίκες για φυλετικό μίσος. Η Μπριζίτ Μπαρντό, αποτέλεσε το αντικείμενο μελέτης και της φιλοσόφου Simone de Beauvoir, η οποία το 1959 εξέδωσε την μελέτη του για το «σύνδρομο της Λολίτας» στο οποίο την περιέγραφε ως μια «ατμομηχανή της γυναικείας ιστορίας», ανακηρύσσοντάς την ως την πρώτη πιο απελευθερωμένη γυναίκα της μεταπολεμικής Γαλλίας. Εκείνη την περίοδο, ο Κερκ Ντάγκλας προσπάθησε να την πάρει μαζί του στο Χόλιγουντ, χωρίς όμως επιτυχία, δεδομένου ότι ήταν πολύ ερωτευμένη με τον Βαντίμ. Αργότερα η ίδια η Μπριζίτ Μπαρντό δήλωσε ότι απεχθάνεται κάθε τι αμερικανικό- και συνέχισε να γυρίζει ταινίες. Λίγο καιρό αργότερα, συμπρωταγωνίστησε με το ιερό τέρας του γαλλικού σινεμά Ζαν Γκαμπέν στο σκανδαλώδες αισθηματικό δράμα «Υβέτ, το Κορίτσι της Ακολασίας» του Κλωντ Ωτάντ Λαρά, ένα φιλμ κλασικό πια, για τη γαλλικό σινεμά. Το 1959 η Μπαρντό γύρισε το φιλμ «Η Μπαμπέτ Πάει στον Πόλεμο», με τον Φρανσίς Μπλανς και έναν ηθοποιό που απαίτησε η ίδια να συμπρωταγωνιστήσει, τον Ζακ Σαριέ, με τον οποίο παντρεύτηκαν τον ίδιο χρόνο. Το 1960 η γέννηση του γιου της, Νικολά, θα γίνει παγκόσμιο γεγονός. Την ίδια χρονιά, προβλήθηκε η ταινία «Η Αλήθεια» του σπουδαίου Ανρί Ζορζ Κλουζό, ο οποίος την υπέβαλε σε επίπονα γυρίσματα, τα οποία την κούρασαν ψυχικά, σε συνδυασμό με το μεγάλωμα του παιδιού της. Παράλληλα, δέχτηκε σοβαρό πλήγμα από την προδοσία του γραμματέα της, ο οποίος θα αποκαλύψει διάφορα μυστικά της στον Τύπο, που θα την πολιορκήσει ασφυκτικά, όπως και οι εξαγριωμένοι θαυμαστές της, σπρώχνοντας την Μπαρντό στα όριά της. Έκανε απόπειρα αυτοκτονίας την ημέρα των γενεθλίων της, πέφτοντας σε κώμα και επιζώντας από θαύμα. Αργότερα αποκάλυψε ότι είχε προσπαθήσει και άλλες φορές να βάλει τέλος στη ζωή της. Το 1961 κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ξένης Γυναικείας Ερμηνείας David di Donatello για τη δουλειά της στην ταινία The Truth (1960). Η Μπαρντό αργότερα πρωταγωνίστησε στην ταινία του Ζαν Λικ Γκοντάρ «Le Mépris» (1963). Για τον ρόλο της στην ταινία του Louis Malle Viva Maria! (1965) ήταν υποψήφια για το βραβείο BAFTA για την καλύτερη ξένη ηθοποιό. Το 1966, η Μπαρντό παντρεύεται τον δεύτερο σύζυγό της Γκίντερ Ζακς, με το γάμο τους να κρατάει μόλις τρία χρόνια. Η Μπαρντό έπαιξε σε περισσότερες από 40 ταινίες και ηχογράφησε πάνω από 60 τραγούδια μέχρι και το 1973 όταν και ανακοίνωσε πως αποχωρεί από τον χώρο του θεάματος. Της απονεμήθηκε το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής το 1985. Στην αυτοβιογραφία της «Initiales BB» αποκάλυψε τις «σκοτεινές» σελίδες της ζωής της: μίλησε για εραστές που την ξυλοκόπησαν, την πρόδωσαν και την εκμεταλλεύτηκαν επειδή ήταν αδαής και ευάλωτη και πώς της συμπεριφέρθηκαν σαν πόρνη. Μετά τη απόσυρσή της από τον χώρο του θεάματος της, ασχολήθηκε και με την πολιτική, όχι με την ίδια επιτυχία με αυτή που είχε στο θέαμα. Υπήρξε παντρεμένη μέχρι το τέλος της ζωής της με τον Μπερνάρ ντ’ Ορμάλ, τέταρτο σύζυγό της, και πρώην σύμβουλο του Ζαν Μαρί Λεπέν. Η ίδια η Μπαρντό είχε αποκαλύψει ότι αρνήθηκε να κάνει πλαστικές επεμβάσεις και άρχισε να ντύνεται άσχημα γιατί ήθελε να διαλύσει την εικόνα του sex symbol, που τόσο πολύ στιγμάτισε τη ζωή της. Είναι γνωστή για την ισχυρή της προσωπικότητα, την ειλικρίνεια και τις ομιλίες της για τα δικαιώματα των ζώων. Το 1986, ιδρύεται το Ίδρυμα Μπριζίτ Μπαρντό, ένας οργανισμός στρατευμένος στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ζώων, το οποίο και η ηθοποιός χρηματοδοτεί βγάζοντας σε δημοπρασία διάφορα προσωπικά της αντικείμενα και κοσμήματα. Τα κύρια πεδία δραστηριοποίησης του ιδρύματος σχετίζονται με: τη μάχη κατά της αιχμαλωσίας άγριων ζώων για την τοποθέτησή τους σε τσίρκα και ζωολογικούς κήπους, για τις συνθήκες σφαγής των ζώων, για την καταπολέμηση της ιπποφαγίας, για την κατάργηση των πειραμάτων σε ζώα, για την καταπολέμηση της κακομεταχείρισης και του παράνομου κυνηγιού, για την εξάλειψη των αγώνων με ζώα (όπως οι ταυρομαχίες και κοκορομαχίες), καθώς και την ευαισθητοποίηση σχετικά με την εγκατάλειψη των κατοικιδίων. Κατά την περίοδο 1989-1992, η Μπαρντό παρουσιάζει τις εκπομπές SOS Animaux, οι οποίες αποσκοπούν στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες υποφέρουν τα ζώα. Γυρίστηκαν 13 εκπομπές που γνώρισαν μεγάλη ακροαματικότητα.

5 Δεκεμβρίου: Φρανκ Γκέρι, 96, αρχιτέκτονας 10 Δεκεμβρίου: Σόφι Κινσέλα, 55, μυθιστοριογράφος 12 Δεκεμβρίου: Πίτερ Γκριν, 60, ηθοποιός 15 Δεκεμβρίου: Αλμπέρτο Εσκενάζυ, 73, ηθοποιός 16 Δεκεμβρίου: Άντονι Πράις, 80, σχεδιαστής μόδας 21 Δεκεμβρίου: Ντόρα Γιαννακοπούλου, 88, ηθοποιός, τραγουδίστρια και συγγραφέας | Νίκος Λαζαρίδης, 93, οινοποιός και ιδρυτής του οινοποιείου Chateau Nico Lazaridi | Νίκος Ευστρατίου, 72, καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας ΑΠΘ 22 Δεκεμβρίου: Τζέιμς Ράνσον, 46, ηθοποιός | Νένη Σπάρτση, αρχιτέκτονας 24 Δεκεμβρίου: Παύλος Γαβριηλίδης, 65, μέλος της μπάντας VAVEL | Μοχάμεντ Μπάκρι, 72, σκηνοθέτης 25 Δεκεμβρίου: Πατ Φιν, 60, ηθοποιός 26 Δεκεμβρίου: Μιχάλης Κατζουράκης, 93, ζωγράφος και εικαστικός 28 Δεκεμβρίου: Μπαχράμ Μπεϊζαί, 87, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας